Matrah Artırımı Nedir? Nasıl Yapılır?

 

Matrah Artırımı Nedir? Nasıl Yapılır?

Matrah Nedir?

Arapça kökenli bir kelime olan matrah, “tarh” kelimesinden türemiş olan ve en genel anlamıyla vergilendirme sırasında kıstas kabul edilecek tutarı ifade eden bir kelimedir. Matrah, Elde edilen gelirden (kazanç) sağlayan harcamalar çıkarıldıktan sonra (giderler) geriye kalan miktarı anlatmak için kullanılan bir terimdir.

Vergi matrahı ise, bir işletmenin sahip olduğu tüm kazançtan yasalar çerçesinde giderlerin düşülüp, vergilendirilmesi gereken miktarı ifade etmek için kullanılır. Vergi ödemelerindeki tutarın hesaplanması için kullanılan matrah kelimesi, vergi dairelerince belirlenmiş oranlarda alınmaktadır.

Matrah Artırımı Nedir?

Matrah artırımı, vergilendirme sürecinde önemli bir değerleme aracıdır. Vergilendirme sürecine bakacak olursak bu sürecin oldukça uzun olduğunu anlayabiliriz. Doğrudan olayın gerçekleşmesinden itibaren verginin ödenmesine kadar uzanan bir süreç olmakla beraber matrahın belirlenmesi, verginin tarhı, tebliğ edilmesi, tahakkuku gibi bir dizi işlem aşamasında oluşur. Verginin belirlenmesinde doğrudan olayın gerçekleşmesi veya verginin konusu ve yükümlüsünün belirli olması vergilendirme sürecinin tamamlanması için yetersiz olacaktır. Bu nedenle tüm vergi uygulamalarında matrahın tespiti özenle yapılmalıdır.

Matrah Hesabı Nasıl Yapılır?

Bu hesaplama biraz karışık olduğundan mali müşaviriniz ile beraber çalışmanız oldukça faydalı ve hızlı olacaktır. Vergi hesaplanması sırasında izlenecek adımları sıralayacak olursak:
● İlk olarak hangi vergi türünde ve hangi dönemlerde Matrah ve vergi artırımına başvuracaksanız o vergi türlerinin vergi matrahlarını çıkarın,
● Daha sonra vergi maliyetlerini hesaplayın ve elinizde bir maliyet listesi bulundurun,
● Hesapladığınız vergi maliyetine bakarak hangi dönemlerde ve vergi çeşitlerinde matrah ve vergi artırımına başvuracağınıza karar verin.

Kurumlar Vergisi için örnek bir hesaplama yapalım:
Örnek olarak; 2018 ve 2019 yılları için Kurumlar Vergisi matrah artışından faydalanmayı amaçlıyorsunuz. Bu durumda hem 2018 yılı hem de 2019 yılları Kurumlar Vergisi matrahınız 500.000 TL olsun.
2018 yılı matrah artırımı: 500.000 TL x %25 = 125.000 TL. Bu tutar, 105.800 TL asgari artış tutarından daha yüksek. Bu sebeple hesaplanan 125.000 TL artış, vergi hesaplamasında dikkate alınacak.
2018 yılı için ödenecek vergi = 125.000 TL x %20 = 25.000 TL
2019 senesi için matrah artırımı: 500.000 TL x %20 = 100.000 TL. Bu tutar, 112.400 TL asgari artış tutarından daha az. Bu sebeple asgari artış tutarı olan 112.400 TL yükseliş, vergi hesaplamasında dikkate alınacak.
2019 senesi için ödenecek vergi = 112.400 TL x %20 = 22.480 TL

Hangi Durumlarda Matrah ve Vergi Artırımı Yapılmalıdır?

● Şirketiniz kardan çok zarar ediyorsa,
● Kazancınız oldukça düşükse,
● Geçmiş dönemden Katma Değer Vergisi borcunuz bulunuyorsa,
● Kasa carisi yüksekse,
● Kayıt altına alınmayan gelir giderleriniz varsa,
● Kayıtlarınızı yeterince doğru tuttuğunuzu düşünmüyorsanız,
● Son yılların muhasebe belgelerinde karışıklık durumunda kalıyorsanız,
matrah ve vergi artırımı için başvuru yapmanızda oldukça fayda bulunmaktadır.

Matrah Artırımı Neden Önemlidir?

