Avrupa Birliği (AB) Proje, Destek ve Teşvikleri

AB Çerçeve Programları, bilimsel araştırmalar, teknolojik gelişmeler ve inovatif faaliyetleri destekleyen, dünyanın en büyük sivil ar-ge programıdır. Avrupa Birliği politikalarına ilişkin alanlarda üye ülkeleri iş birliğine teşvik eder.

Avrupa Birliği Projeleri veya AB Projesi Avrupa Birliği tarafından yönetilebilen eylemleri arttırmak amacıyla oluşturulmuştur. Ekonomi ve politikanın dışında kültürel, sosyal, sağlık, teknolojik ve eğitim bakımından gelişimi hedeflenmektedir. Bu projeler Avrupa Birliği Komisyonu’na bağlıdır ve Avrupa Birliği’nin genel bütçesinden dış ilişkileri ve kültürler arası diyaloğu kuvvetlendirmek adına gerekli para ve kredi sağlanmaktadır. Avrupa Birliği Projelerinden ve Programlarından sorumlu olan Avrupa Birliği Komisyonuna bağlı Genel Müdürlüklerdir.

Avrupa Birliği Bakanlığı, AB süreci doğrultusunda kamuya ve sivil topluma yönelik olarak çeşitli projeler geliştirmiş ve geliştirmeye devam etmektedir. AB üyelik süresince Türkiye'de kamu ve sivil toplumun etkinliğinin artırılmasına, AB konusunda diyaloğun geliştirilmesine, AB'nin Türkiye'de daha geniş kitlelere anlatılmasına ve Türkiye'nin Avrupa'da daha etkin tanıtılmasına yönelik projeleri kapsamaktadır.

1- Analiz
Başlangıçta kapsamlı bir durum analizi ile projenin sorununa ilişkin değerlendirmeler yapılır. Bilgi gerektiren konularda istatistiksel veriler, güncel hükümet politikaları, kültürel ve sosyal yapıların verileri ve aynı zamanda ekonomik göstergeler projenin sorununun temellendirilmesi açısından ele alınmalıdır. Paydaşların analizi yapılmalı, hedef kitlenin doğru bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. İlgili projenin çıktısından uzun süre yararlanacak olan nihai yararlanıcılar ise toplumun kendisini oluşturacaktır. Proje konularının toplumu iyi yönde etkileme kapasitesine sahip olması gerekmektedir.

Sorun analizi noktasında ise belirlenen problemlerin ana kaynağına inilmeli ve problemin sonucu açıklanmalıdır. Strateji analiz edildiğinde ise kurum veya kuruluşun kapasitesi, kaynakların uygunluğu, projenin uygulanacağı planlanan bölgenin uygunluğu ve proje sorumlusunun misyonu göz önünde bulundurulur.

2- Fonlama
AB Projesi tasarlarken bir diğer önemli nokta ise fonlama kısmıdır. Projenin ana amaca ulaşabilmesi için belirli seviyede maddi ihtiyaç doğmaktadır. Fon Saylayan bir kuruluş olan Avrupa Birliği’nin yasal beklentileri de bulunmaktadır. Gerçekçi bir şekilde gider kalemini hesaplayıp sunmak projenin onaylanmasında önemli rol oynamaktadır. Fonlama konusunda çözümleme amacına kısa yoldan az maliyetle ulaşmak gerekmektedir.

3- Planlama
AB Projelerinde önemli olan ve dikkat edilmesi gereken bir başka nokta ise zaman ve faaliyet planlaması yapmaktır. Üzerinde çalışılan projenin başlama ve bitiş tarihini kesin olarak belirtmek, bu süre içerisinde ilişkili faaliyetlerin nasıl bir yol izleyeceğini de ele almak gerekir. Paralel yürütülmesi gereken planlarda GANTT Şeması yapılarak sürecin daha sağlıklı ve düzenli ilerlemesi sağlanabilir.

Proje yazımındaki her basamağı detaylıca incelemek gerekir ve bunun için proje döngüsü yönetimi becerisi edinmek gerekmektedir. Bazı dernek ve firmalar belirli dönemlerde proje yazmaya dair eğitim verirken bu yönetim becerisini de beraberinde kişilere aktarmaktadır.

Günümüzde ekonomi, teknoloji, eğitim gibi alanlarda proje yazmak ve yönetmek kişiler tarafından artmakta ve daha kolay hale gelmektedir. Fakat bir proje için en önemli unsur fon kaynağıdır. Bazı kurum ve kuruluşlar belirli dönemlerde projeleri desteklemek adına fon ve hibe duyurusu yapmaktadır.

