Bilanço

07.10.2022 

Bilanço

Bilanço Nedir?

Bilanço bir kurumun dönemsel varlıklarını, varlıklarının kaynaklarını gösteren ve her dönem sonu yayımlanan mali tablolardır. Bilanço bir kurumun dönem süresi boyunca yaptığı mali hareketlerin düzenlenmiş halidir. Türleri açısından alt başlıklara ayrılan bilanço, dört kategoriye ayrılır. Bunlar;
• Şekil Bakımından Bilanço
-Hesap Tipi Bilanço
-Rapor Tipi Bilanço

• Analiz Bakımından Bilanço
-Karşılaştırılmalı Bilanço
-Analitik Bilanço

• Kapsam Bakımından Bilanço
-İşletme Bilançosu
-Konsolide Bilançosu
• Vergi Hukuku Bakımından Bilanço
-Ticari Bilanço
-Mali Bilanço
Şeklindedirler.

-Hesap Tipi Bilanço, bilançonun tablo şeklinde düzenlenmesi durumunda aktif ve pasif tarafın tablonun iki yanında sıralandığı ve “T” şeklini aldığı bilanço türüdür.
-Rapor Tipi Bilanço, bilançonun düzeninin değiştiği ve pasif hesabın aktif hesabın altında sırayla yer aldığı bilanço türüdür.
-Karşılaştırmalı Bilanço, kurumun bir önceki dönemde yayımladığı bilançolarını da göz önünde bulundurarak veya diğer kurumların bilanço verilerine bakılarak karşılaştırmaya başvuran bilanço türüdür.
-Analitik Bilanço, bilançoda bulunan tutarların yanında aynı zamanda daha istatistiksel ve oransal verilerin de bulunduğu bilanço türüdür.
-İşletme bilançosu, bir kurumun süregelen ya da şu an sahip olduğu finansal durumu gösteren bilanço türüdür.
-Konsolide Bilançosu, diğer türlerden farklı olarak tek bir kurumun bilançosuna bağlı kalmaz. Birbiriyle ortak paydada buluşan birçok alt birim ya da kurumun derlenmesini sağlar.
-Ticari Bilanço, ticari alanda bulunan kurumların, gerekli kurallara uyacak şekilde hazırladıkları bilançodur.
-Mali Bilanço, vergi yasasında dikkat edilmesi zorunlu olan kurallara uygun bir şekilde hazırlanan ve kavramsal denilebilecek bir bilanço türüdür.
Bilanço içerisinde birden fazla tür barındırır ve kurum ya da kuruluşların finansını bu türler aracılığıyla en verimli şekilde yansıtır.

Bilanço Ne İşe Yarar?

Bilançolar yatırımcılara yardımcı olmakla kalmayıp aynı zamanda kurumun kendisini tanımasına da olanak sağlar. Kurumun aslında ne kadar değere sahip olduğunu ve durumunun ne kadar gelişmiş olduğunu gösterir. Kurumun sahip olduklarına da daha yakından bakabilmeyi sağlayan bilançolar aracılığıyla yatırımcılar kurumun değerini daha kolay saptayabilir ve finansal denklemlere katabilir.

Bir kurum ya da kuruluşun adeta arşivi görevini üstlenen bilançolar, farklı birçok ögeyi gözler önüne serer.

Bilanço Nasıl Hazırlanır?

Bilanço belli başlı muhasebe ilkelerine göre hazırlanır. Bu ilkeler üç gruba ayrılır. Bunlar;
• Varlıklara İlişkin İlkeler
-Kurumun bir sene içerisinde paraya çevirmesinin mümkün olduğu unsurlara dönen varlık, bir seneden daha uzun sürede çevrilebilen unsurlara duran varlıklar denir.
-Vadesi bir yılın altına düşen unsurlar dönen varlık kategorisinde yer alır.
-Değer kaybetmiş unsurlara, karşılık ayrılır.
-Bilanço günündeki değerine indirgenmesi gereken unsurlara (Vadeli Alacaklar) dikkat edilmelidir
-Alacaklar üzerine iyice düşünülmeli ve gerekmediği sürece vergi ödenmesi gereken aşamaya getirilmemelidir.
-Bilançoda biriken zamanlı borç ödemelerine de yer verilmelidir.

• Kaynaklara İlişkin İlkeler
-Vadeyi süresine göre ayırırken bir yıl ölçüt olarak kullanılmalıdır.
-Tüm borçlar belirtilmelidir.
-Borçlar belirtilirken niteliklerine göre sınıflandırılmalıdır.

