Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP)

12.10.2022 

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP)

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) Nedir?

Uluslararası ticarette ürünlerin tanımını ve ayrımını yapmak nedeniyle kullanılan dünyanın farklı yerlerinde üretilen ürünler için detaylı bilgiye ulaşmayı sağlayan bir cetvel şeklinde olan 12 haneli koddan oluşan Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonuna GTİP adı verilmektedir.

GTİP konusu içinde bulunan bilinmesi gereken temel bilgi de tüm dünyada tarife cetvelinin esasını Armonize Sistem denilen kavram meydana getirmektedir. Burada karşımıza çıkan tarife cetveli GTİP sisteminde yer alan 12 haneli kod sistemine verilen addır.

GTİP Neden Gereklidir?

GTİP Kodu neden bu kadar önemlidir? Bu sorunun cevabı, bu kod gümrük tarifesinin amaçlarına kadar karşımıza çıkarır. Gümrük tarifesi iki amaç ile kullanılmaktadır:
1. Gümrük vergilerinin hazırlanması ve hesaplanması
2. Eşya ticaretinde vergi dışı önlemlerin uygulanabilmesi

Aslında tüm dış ticaret mevzuatının gümrük tarifesi üstüne kurulmuş şekilde işlediğini söylemek hiç de yanlış olmayacaktır. Ülkeler, eşyanın tarifesine göre politikalar ortaya çıkarır ve buna göre tedbirler alırlar.

Bir eşyanın ithalatına veya ihracatına, vergi veya herhangi bir önlem getirilmek amaçlanıyorsa bu önlem, gümrük tarifesi üstünden yapılır. Eşyaya uygulanacak tüm gümrük vergileri ve dış ticaret politikası önlemleri, gümrük tarifesi üzerinden yürütüldüğünden doğru tarife tespiti, ithalat veya ihracatçı firmalar için oldukça önemlidir.

GTİP Kodunu Kim Verir?

GTİP kodu alınması için birçok site vardır. Sitelerin birçoğu İngilizce olsa da Türkçe siteler de bulunmaktadır. Ülkemizde GTİP kodu veren en çok karşımıza çıkan sitelerden biri TÜİK olarak bilinmektedir. TÜİK sitesine giriş yapıldıktan sonra ürünün adı aratılarak hangi kategoride bulunduğu belirlenmektedir. Daha sonra ise ‘ara’ butonuna basılıp sonuçların sıralanması sağlanmaktadır. Ortaya çıkan sonuçlar arasından ürün için en uygun olan tarife seçilmektedir.

GTİP kodu seçimi yapılırken son derece dikkat edlmeli ve ince eleme yapılmalıdır. Ürün için en doğru kodun seçilmesi gerekmektedir. Ürün kodu seçildikten sonra internet üzerinden aratılarak teyit edilebilmektedir. Ürünlerin tanımlanması ve farklı kategorilere ayrılması için gerekli olan GTİP kodlarının doğru belirlenmesi büyük ölçüde önemlidir.

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) Nerede Kullanılır?

● Gümrük vergilerinin düzenlenmesi
● Dış ticarete bağlı ürün kontrolleri oluşturulması
● Nakliye işlemlerine yönelik vergiler ve istatistik kontrolleri
● Uluslararası seviyede ticarete yönelik istatistiklerin düzenli olarak tutulmasının sağlanması
● Ticarete yönelik belirlenen toplantılar
● Menşeiye yönelik kuraların ve yerel vergilerin belirlenmesi gibi durumlarda gtip kullanılmaktadır.

GTİP Ne İşe Yarar?

GTİP 12 haneli kod sisteminden oluşan bir cetvel olması sebebiyle dünyanın herhangi bir yerinde üretilen herhangi bir ürünün daha kolay tanınmasını ve ilgili ürünün diğer ürünlerden farklılaşmasını sağlamaya yaramaktadır.

Bunlar dışında ilgili ürünle ilgili bu sistem sayesinde çok daha ayrıntılı bilgi sahibi olunmaktadır. Ürünlerin sınıflandırılması ve kategorilere ayrılması da bu sistem sayesinde daha kolay bir şekilde gerçekleştirilmektedir.

12 haneden oluşan kodun ilk 6 hanesi ise armonize sistem tarafından standart şekilde oluşturulmaktadır. Bu yüzden de ilk 6 kodla ilgili ülkelerin değişiklik sağlamasına iizin verilmemektedir.

6 haneden sonra gelen 2 kod toplamda 8 kod olacak şekilde o bölgedeki ülkelerde kullanılan kodları ifade etmektedir. Malın hangi ulustan geldiğini gösteren kod ise bundan sonra gelen 2 kod sistemidir. En sona kalan 2 haneli kod da ilgili ürünün istatistik kodunu ifade etmektedir.

İşte bu kod sistemi farklı yerlerde kullanılmaktadır. Dış ticarete bağlı olan ürünün kontrol edilmesinde, gümrük vergilerinin belirlenmesinde, nakliye vergilerinde, istatistik kontrollerinde, ticaretle ilgili toplantılarda, uluslararası ticarette istatistiklerin düzenlenmesinde, yerel vergilerin tespit edilmesinde GTİP sisteminden yararlanılmaktadır.

GTİP Cetveli Nedir?

GTİP’de karşımıza çıkan tarife cetvelinin esasını, tüm dünyada Armonize Sistem kavramı meydana getirmektedir. Tarife cetveli ise GTİP sistemi içerisinde bulunan 12 haneli kod sistemine verilen isimdir.

Cetveldeki:
● En baştaki 4 Rakam Ürünün Pozisyon Numarasını,
● En baştaki 6 Rakam Dünya Gümrük Örgütü’ne üye tüm ülkeler tarafından düzenlenen Armonize Sistem Nomanklatür kodunu,
● Kalan 7-8 inci rakamlar Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan Kombine Nomanklatür kodunu,
● Diğer 9-10 uncu rakamlar farklı vergi uygulamaları nedeniyle açılan pozisyonları gösteren kodları,
● En sondaki 11-12 inci rakamlar ise Gümrük Tarife İstatistik (GTİP) kodlarını
oluşturmaktadır.