Ulusal ve uluslararası alanda fon sağlayan kuruşlar şunlardır;
• Karacadağ Kalkınma Ajansı
• Milli Eğitim Bakanlığı
• Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu
• Tarım ve Orman Bakanlığı
• Hazine ve Maliye Bakanlığı
• Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
• Merkezi Finans ve İhale Birimi
• Kültür ve Turizm Bakanlığı
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
• Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı
• Açık Toplum Vakfı (Open Society Foundation)
• Avrupa Birliği
• Dünya Bankası Mikro Hibeler
• Danimarka Büyükelçiliği
• Center for International Private Enterprise
• Regional Environment Center (REC) – Bölgesel Çevre Merkezi
• British Council
• National Endowment for Democracy
• Kanada Büyükelçiliği-Ankara
• Netherlands MATRA Programme
• The Global Fund for Women
• Bernard van Leer Foundation
• Friedrich-Ebert Stiftung (Friedrich Ebert Foundation)
• Konrad-Adenauer Foundation
• International Youth Foundation (IYF)
• John D. and Catherine T. MacArthur Foundation
• Henrich Boll Foundation
• AB İlan
• Kalkınma Bankası
• UN Women

Avrupa Birliği Programları belirli bir süre için Birlik politikaları ile ilgili belirli alanları kapsayacak şekilde AB üye ülkeleriyle aday ülkeler arasında birliğini teşvik etmek üzere uygulanan faaliyetleri kapsamaktadır.

Vatandaşların, sivil toplum kuruluşlarının, işletmelerin ve kamu kurumlarının Birlik Programlarına katılma imkânı bulunmaktadır. Aday ülkelerin mevzuata uygunluğu ve uygulanması alanındaki çalışmalarına da Birlik Programları önemli katkılar sağlamaktadır.Birlik Programları, Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu'nun onayı ile yürürlüğe girmektedir. Programa ilişkin teklif çağrılarını ise yayımlayan ilgili Komisyon Genel Müdürlüğü tarafından yürütme işlemi sağlanmaktadır. Programların bütçesi, AB bütçesinden sağlanan tahsisi ve katılımcı ülkeler tarafından yapılan ödemeler ile oluşturulmaktadır.Programların büyük bir bölümü için başvurular Avrupa Komisyonuna gönderilmektedir. Değerlendirmeler ise bağımsız uzmanlar tarafından yapılmaktadır. Merkezi olmayan bazı programlar için ise katılımcı ülkede bulunan ulusal ajanslar yoluyla başvuru ve değerlendirme süreci yönetilmektedir.

Birlik Programlarının temel amacı işbirliğinin geliştirilmesi olduğu için, başvuruların büyük çoğunluğunda farklı ülkelerden ortakların olması şartı aranır. Program bütçesinden sağlanan mali desteklerin önemli bölümü ise yatırım içermeyen projelere (personel değişimi, kültürel faaliyetler, bilgi paylaşım projeleri araştırma projeleri gibi) verilmektedir.

Avrupa Birliği politikalarına destek sağlayacak alanlarda ve belirli süreler için  uygulanan çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır.

Çeşitli alanlarda işbirliğini teşvik etmek ve adına çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır. 28 üye ülke için zorunlu olan bu Birlik Programlarının büyük bir bölümü AB'nin yakın olduğu ülkelere de açık bulunmaktadır. Bu ülkeler arasında aday ülkeler ve Balkan Ülkeleri bulunmaktadır.

Türkiye’de aday ülke sıfatı ile Birlik Programlarına katılım gösterebilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa topluluğu arasında Türkiye'nin topluluk programlarına katılmasının genel ilkeleri hakkında çerçeve anlaşma gerçekleştirilmiştir ve bu anlaşma sayesinde Türkiye ilgili programlara katılmaya hak kazanmıştır. Bu anlaşma ise 26 Şubat 2002 tarihinde imzalanmıştır.

Türkiye'nin Birlik Programlarına katılım prosedürü diğer aday ülkelerde olduğu gibi gerçekleşmektedir;
 Avrupa Komisyonu veya ilgili Kurum/Kuruluşumuz Birlik Programına katılım için niyet beyan edilmesi gerekir,
 Programın konusu ile ilgili Kurum/Kuruluş ile söz konusu Birlik Programı'na katılım AB Bakanlığı tarafından koordine edilmesi gerekir,
 Programa katılım göstermeye ilişkin gereken altyapı oluşturulur,
 Katılım Anlaşması, katılımın resmi belgesi olan Türkiye ve Avrupa Birliği arasında imzalanır,
 Katılım Bakanlar Kurulu Kararınca onaylanmakta ve Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla süreç başlatılmaktadır.

