Kriz Yönetimi

28.10.2022 

Kriz Yönetimi

Kriz Yönetimi Nedir?

Kriz yönetimi, kurum ya da kuruluşlarda veya toplumlarda zaman zaman görülen kriz yaratan olay ya da unsurların önlenmesi, tercihen ortadan kaldırılması ve gerek kurum ya da kuruluşların gerekse toplumun bu durumdan en az hasarla ayrılmasını sağlamaktır. Kurum ya da kuruluşların, etkili bir kriz yönetimi göz önüne alındığında belli başlı koşullara sahip olmaları gerekmektedir. Bunlar:
• Kurumsal Strateji
• Kurumsal Yapı
• Kurum Kültürü
• Çalışanların Özelikleri
şeklindedirler.

Kurumsal Strateji: Olası bir kriz durumu için daha önceden düşünülmüş, planlanmış prosedürler oluşturulmalıdır. Kurum ya da kuruluşların daima bir stratejiye sahip olmaları kriz anında güven vericidir ve zaman kaybını önler.

Kurumsal Yapı: Kurum ya da kuruluşların gerekirse her bir alt birimi kontrol edilmeli ve her bir birimin ihtiyaç duyulabilecek kaynaklara sahip olduğundan emin olunmalıdır. Bunun için de etkili bir yöntem ve teknoloji gerekmektedir.

Kurum Kültürü: Kurum ya da kuruluşlardaki çalışanların davranış ve tutumlarını merkeze alan kurum kültürü geliştirilmesi durumunda krizleri önleyerek kriz yönetimine katkı sağlamaktadır.

Çalışanların Özellikleri: Kurum ya da kuruluşların bünyesinde yer alan çalışanların özellikleri, sahip oldukları yetkinlikleri krizin önüne geçilmesinde etki göstermekte ve kriz yönetiminde önemli bir yere sahip olmaktadır.

Bahsedilen bu unsurlar kriz yönetimini oluşturmakta ve kriz yönetiminin işlevinin ne olduğunu açıkça gözler önüne sermektedirler.

Kriz Nedir?

Kriz, bir kurum ya da kuruluşun veya toplumun işleyiş biçimini tehdit eden, tehlikeye sokan, acil kararlar verilmesi ihtiyacını doğuran gerilim durumlarının tamamıdır. Bu tanımın yanı sıra uyumu ve önleme sistemlerini yetersiz hale getirebilen kriz birçok kişi ya da kurum için tehlike oluşturur.

Krizler kaynaklarına göre 2 ayrı kategori altında incelenir. Bunlar:
• İç Krizler
 Ortaklar veya hissedarlar ile yaşanan problemler
 Kurumun yapısı ile alakalı problemler
 Kurumun bünyesindeki personelin yetersiz kalışı
 Kurumların el değiştirmesi
 Kurumların kültürlerinde oluşan problemler
 En üstteki yönetici kaynaklı problemler

• Dış Krizler
 Ülke içerisinde doğal afetlerin yaşanması
 Ülkede yasal değişiklikler yapılması
 Politik krizler
 Ekonomik kriz
 Hizmetin verildiği pazarda değişimler ve sonuçlar oluşması

Her ne kadar iki ayrı kategoriye ayrılmış olsalar da bazen dış kaynaklı sorun, iç kaynaklı bir soruna yol açabilir ve bu da krizin derhal bir çözüme ulaştırılması ihtiyacını artırmaktadır.

Kriz Yönetimi Aşamaları Nelerdir?