Matrah ve vergi artırımı günümüzde birçok işletme ya da şirketin düzenli olarak kullandığı, uzun ve zorlu vergi incelemelerinden muaf kalınmasını sağlayan bir uygulama türüdür. Matrah artırımı yaparak vergi incelemelerinden muaf sayılabilirsiniz. Matrah artırımının bu denli yaygın bir şekilde yapılmasının en önemli nedenlerinden birisi, vergi incelemelerinin zorlu bir süreç olarak ilerlemesidir. Vergi incelemeleri için işletmenize ait birçok belgeyi ve defteri eksiksiz bir şekilde bir araya toplayıp hazırlanmanız gerekir. Bu işlem geçmişe dönük oldukça kapsamlı bir tarama ve araştırma gerektirir.

Vergi incelemeleri sadece gerekli olan belgeleri eksiksiz bir şekilde dosyalamanızla da sonlanmaz, aynı zamanda oldukça uzun da sürebilir. Dosyaladığınız bu belgeler gerekli kurumlar tarafından detaylı bir şekilde incelenir, bu durum da vergi inceleme sürecinin uzamasına neden olur. Vergi inceleme süreçleri ile meşgul olmamak için matrah ve vergi artırımı yöntemini kullanabilme imkanınız bulunur. Bir miktar ek vergi ödeyerek vergi incelemelerinden muaf olabilirsiniz.

Kimler Matrah Artırımından Faydalanabilir?

Gelir kurumu mükellefleri, gelir ve kurumlar stopaj vergisi mükellefleri ile katma değer vergisi mükellefleri matrah artırımından yararlanabilirler.
● Vergi Usul Kanunu’nun Kaçakçılık Suçları ve Cezaları maddeleri dahilindeki “Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok edip yerine başka yapraklar koyanlar ya da hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler”,
● Terör suçundan hükmü bulunan kişiler,
● İlgili maddenin yürürlüğe girmiş şekilde bulunan tarih itibarıyla haklarında terör örgütlerine ya da Milli Güvenlik Kurulu tarafından devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğu kararı verilen bazı yapılara, gruplara ya da oluşumlara üyeliği, mensubiyeti ya da iltisakı veya bunlarla bağlantısı olması nedeniyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri ya da Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından devamlılığı sağlanan soruşturma ve kovuşturmalar dahilinde vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler vergi matrah artırımında faydalanamazlar.

Matrah ve Vergi Artırımında Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

● Matrah artırımı isteğe bağlı bulunan bir uygulamadır yani zorunlu değildir.
● Matrah artırımda verginin tam tarihinde ödenmesi gerekir.
● Zamanında ödeme yapmazsanız öncelikli olarak vergi denetimine tabi olursunuz. Ayrıca cezalı şekilde ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.
● Vergi denetimine tabi olsanız dahi matrah ve vergi artırımından faydalanabilirsiniz.

Matrah ve Vergi Artırımı Maliyeti Nedir?

Matrah ve vergi artırımı yapmak, ek bir vergi ödemeyi gerektirdiğinden maliyetli bir süreç olarak karşımıza çıkabilir. Fakat matrah ve vergi artırımı şimdiye kadar ödemiş olduğunuz vergiler için bir sigorta özelliği bulundurur. Matrah ve vergi artırımına gittiğinizde uzun ve zorlu vergi inceleme süreçlerinden muaf sayılırsınız. Ayrıca bu sayede geçmişe dönük vergi incelemelerinizde çıkacak olan cezai yaptırımlardan da muaf tutulmuş olursunuz.

Matrah ve vergi artırımı yasal ve işletmeler için yararlı bir uygulama çeşididir. Matrah artırımının maliyeti, artırım yapmak istediğiniz vergi türüne göre değişiklik gösterebilir. KDV, stopaj, kurumlar ve gelir vergisi seçeneklerinden herhangi biri üzerinden matrah ve vergi artırımı sağlayabilirsiniz. Bu vergi türlerinin her biri kendi artırım oranlarını içinde bulundurur.

Matrah Artırımı 2023 Yılında Ne Zaman Yapılacak?

Matrah artırımı, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının belli oranlarda artırılmasını ifade etmektedir. 2023 yılında geniş kapsamlı bir düzenlemenin yapılması beklense de ne zaman matrah artırımının yapılacağına dair net bir bilgiye yer verilmemektedir. Tahminler 2023 yılının Şubat veya Mart aylarında yapılacağı yönünde olsa da 2022 yılının matrah artırımının kapsama alınıp alınmayacağı da merak edilen konu başlıkları arasında yerini alıyor.