Kariyer Yönetimi

08.11.2022 

Kariyer Yönetimi

Kariyer Yönetimi Nedir?

Kariyer yönetimi nedir sorusunun cevabı öncelikli olarak kariyer nedir bilmekten geçer. Kariyer, bireylerin iş alanında ilerleme kaydetmeleri, tecrübe edinmeleri, beceri geliştirmeleri anlamına gelmektedir. Bu kavram kendini 3 ayrı başlık altında açıklamaktadır. Bunlar;
• Kariyer Geliştirme
• Kariyer Planlama
• Kariyer Yönetimi
Şeklindedirler.

Peki, yukarıdaki sıralamada bahsi geçen kariyer yönetimi nedir?
Kariyer yönetimi, insan kaynakları ile sistemsel birleşim, kariyer yönleri belirleme ve kariyerler hakkındaki bilgilerin artırılması amacıyla çalışan performansı değerlendirilmesi ve çeşitli programların düzenlenmesidir. Kariyer yönetiminin oluşturduğu bu faaliyetler: Bireysel Kariyer Yönetimi ve Örgütsel Kariyer Yönetimi olarak iki yöne ayrılmaktadır.

Kurum ya da kuruluşlar, yukarıda bahsedilen amaçlara yönelik etkili bir kariyer yönetimi oluşturmak için tüm özverilerini ortaya koymaktadırlar. Bu neden kariyer yönetiminin, hayatın birçok alanında etkili bir faktör olduğunu düşünmek yanlış olmayacaktır.

Kariyer Yönetimi Nasıl Yapılır?

Kariyer yönetimi bir önceki başlıkta da belirtildiği üzere 2 yöne ayrılmaktadır. Bunlar;
• Bireysel Kariyer Yönetimi
• Örgütsel Kariyer Yönetimi
Şeklindedirler.

Bireysel kariyer yönetimi, bireyin iş hayatıyla alakalı hedeflerinin gerçekleştirilmesi amacıyla faaliyetler yapılmasıdır. Bu faaliyetlerin yapılması için bireylerin çevrelerindeki kaynakları, kendi isteklerini ve birçok dış ve iç etkeni tanımlamaları gerekmektedir. Tanımlama sonucu incelemelerle engellerin ortaya konulmasının ardından bireylerin plan oluşturup bu planları icra etmeleri gerekmektedir. Böylece bireyler başarılı bir bireysel kariyer yönetimi süreci yaşayabilmektedirler.

Örgütsel kariyer yönetimi, bütünsel şekilde akıllarda kalan ve örgüt çalışanlarının gelişmelerini hedefleyen ve bu kapsamda birçok plana imza atılan kariyer yönetimi türüdür. Örgütsel kariyer yönetimi süreci bireysel kariyer yönetimi süreciyle benzer olarak öncelikle bireysel gelişim hedeflerinin belirlenmesiyle başlamaktadır. Ardından bu hedeflerin neye hizmet ettiği belirlenerek gerekli planlar oluşturulmaktadır. Oluşturulan planı destekler nitelikte yedek bir planın da oluşturulmasıyla, plan icraları başlatılmaktadır. Böylece örgütsel kariyer yönetimi süreci başlamış olmaktadır.

Açıklanan veriler göz önüne alındığında kariyer yönetiminin oldukça sistematik ve titiz bir şekilde ilerlediği gerek yedek plan kurmasından gerekse diğer aşamalarından anlaşılmaktadır.

Kariyer Yönetiminin Sağladığı Yararlar Nelerdir?

