Geçtiğimiz hafta Ferah Kaya tarafından verilen Psikolojik Sağlamlık isimli webinara katıldım. Ferah
Kaya’ya vakti ve güzel sunumu için teşekkür ederim. Gerek iş yaşamında gerek kişisel yaşantımızda
kullanılabilecek yararlı bilgiler edindiğimi düşünüyorum. Bu bilgileri sizlerle de paylaşmak isterim.
Öncelikle, webinara göre hayatta biriktirdiğimiz ve kullandığımız 3 tür sermaye bulunmaktadır.
Bunlar;
1- Parasal Sermaye
2- Sosyal Sermaye ( Arkadaşlarımız)
3- Psikolojik Sermaye
Psikolojik sağlamlık genel olarak stres seviyemizi zorlayan, iyi olma halimizi tehdit eden durumlarla karşılaştığımızda verdiğimiz tepkilerdir. Bu, bireye özgü olmaktan ziyade öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir davranışlar örgüsüdür.
Çeşitli durumlarda çeşitli benliklerimiz ortaya çıkar. Önemli olan hangi durumda hangi kimliğimizi
ortaya çıkaracağımız kararıdır.
İnsanların davranışlarının temelinde yatan 4 temel ihtiyaç vardır.
Bu ihtiyaçlar önem sırasına göre;
1- Ait olmak ihtiyacı
2- Güç ihtiyacı
3- Özgürlük ihtiyacı
4- Eğlence ihtiyacı
Bunlardan bağımsız olarak daha derinde ve temel olan ihtiyaç elbette ki hayatta kalma ihtiyacıdır. Bu ihtiyaca bağlı bir endişe olmadığında yukarıdaki 4 ihtiyaca göre davranırız.
Örnek vermek gerekirse, bir arkadaşımız bize yalan söylediğinde, aslında gerçeği öğrendiğimizde
“bize ait olma” halini tehdit edici bir durumla karşılaşması ve dolayısıyla da ait olmak ihtiyacından
temelli bir korku ile yalan söyler.
Hayatımızda bazen bir ihtiyacımızda başarı kazanmak için diğer bir ya da iki ihtiyacımızdan feragat
edebiliriz.
Böyle bir fedakarlık söz konusu olduğunda, ilk vazgeçtiğimiz ihtiyaç eğlence ihtiyacıdır. İkinci sırada ise özgürlük ihtiyacı gelmektedir.
Örnek vermek gerekirse, kariyerimizde ait olmak ve güç kazanmak ihtiyaçlarımızı gidermek için
eğlence ihtiyacımızdan ve belki beraberinde özgürlük ihtiyacımızdan vazgeçeriz. Mesela işleri
yetiştirmek ya da daha başarılı olmak için daha fazla çalışmak ve bunun için fazla mesai yaparak
arkadaşlarımızla eğlenmeye çıkmaktan feragat etmemiz gibi.
Psikolojik sağlamlık 3 boyuttan oluşur. Bu 3 boyut aslında 3 kesişen küme gibidir. Bu boyutlar;
kontrol, bağlanma ve meydan okumadır.
Kontrol; başımıza gelen şeylere karşı duygularımızı ve eylemlerimizi kontrol etmemiz, çaresizliği
seçmememiz gibi yorumlanabilir.
Bağlanma; hayata amaç ve anlam yüklemedir. Günlük aktarımlarda bunu gözlemleriz.
Son olarak, meydan okuma ise instagramdaki challengelar gibi değil ama daha çok kendimizi aşmak olarak açıklanabilir. Kendimi ilerletmek için ne yapabilirim, kendimi nasıl zorlayabilirim sorularının içinde barındırır.
Psikolojik sağlamlığımızı nasıl geliştirebiliriz noktasında ise 4 temel yol bulunmaktadır. Bunlar;
1- Gerçekçi iyimserlik; burada kastedilen “Her şey harika” yaklaşımı değil objektif bir
değerlendirmedir.
2- Öz Farkındalık; O an hangi duyguyu yaşadığımızın bilincinde olmaktır. Zorlayıcı bir olayla
karşılaştığımızda genelde içinden geçtiğimiz belirli adımlar vardır. Bunlar;
şok-korku-inkar-kızgınlık-pazarlıktır. Psikolojik sağlamlığı zayıf insanlarda kızgınlık duygusundan sonra depresyon gözlemlenebilir.
3- Rol Model seçmek; X kişisi olsaydı nasıl davranırdı şeklinde kendimize örnek kişi seçmemizdir. Bu adım tersten de bakılarak X olsa ne yapardı deyip bu eylemin tersini yapmak şeklinde de uygulanabilir.
4- Mizah gücü; Arkadaş desteği ve kendimizle dalga geçebilmek en güçlü yöntemlerden biridir.
Unutulmamalı ki, psikolojik sağlamlık geliştirilebilir ve büyük oranda kontrol edilebilir bir kavramdır. Sanılanın aksine, duygularımızı %80 oranında zihinsel olarak yaşarız. Sonradan fiziksel etkileri başlar ve her duyguyu sadece 80 saniye yaşarız. Yani mesela, bir durumda tedirgin olup korktuğumuzda eğer kendimizi baskılamaya çalışmazsak aslında 80 saniye sonra bu duygu zaten geçecektir. Ancak bizler bunu kontrol etmeye ve baskılamaya çalışarak bu süreci uzatır ve büyütürüz.
Ferah Kaya’ya kısa ancak hızlı ve öz anlatımı için tekrar teşekkürler.
Daha detaylı bir eğitimine katılabilmek dileğiyle..