• Özkaynaklara İlişkin İlkeler
-Kurum ya da kuruluşların hissedarları ve sahiplerine yer verilmelidir.
-Zarar özkaynaklardan indirilmeli ve özkaynak net yansıtılmalıdır.
-Sermaye yedeklerine tabloda yer verilmemelidir.
-Azalan özkaynaklar (zararın düşürüldüğü bir yapıdır) gösterilmelidir.
Şeklindedirler.
Bu ilkeler bilançoya resmiyet ve güvenilirlik kazandırmakla kalmayıp aynı zamanda kaliteli bir analiz de ortaya koyar.

Bilanço Özellikleri Nelerdir?

Bilanço özelliklerini, içinde barındırdığı unsurlardan alır. Bu unsurlar;
• Dönen Varlıklar
• Duran Varlıklar
• Kısa Vadeli Yükümlülükler
• Uzun Vadeli Yükümlülükler
• Özkaynaklar
şeklindedirler.

-Dönen varlıklar, 1 yıllık ya da daha az bir vadede paraya çevrilebilen alt hesapların bütünüdür. Bu varlıklar içerisinde kasa ve banka hesabı, kısa vadeli alınacaklar hesabı ve stokları bulundurur.

-Duran varlıklar, 1 yıllık gibi kısa bir vadede paraya çevrilemeyen alt hesapların bütünüdür. İçerisinde maddi duran ve maddi olmayan duran varlıkları barındırır.
a) Maddi duran varlıklar, arsa, makine ve bina gibi taşınmazlardan oluşur ve bu varlıklar kurumun varlığını sürdürmesine katkı sağlar.
b) Maddi olmayan duran varlıklar, araştırma ve geliştirme çalışmaları için harcananlar ve özel maliyetlerdir.
-Kısa vadeli yükümlülükler, vadesi 1 yılın altında olan ve kurumun ödemesinin gerektiği borçları kapsar. Zaman kısıtlaması nedeniyle oldukça önemli unsurlardır. Bu nedenle kurum bu borçlara yetecek kadar kaynak oluşturmakla sorumludur.
-Uzun vadeli yükümlülükler, kurumun vadesi 1 yılın üstünde olan ve ödenmesinin gerektiği ticari borçlardır.
-Özkaynaklar, içerisinde şirketin ödenmiş sermayesi, önceki senelerdeki kârları ve şu anki kârlarından oluşur. Aktif ve pasiflerin eşit olması gerektiği durumlarda varlıkları fonlayan unsurlardan biridir.
Bu veriler bilançonun çerçevelerini ve özelliklerini betimler.

Bilanço Nasıl Yorumlanır?

Bilançoda yer alan ve kurumların bakıp yorumlaması gereken kilit noktalar vardır. Bilançoyu yorumlamak için bakılması gereken unsurlardan biri kurumun bilançosunun yayımlandığı dönemler karşılaştırıldığında bir değişiklik gözlemlenip gözlemlenmediğidir. Eğer gözlemleniyorsa bunun olası sebepleri sorgulanmalıdır. Örneğin;
• Varlıkların artması, şirketin büyüdüğü şeklinde yorumlanır.
• Stoklardaki fazla artışlar ise satışları yavaşlatır ve bu durum kendini ekonomik durgunluk zamanlarında yaygın gösterebilir.
• Ticari alacakların çoğalması da tahsilat sürecinde problemler olduğunu gösterir ve bu kurumun para oluşturmasını önleyebilir. Bu tahsilatların düzenli tahsis edilmesi durumuysa olumlu değerlendirilir.
• Kısa vadeli borçların artması, kar oranının düşmesine neden olur.
• Biriken karlar uzun süreçte kar olarak sermayeye dahil olabilir.
Tüm bu unsurlara gerektiği dikkat verildiği ve değişim gösteren unsurlara bakıldığı durumda, kurumun bilançosu sağlıklı bir şekilde yorumlanabilir.

Bilanço Kaç Ayda Bir Yapılır?

Bilançolar, 3 ayda bir ya da yıl sonunda yapılır. 12 aylık mali süreci çeyreklerine ayırmanın ardından kurumlar 4 adet çeyrek bilanço sahibi olurlar. Bu 3 aylık süreçlerin bilançoları, kurumun ne kadar geliştiğini ve gelişmeye hazır olduğunu göstermekle kalmayıp aynı zamanda da kurumun istikrarını yansıtarak mali bir harita da oluşturulmasını sağlar.