Birçok çeşit ve yönteme sahip olan kariyer yönetimi birçok alana da yarar sağlamaktadır. Bu yararlar aşağıdaki gibidirler:
• Kurum ya da kuruluşlardaki çalışma süreçlerinde kişilerde oluşabilecek olası memnuniyetsizlik ve hayal kırıklıklarını önleme
• İş hayatında belirlenen bireysel veya örgütsel hedeflere erişimin beceri artışıyla kolaylaştırılması
• Piyasada bulunan birçok alana katılmada yeterlilik bilgisine erişebilme, potansiyel keşfi
• İş hayatındaki yaşam dengesini bozmayarak koruma altına almakta yardımcı olma
• Potansiyel yetenek sahibi kişilerin keşfi imkânı oluşur
• Çalışanların iş hayatlarındaki motivasyonu artar
• Kurum ya da kuruluş içerisi çalışan performansı artar
• Elde bulunan çeşitli kaynakların gereken alanlarda en yüksek verim amacı güdülerek kullanılması
Yukarıda sıralanan maddelerden hareketle, kariyer yönetiminin birçok yararı da beraberinde getirdiğini ve bu yararların tek bir alanın aksine birçok alana hitap ettiğini gözlemlemek mümkündür.

Kariyer Yönetim Modelleri Nelerdir?

Kariyer yönetimi, çeşitli amaçlar doğrultusunda stratejilerin geliştirildiği süreçlerden oluşmaktadır. Bu süreçler;
• Kişilerin iş hayatları hakkında bilgi toplar
• Bilgilerden yola çıkarak gerçekçi kariyer hedefleri oluşturulur
• Hedeflere ulaşılması adına stratejiler geliştirilir ve gerekli kariyer yönetim modellerine başvurulur
• Geribildirimler toplanarak geliştirmeye devam edilir
Şeklindedirler.

Peki, süreçlerde kullanılan ve yukarıda bahsi geçen kariyer yönetimi modelleri nelerdir?
• Süreç Esaslı Model
• Davranış Esaslı Model

Süreç esaslı model, davranış esaslı modele kıyasla kariyer keşfi ile başlayan ve belirlenen hedefe ulaşma adına çeşitli stratejilerin üretildiği bir modeldir. Bu model ürettiği stratejileri de çeşitli yollarla teste tabi tutarak gelişimi merkeze almaktadır.

Davranış esaslı model, özyeterlilik, kariyer çıktıları üzerinde kontrol isteği, kariyer doyumu ve yaşam doyumu gibi daha içsel veya davranışsal süreçleri merkeze almaktadır. Böylece, davranış esaslı modelin içerisinde bulunan ve üst düzey amaçlar anlamına gelen kariyer çapalarına erişim kolaylaştırılmaktadır.

Bahsedilen kariyer yönetimi modelleri farklı bakış açılarına sahip olsalar da ikisi de gelişimi hedeflemektedirler ve bu durum da beraberinde başarıyı getirmektedir.

Kariyer Yönetimi Neden Önemlidir?

Kariyer yönetimi bireylere ya da örgütlere birçok getiride bulunarak öneminin altını çizmektedir. Bu getirilerden birkaçı aşağıdaki gibidir;
• Kişilerin ya da örgütlerin kendilerine ait güçlü ve zayıf yanların belirlenmesini sağlar.
• Daima gelişime açık olması nedeniyle alternatif seçenekleri açık tutmak ve geliştirmek.
• Talebi oldukça fazla olan yeteneklere ağırlık vererek geliştirmek
• İtibar yönetimi yapabilmeyi mümkün kılmak.
Kariyer yönetiminin yukarıda bahsi geçen birçok getiriye sahip olması, onu kurum ya da kuruluşlar ve bireyler için oldukça önemli bir unsur haline getirmektedir.

Kariyer Yönetimi Kimin Sorumluluğundadır?

Kariyer yönetimi birçok sürece, yönteme ve çeşide sahip olması nedeniyle küçümsenemeyecek kadar geniş bir unsurdur. Geniş olmasının altı çizilen kariyer yönetiminin sorumluluğunun da oldukça kapsamlı olduğu çıkarımında bulunmak yanlış olmayacaktır.

