UZMANIMIZA
WHATSAPP’TAN ULAŞIN

İLETİŞİM FORMUNU
DOLDURUN

UZMANIMIZLA
İLETİŞİME GEÇİN

Web sitemizdeki deneyiminizi iyileştirmek için çerezleri kullanmaktayız.

Stopaj Nedir? Nasıl Hesaplanır?

 

Linked

Selçuk Görmüş

-

Profili görüntüle

Stopaj Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Stopaj Nedir?

Türkiye’de düzenli şekilde uygulanan vergi sistemi, gelir elde eden kişileri sahip oldukları geliri beyan etmekle ve söz konusu beyan dikkate alınarak hesaplanan tutardaki vergiyi ödemekle yükümlü tutar. Ancak bazı şartlar altında, vergi beyanı gerçekleşmeden önce gelirden kesinti yapılır. Stopaj vergisi, gelir ve kurumlar vergisine tabi tutulan bazı kazançlara ilişkin vergi tutarının, elde edilen gelir henüz sahibine tamamen geçmeden kesilmesi ve iş sahibi adına vergi dairesine yatırılması şekliyle tahsil edilen bir vergi çeşididir.

Bu vergi çeşidine örnek olarak, bir işveren olarak bir çalışanınıza meslek hizmeti karşılığında yapacağınız ödeme karşılığında, ödediğiniz tutardan belirli miktarda stopaj vergisi kesintisi yapmanız ve ilgili tutarı vergi dairesine yatırmanız istenir. Böylelikle çalışanınızın meslek hizmeti karşılığında aldığı ödemeye ilişkin vergi tutarını, göstermesine ve ödemesine gerek olmaz

Kurumlar Vergisi Kanunu’na ve Gelir Vergisi Kanunu’na göre; stopaj vergisine tabi olan ödeme türleri sıralanmıştır. Yine aynı kanunların maddelerinde, tam ve dar mükelleflerin ödemekle yükümlü olduğu stopaj oranları da açık bir şekilde belirtilmiştir.

Stopaj vergisinin amacı, vergi maliyetlerini oldukça aza indirmek ve vergi tahsilatının daha güvenli bir şekilde yapabilmesini sağlamaktır. Stopaj vergisi ödeme öncesinde kesildiğinden dolayı, vergi gelirlerinin daha hızlı ödenmesine ve kayıp ya da kaçak riskinin azaltılmasına olanak sağlar.

Stopaj Kesintisi Neden Olur?

Stopaj kesintisi yapmanın birçok avantajı vardır. Öncelikle stopaj kesintileri vergi sistemlerinin işleyişine hakim kimseler tarafından sağlanır. Böylece veri ödemeleri konusunda oluşabilecek olumsuzluklar ve hatalar giderilmiş olur. Stopaj kesintisi sayesinde vergi dairelerine ödenen vergiler çok daha güvenli bir şekilde tahsil edilir. Bu kesintiler ile veri kaçırma gibi riskli durumlar da önlenmiş olur.

Stopaj vergisinin hedefi, vergilerin ödemesinin daha garanti ve kolay şekilde sağlanmasıdır. Bu sayede, küçük matrahların vergiden kaçırılması engellenir, maliye idaresinin ve vergi mükellefinin işlem yükü azalır. Bir diğer hedefi de verginin, gelirin oluşmasından çok kısa bir süre sonra maliye dairesine geçmesini desteklemek ve nihayet verginin mükellef üzerinde oluşan psikolojik etkisini gidermek olarak belirtilir.

Hangi Ödemelerde Stopaj Kesintisi Yapılır?

Günümüzde stopaj kesintileri birçok farklı ödemelerde yapılır. Stopaj kesintisi çalışana yapılan maaş ödemelerinden serbest meslek ödemelerine, kira ödemeleri ve mevduat faizlerine gibi kanunda belirtilmiş olan pekçok sayıda ödeme çeşidine stopaj vergisine tabi tutulur. Stopaj kesintisi, serbest meslek ödemelerinde, gider pusulası ödemelerinde, personele yapılan ücret ödemelerinde, kira ödemelerinde, kar paylarında, mevduat faizinde ve ilgili yasanın belirttiği alanlarda kesinti sağlayarak uygulanır.

Stopaj Nasıl Hesaplanır?