Mizan ve Bilanço Aynı Şey Mi?

Mizan ve bilanço arasında fark olup olmadığını öğrenmek için önce mizanın tanımını kontrol etmek gerekir. Mizan, sistemde var olan kayıtların ve hesap adlarının, hesap numarası sırası baz alınarak listelendiği belgedir ve 3’e ayrılır. Bunlar;
• Aylık Mizan
- Ay sonlarında yapılan mizan türüdür.

• Genel Geçici Mizan
-31 Aralık’ta yapılan, tüm muhasebe dönemini içeren mizandır aynı zamanda aralık ayı mizanı da denir.

• Kesin Mizan
-Geçici mizan gibi 12.ayın sonlarında fakat envanter işlemlerinin ardından düzenlenen mizan türüdür.
şeklindedirler.

Bu tanıma göre bilançoyla mizan hem ortak hem de farklı yönlere sahiptir. Bilanço mizanın farklı bir biçimi olarak da adlandırılabilir. Mizan, borç, alacak verileriyle, bakiyelerin gösterilmesiyle oluşan özet denilebilecek bir tabloyken bilanço bir kurum ya da kuruluşun bütün varlığının dengeli bir şekilde yansıtıldığı çizelgedir.

Bilanço Neden Önemlidir?

Bilanço, bir kurum ya da kuruluşun kendini gözlemleyebilmesi ve bu gözlemlerden yaptığı çıkarımlar sonucu kendini geliştirmesini sağlayan araçlardandır. Bilanço, kurum ve kuruluşların kar ve zarar oranlarını dönemsel olarak yansıtarak kurumun geleceği hakkında aranan ipuçlarını gözler önüne serer. Aktif ve pasif varlıklara da oldukça vurguda bulunan bilanço bir kurumun finansı için anahtar araçlardandır. Bu etmenler de bilançoyu oldukça önemli kılar.

Bilanço Nelerden Oluşur?

Bilanço, içerisinde 4 ayrı bölümü barındırır. Bu bölümler;
• Bilanço başlığı
• Aktif (Varlık) tarafı
• Pasif (Kaynak) tarafı
• Bilanço dipnotları
Şeklindedirler.
• Bilanço başlığı, kurumun adını, unvanını ve bilançonun tarihini içeren kısmıdır. Bilanço başlığı sayesinde kurumun bilançosu belirli dönemlere rahatlıkla ayrılabilir ve mali bir analiz çıkarmak kolaylaşır.
• Aktif (Varlık) taraf, bilançonun sol tarafında kurumun hali hazırda sahip olduklarını ve alacaklarını gösteren kısımdır.
• Pasif (Kaynak) taraf, aktif tarafın aksine bilançonun sağ kısmında yer alan, kurumun var olan sermayesini ve borçlarını gösteren kısımdır.
• Bilanço dipnotları, bilançoyu daha anlaşılması kolay hale getiren ve tablonun dışına yazılan açıklamalardır.
Bir bilançoyu oluştururken sadık kalınması gereken bu bölümler, bilançonun bütünlüğü ve anlaşılırlığını koruması açısından önemlidir.

Bilanço Kime Sunulur?

Bilanço, öncelikli olarak kurum ya da kuruluşların yetkililerine sunulur ve çalışanlar arasında kurumun bilançosu hakkında kritikler yapılır. Ardından ilgili ortaklarca da incelenen bilanço potansiyel yatırımcılara sergilenir. Böylece kuruma katkıda bulunan ya da bulunacak kurum ya da kuruluşlarla güven bağı sıkılaştırılır. Sıkılaşan güven bağı kurumlar arası iletişimde oldukça etkilidir ve bu iletişimin olumlu yansıması kâr ve yeni fırsatları barındıran geri dönütleri de beraberinde getirir.

Bilanço ve Gelir Tablosu Arasındaki Fark Nedir?

Bilanço ve gelir tablosu arasındaki esas fark, ikisinin de verileri kazanmak için dikkate aldığı dönemdir. Gelir tablosu belirlenmiş ve çerçeve hatlarına sahip bir dönemin verilerini yansıtır. Bilanço ise kurum ya da kuruluşların anlık varlıkları ve unsurlarını yansıtır.
Bilançonun zamanın anlık bir görüntüsünü yansıtması, finansal duruma genel bir bakış açısını beraberinde getirir. Fakat gelir tablosu zamanın süregelen verilerini sergileyerek bilançoya oranla daha derin veri odaklı olduğunu yansıtır.