Kariyer yönetimi içerisinde sorumluluğu alınması gereken birçok unsuru barındırır. Bu nedenle kariyer yönetiminin sorumluluğunun tek bir kişi tarafından üstlenmesi adil olarak görülmemektedir. Kariyer yönetimi sorumluluğu; çalışanlar, insan kaynakları birimi ve üst yönetim arasında paylaşılmaktadır. Her ne kadar bu sorumluluğun temelde şirketin olduğu savunulsa da bu durum çalışanlar ve insan kaynakları birimini de yakından ilgilendirmektedir. Bu nedenle, kariyer yönetiminin sorumluluğunun stratejik bir şekilde paylaşıldığını ve böylece de başarıya daha pratik bir şekilde ulaşıldığını öne sürmek yanlış olmayacaktır.

Kariyer Yönetim Sistemi Nedir?

Kariyer yönetim sistemi; bir kişinin veya kurumun, başarı, genel büyüme ve finansal istikrar elde etmek için kurumun devamlılığı süresince yürüttüğü taahhüt ve faaliyetleri bilinçli ve etkili bir şekilde planlamasına rehberlik eden ve yardımcı olan bir planlama sistemidir.

Özellikle bireyler açısından meslek seçimi hayatın oldukça önemli bir parçasıdır. Bireylerin yaşam amacını ve onları neyin mutlu ettiğini anlatan, bireylerin ve çalışanların doğal bir ifadesi gibidir. Kariyer yönetim sistemi, bir organizasyonda ya da kurumda kritik bir rol oynar. Bir kuruluşta daha iyi ve anlaşılır iletişimi teşvik eder ve tebliğ herhangi bir kuruluşun kökü olarak kabul edilir. Bu nedenle, bir kuruluşun iletişimini geliştirmek, birkaç önemli sorunu çözmeye yeterli şekilde yardımcı olmaktadır. Kişisel yetkinlikleri, becerileri ve gelecek isteklerini değerlendirme ve keşfetme fırsatına sahip olarak bireylerin akıllı kariyer kararları geliştirmelerine yardımcı olur. Ayrıca, bireylere kariyer hedeflerine ulaşmaya konsantre olmalarına yardımcı olmak amacı ile doğru yönlendirme sağlamaktadır. Bunun yanı sıra, bir organizasyondaki yöneticileri optimum sonuçlara ulaşmak için uygun beceri ve bilgiyi kullanmaya teşvik eder.

Kariyer Yönetimi Örneği

Kariyer yönetimini örnek vererek daha iyi açıklamak gerekirse; kariyer yönetimi faaliyetleri, çalışanların yetenek ve ilgi alanları kapsamında kariyerlerindeki gelişim uygulamalarının uygulanarak sıraya konulmasını içermektedir. Kariyer yönetim faaliyetlerine örnek vermek gerekirse, bu faaliyetler; işe alım, terfi, kurum içi transfer, işten çıkarma, emeklilik, oryantasyon programı, yönetici geliştirme ve örgütsel yedekleme şeklinde sıralanabilmektedir.

Bireysel Kariyer Yönetimi Nasıl Yapılır?

Bireysel kariyer yönetimi, bir bireyin yetenek ve ilgi alanlarını göz önüne alarak kariyerinde ilerlemesini ve gelişmesini sağlayacak şekilde stratejilerin uygulandığı faaliyetlerin planlanması ve yönetilmesidir. Bireyler, özellikle kendi beklentilerini ve niteliklerini belirleyerek uygun bir kariyer planlaması yapabilmektedirler. Bireylerin bu konuda yeterli bir yetenek değerlendirmeleri yapmaları oldukça önemlidir. Bu nedenle, bireysel kariyer planlama aşamaları; kendini tanıma, kariyer araştırma, kariyer hedefleri belirleme ve harekete geçme gibi uygulamalardan oluşmalıdır.