Kriz yönetimi yukarıda bahsedilen iç veya dış kaynaklı krizleri önlemek adına oluşturulmuş hedef odaklı bir strateji bütünüdür. Bu stratejik bütün, sistematik bir şekilde ilerleyebilmek adına bünyesinde birçok aşamaya yer vermiştir. Bu aşamalar aşağıda belirtilmişlerdir.
• Gözlem yapma ve gözlem sonuçlarını değerlendirme
• Oluşan krizleri sınıflara ayırma ve etki alanlarını belirleme
• Kriz iletişimini yürütecek bir ekip kurma
• İletişimi sağlıklı bir şekilde yöneterek yanlış bilgi akışını önleme
• Tüm aşamalarda geri bildirim almayı unutmama
• Değerlendirme ve krizin etkilerinin tamamını detaylı bir şekilde analiz etme

Bu aşamalar yerine getirilirken aynı zamanda krizin kaynağını ve seviyesini çeşitli analizler yardımıyla (SWOT Analizi, Risk Analizi) belirlemek gerekmektedir. Böylece krizi başlatan unsur ya da unsurlar keşfedilir ve durdurulur. Böylece kriz yönetimi işlevini başarılı bir şekilde yerine getirmiş olur.

Kriz Yönetiminin Temel Amacı Nedir?

Kriz yönetimi krizden minimum hasarla kurtulma konusunda birçok farklı hedefe sahip olmaktadır. Bunlardan birkaçı:
• Krizin kaynağının en kısa sürede keşfedilmesi
• Krizin etkisinin ne kadar şiddetli olduğunun hesaplanması
• Kriz sonuçlarının ve sürecinin değerlendirilmesi
• Kriz esnasında etkili bir ekip çalışması oluşturulması
şeklindedir.

Yukarıda sıralanmış hedeflerden anlaşılacağı üzere kriz yönetimi aynı anda birçok farklı noktaya değinmekte ve birçok farklı noktayı amaçlamaktadır. Fakat kriz yönetiminin tüm hedeflerini tek bir çatı altında tutan temel bir amaç daima bulunmaktadır.

Kriz yönetiminin başlıca amacı, oluşan tehlikenin belirli aşamalar ve yöntemlerin kullanımı sonucu önüne geçebilmektir. Amacına ulaşırken SWOT analizi, risk analizi ve dış çevre analizi gibi analiz türlerinden yararlanan kriz yönetimi, krizi önlemek için tüm şartları zorlamaya hazır haldedir.

Başarılı Kriz Yönetimi Örnekleri Nelerdir?

• Kriz yönetimini başarılı bir şekilde yerine getirmiş kurum veya kuruluşlardan biri de önde gelen bir isim olan ‘Tylenol’ markasıydı. Kısaca özetlemek gerekirse Tylenol piyasada oldukça tercih edilen bir ağrı kesici markası olarak bilinmekteydi. Fakat 37 yıl önce bir gün 1 milyar dolarlık hacme sahip olan Tylenol beklenmedik bir olayla karşı karşıya kaldı. İlacı kullanan 3 kişi hayatını kaybetti. Chicago’da gerçekleşmiş olan bu olayda Tylenol’ un cinayet için kullanıldığı bilgisi öğrenildi. Bu bilginin yayılmasının ardından şirket ağrı kesiciyi toplamak zorunda kaldı fakat ilacın arkasındaki duruşunu da bozmayarak analiz yaptırmaya başvurdu. Analiz sonucu güvenilirliğini yeniden kazanan Tylenol, piyasaya daha güvenilir ve korunaklı ilaçlarını sürdü. Yeni ilaçlarını piyasaya sürmesinden 1 yıl sonra Tylenol yeniden eski hacmine kavuştu.

• Kriz yönetiminin başarı ile sonuçlandığı başka bir örneğe geçelim, dünyayı derinden sarsan COVID-19 insanları tedirgin etmekle kalmayarak aynı zamanda tüm kurum ya da kuruluşlar için de bir kriz ortamına yol açtı. Bu süreçte karantinada kalan insanların evlerini, yeni bir tecrübe alanına çevirmeleri için katkıda bulunduklarını belirten IKEA, krize hızlı bir şekilde uyum sağlayarak krizi kendi avantajına çevirmiştir.

Bu iki örneğe bakıldığında stratejik bir kriz yönetiminin global bir krizi bile bastırabileceği açık bir şekilde gözler önüne serilmiştir. Bu nedenle kriz yönetiminin oldukça kapsamlı bir etken olduğunu düşünmek yanlış olmayacaktır.