AB finansmanına erişim, KOBİ'ler başta olmak üzere tüm sermaye şirketlerinin büyümesini desteklemek ve üretimi uluslararası düzeyde yenilikçi ve rekabetçi tutmak için önemli fırsatlar sunmaktadır.

Katma Değer: AB Ar-Ge programları, araştırma ve geliştirme faaliyetleri için şirketlere Euro bazında geri ödemesiz ve geri ödemeli yüksek miktarda hibeler sağlar.

Nitelikli İstihdam İmkânı: AB Ar-Ge programları, gelişmiş proje faaliyetlerini yürütmeniz için ihtiyaç duyacağınız yüksek nitelikli personel istihdamı için finansal kaynak sağlar.

Yeni İş Ortakları Bulma ve Yeni Ürünler İçin Uluslararası Ağlar Geliştirme Fırsatı: AB Ar-Ge projeleri boyunca gerçekleştirilen iş birlikleri, çok sayıda potansiyel iş ortağıyla bir araya gelmenizi sağlayarak gelecekteki potansiyel iş birlikleri için önemli fırsatlara yol açar.

Yeni Pazar Segmentlerini ve Yeni Bölgeleri Keşfetme Fırsatı: AB Ar-Ge projeleri, son kullanıcı geri bildirimlerini toplamak için eşi görülmemiş fırsatlar sunarak, yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi için verimli bir zemin sağlayarak yeni pazarlara ve dolayısıyla yeni potansiyel tedarikçilere ve müşterilere kapı açar.

Yüksek Rekabet Gücünü Koruma İmkânı: Rakiplerden daha hızlı ilerlemek iş başarısının anahtarıdır ve Ar-Ge faaliyetleri önemli bir unsurdur. Avrupa Birliği Ar-Ge projeleri, şirketlerin Avrupa düzeyinde araştırma mükemmelliği ile birlikte çalıştığı çok verimli ve teşvik edici bir zemin sağlar.

Yeni Alanlarda Görünürlüğü ve Güvenilirliği Hızla Artırma Yeteneği: Diğer KOBİ'ler, sanayi, üniversiteler ve araştırma merkezleri ile ortaklıkların geliştirilmesi, bilinirlik ve kurumsal açısından hızlı ve temelleri sağlam bir şekilde ilerlemeyi teşvik eder.

Avrupa Birliği Destekleri Kapsamında çeşitli destekler bulunmaktadır. Özellikle 2027 yılına kadar açık olması beklenen bazı destekler aşağıdaki gibidir.
 Ufuk Avrupa*
 Erasmus+*
 Avrupa Dayanışma Programı*
 Yaratıcı Avrupa*
 Gümrükler (Customs)*
 Vergilendirme (Fiscalis) *
 Sivil Koruma Mekanizması (rescEU)*
 YatırımAB (InvestEU)
 Dijital Avrupa
 Tek Pazar
 AB Sahtecilikle Mücadele
 Uzay
 Avrupa Sosyal Fonu+ İstihdam ve Sosyal Yenilik Bileşeni (ESF+ - EaSI)
 Adalet
 Haklar ve Değerler
 Sığınma ve Göç Fonu
 Entegre Sınır Yönetimi Fonu – Sınır Kontrol ve Vize Desteği
 Çevre ve İklim Eylemi (LIFE)
 Sağlık (EU4Health)

Son dönemlerde özellikle Eureka Programları, HORİZON Europe Projeleri ve Ufuk Avrupa Programlarına olan başvuru artmaktadır.

Eureka Programları

Eureka Network: KOBİ’lere proje bütçesinin %75’i oranında büyük ölçekli firmaların projelerine ise%60 oranında hibe desteği sağlamaktadır.
Eurostars Programı: KOBİ’lere % 75 oranında büyük ölçekli firmaların projelerine ise %60 oranında hibe desteği sağlamaktadır.

HORİZON Europe Projeleri

HORIZON Europe programı; projelerinize %87.5 ila %125 oranları arasında hibe desteği sağlamaktadır.

Ufuk Avrupa Programı Nedir?

Ufuk Avrupa programının amacı sosyo-ekonomik değerleri sürdürülebilir kılmak, Avrupa’nın istihdamını ve değer katacak her noktada kapasitesini yükseltmek ve Avrupa’yı bilimsel ve teknolojik yönden daha ileriye taşıyarak güçlendirmektir.

Bütçesi 95.5 milyar Avro (%53.5 Küresel Sorunlar ve Endüstriyel Rekabet, %13.4 Yenilikçi Avrupa, %25 Bilimsel Mükemmeliyet, %3.4 Katılımın Yaygınlaştırılması ve Avrupa Araştırma Ağının güçlendirilmesi) olması öngörülen araştırma ve yenilik programı 7 yıl için (2021-2027) planlanmıştır.