Bireylerin bu uygulamaları yapmadan önce kendilerine sormaları gereken birkaç soru bulunmaktadır. Bunlar:
● Neleri iyi yapıyorum?
● Neler yapmaktan keyif alırım?
● İyi yapamadığım şeyler neler?
● Keyif almadığım konular ve çalışmalar neler?

Gibi sorulardır. Bireyler bu soruları cevapladıkları takdirde kariyer hedeflerine karar verebilir ve kariyerlerini yönetmeye başlayabilir. Harekete geçme aşamasında ise bireyler iş araştırmaları yapabilir, güncel ve etkili bir CV hazırlayabilir, mülakat tecrübesi kazanabilir ve gelen iş tekliflerini değerlendirebilirler.

Bireysel ve Örgütsel Kariyer Yönetiminin Farkları Nelerdir?

Bireysel kariyer yönetimi; çalışanın sahip olduğu bilgi, yetenek, beceri edinimlerin geliştirilmesiyle çalışmakta olduğu kurum içerisindeki gelişiminin ya da somut olarak yükselmesinin planlanmasıdır. Bunun yanı sıra; örgütsel kariyer yönetimi ise, Bir şirketin, kurumun ya da örgütün çalışanları kendilerini geliştirme ve iyileştirme ya da kariyer hedeflerini gerçekleştirme konusunda teşvik etmek, onlara kendilerini geliştirme fırsatı yaratmak ve onlar için çeşitli yöntemler ve faaliyetler belirlemek amacıyla geliştirdiği devamlı bir süreçtir.

Kariyer Yönetiminin İşlevi Nedir?

Kariyer Yönetimi, öğrenme yeteneğini teşvik ederek, potansiyel fırsatlar hakkında bilgi sağlayarak ve gelecekteki işgücü talebi hakkında rehberlik sunarak bireylerin işgücü piyasasında uzun vadeli ilgilerini güvence altına almalarına yardımcı olur. Bireyler, çalışma hayatlarının bir sonraki aşaması ne olursa olsun bu faktörleri göz önüne alarak daha donanımlı hale gelebilmektedirler. Kariyer Yönetimi, gelecekteki kariyer hedeflerinize ulaşmak için yaşam boyu kaynak yatırımı yapma sürecidir. Dinamik ekonominin değişen taleplerine uyum sağlamanıza izin veren ve devamlılığı olan bir süreçtir. Kariyer yönetimi, kariyer hedeflerinizi tanımanıza ve bu hedefler doğrultusunda çalışmanıza yardımcı olarak içsel ihtiyaçlarınızı ve kişisel hedeflerinizi gerçekleştirmenize yardımcı olur. Kariyerinizi yönetirken daha fazla çaba harcayabilir ve kendinizi başarıya daha çok ulaşmış olarak hissedebilirsiniz. Ayrıca size hayatınız ve kariyer seçimleriniz üzerinde bir güçlenme ve kontrol duygusu verir. Bunların yanı sıra, kariyer yönetimi, çalışanları kendi hedeflerini belirlemeye ve güçlü ya da zayıf yönlerini tanımaya dahil ederek performanslarını artırmak için değerlendirir. Eğitim ihtiyaçlarının ve fırsatlarının belirlenmesi ve kolaylaştırılması konusunda organizasyondaki çalışanlara yardımcı olur.

Kariyer Yönetimi Aşamaları Nelerdir?

Daha önce de bahsedildiği gibi, bireylerin kariyer yönetim aşamaları açısından birkaç uygulamadan oluşmaktadır. Bu uygulamaları tekrar şu şekilde sıralayalım:
● Yetenekleri, bilgileri, edinimleri ve başarıları belirlemek,
● Bu faktörlerden yola çıkarak bir kariyer hedefi belirlemek,
● Belirlenen bu faktörler doğrultusunda başvurular yapmak ya da h-çalışmakta olduğu çalışma alanında çeşitli yollar denemek,
● Belirlenen faktörler ve gelişme yollarını uygulamaya dökmek.