Ufuk Avrupa TÜBİTAK Destekleri Nelerdir?
 Koordinatörlüğü Destekleme Programı
 Seyahat Desteği Programı
 Yabancı Araştırmacı Seyahat Desteği
 Ağlara Üyelik Desteği
 Marie-Curie Proje Ön Değerlendirme Desteği
 ERC Baş Araştırmacı Geliştirme Programı

Ufuk Avrupa Programının Yapısı Nasıldır?
 Bilim
 Avrupa Araştırma Konseyi
 MSCA Eylemleri
 Araştırma Altyapıları

Küresel Sorunlar ve Endüstriyel Rekabet
 Sağlık
 Sivil Güvenlik
 Gıda, Doğal Kaynaklar, Tarım ve Çevre
 İklim, Enerji ve Mobilite
 Endüstri ve Uzay
 Kültür, Yaratıcılık ve Kapsayıcı Toplumlar

Yenilikçi Avrupa
 Avrupa Yenilik Konseyi
 Avrupa Yenilik Ekosistemi
 Avrupa İnovasyon ve Teknoloji Enstitüsü

Katılımın Yaygınlaşması ve ERA’nın Güçlendirilmesi
 Mükemmeliyetin Paylaşımı ve Yayılımı
 Avrupa Araştırma ve Yenilik Sisteminin Reformu ve Geliştirilmesi

Ufuk Avrupa Misyonları
 İklim Değişikliği Misyonu
 Kanser Misyonu
 Toprak Sağlığı ve Gıda Misyonu
 Karbonsuz ve Akıllı Şehirler Misyonu
 Sağlıklı Okyanuslar, Denizler ve Sular Misyonu

Avrupa Birliği (AB) Kapsamında Desteklenen Aktivite Türleri Nelerdir?

Temel ve uygulamalı Ar-Ge aktiviteleri desteklenir (prototip oluşuncaya kadar olan aktiviteler)
Koşullar: En az 3 farklı ülkeden en az 3 farklı kurumdan oluşan bir konsorsiyum.
Bütçe: Doğrudan masrafların %100’ü + Dolaylı masrafların %25’ü.

İnovasyon Aktiviteleri

Pazara yakın inovasyon aktiviteleri desteklenir: prototipin test edilmesi, demonstrasyon, pilot uygulama, validasyon vs.
Koşullar: En az 3 farklı ülkeden en az 3 farklı kurumdan oluşan bir konsorsiyum
Bütçe: Kar amacı gütmeyen kurumlar için: Doğrudan masrafların %100’ü+ Dolaylı masrafların %25’iKar amacı güden kurumlar için: Doğrudan masrafların %70’i + Dolaylı masrafların %25’i

Koordinasyon ve Destek Aktiviteleri

Bilgi yayma, bilinirlik yaratma, iletişim, network oluşturma, koordinasyon, destek hizmetleri Koşullar:  AB üyesi ve aday ülkeden en az 1 kurum Bütçe:  Doğrudan masrafların %100’ü + Dolaylı masrafların %25’i En az 3 farklı ülkeden en az 3 farklı kurumdan oluşan bir konsorsiyum kuralı uygulanmayan programlar;
 EIC – Avrupa İnovasyon Konseyi
 ERC- Avrupa Araştırma Konseyi
 Marie-Curie Bursları
 Araştırma Altyapıları

AB programı 3 ana başlık çerçevesinde yürütülmektedir;

Endüstriyel Liderlik
 Kobilerde Yenilik
 Nanoteknoloji
 Biyoteknoloji
 Uzay Teknolojileri
 Bilgi ve İletişim Teknolojileri

Bilimsel Mükemmeliyet
 Avrupa Araştırma Konseyi
 Yeni ve Gelişen Teknolojiler
 Araştırma Altyapıları
 Marie-Curie Bursları

Toplumsal Sorunlar
 Ulaşım
 Çevre
 Sağlık
 Gıda ve Tarım
 Enerji
 Güvenlik
 Sosyal Bilimler

Birçok sermaye şirketini destekleyerek firmaların üretimlerini uluslararası seviyelerde tutmasını sağlar. Aynı zamanda firmaları rekabetçi ve yenilikçi düzeylerde tutmak amacıyla önemli fırsatlar sunar. Katma değer, yeni pazar segmentleri, yüksek rekabet gücünü koruma yeni alanlarda görünürlük ve güvenilirliği artırma, yeni iş ortakları bulma ve yeni ürünler için uluslararası ağlar geliştirme gibi pek çok noktada firmalara fayda sağlamaktadır.