Stopaj vergisi oranları, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarında maddeler ile belirtilecek şekilde düzenlenmiştir. Bu kanunlarda kimlerin hangi şartlar altında stopaj vergisi ödemesi gerektiği açıkça belirtiliyor. Burada stopaj kesintisinin brüt ücret üzerinden hesaplandığını da belirtmek gerekiyor.

2000 TL bedelindeki brüt kira ücretinin %20’si olarak hesaplanan 400 TL, kiracı tarafından stopaj kesintisi olarak vergi idaresine, geriye kalan ücretin 1600 TL’lik bedel ise net kira bedeli olarak mülk sahibine ödemesi gerçekleşiyor. Kira sözleşmesinde kira ücreti, brüt olarak değil de net olarak beyan edildiyse aşağıdaki formül uygulanıyor.
Brütleştirme Formülü = Net Kira Ücreti / (1-0,2)

Net olarak gösterilen kira bedelinden dolayı yeni stopaj hesabı ise;
Brüt Kira Bedeli = 2000 / 0,8 = 2500 TL olarak,
Stopaj Tutarı ise = 2500 x 0,2 = 500 TL olarak belirleniyor.

Stopajı Kim Öder?

Kira ödemeleri üzerinden stopaj hesaplamasını yapıp ödemesi zorunlu olan taraf kiracıdır. Mülk sahibinin kira geliri üzerinden alınan stopaj vergisinin ödenmesi konusunda herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
Maaş ödemeleri üzerinden yapılması gerçekleşen stopaj vergisi kesintisi ve ödenmesi sorumluluğu işverene aittir. İşveren yanında çalıştırdığı personelin brüt maaşı üstünden vergi dilimlerini dikkate alarak stopaj vergisini hesaplamalı ve maaş ödemesi personele yapılmadan önce stopaj kesintisi sağlamalıdır.
Gider pusulasını alıcı düzenleyip satıcıya verdiğinden dolayı stopaj vergisi ödemekle yükümlü olan taraf yine alıcı olacak şekildedir. Serbest meslek ödemelerinde vergi mükellefi olan kişi ise serbest meslek sahibi olan kişidir. Kâr payı ödemelerinde stopaj kesintisi şirket tarafından sağlanır.

Stopaj Nasıl ve Ne Zaman Ödenir?

Stopaj ödeme tarihleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından düzenlenir ve ödemeler aylık, üç aylık ya da yıllık olacak şekilde yapılabilir.
● Stopaj verginizi aylık olarak ödeme düşünceniz bulunuyorsa, ödemeyi takip eden ayın 26. gününe kadar muhtasar beyanname ile bildirimde bulunarak ödeme işleminizi sağlayabilirsiniz.
● Eğer stopaj verginizi üç aylık aralıklarla ödemek isterseniz, yine aynı şekilde ödemeyi takip eden 3. ayın 26. gününe kadar muhtasar beyanname ile bildirimde bulunarak ödeme işleminizi sağlayabilirsiniz.
● Son olarak stopaj verginizi yıllık olarak ödeme düşünceniz var ise, yıllık stopaj kesintisi ödenirken, toplam tutar Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksit olacak şekilde ödenir. Her yıl Mart ve Temmuz aylarında 2 eşit taksitle ödenebilen stopaj vergisi için oranlar her sene mart ayında belirlenir.

Kira Stopajı Nedir?

Stopaj kelimesi, ön kesinti anlamına gelmektedir. Kira stopajı ise ticari gayrimenkullere uygulanan bir vergilendirme yöntemine verilen isimdir. Ayrıca kira stopajı, kiraya verilen bir işyerinin brüt kira bedelinden yapılan kesintidir. Diğer yandan kira stopajı, kira gelirinin gayrimenkul sahibine ulaşmadan önce vergisinin ödenmesi işlemine denir. Bu işlem ile vergi ödemeleri, sistematik ve kolay bir şekilde gerçekleştirilebilir. Kiracı, kira stopajını ödemekle yükümlüdür.

Kira stopajı, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında kiraya verilen mallar üstünden kesilen vergidir. Böylece tüzel veya gerçek kişilere ait mülklerin işyeri amaçlı kiraya verilmesi durumunda, brüt kira bedeli üzerinden kesintiye tabi tutularak kiracı tarafından vergi dairesine ödenen vergiyi temsil eder.

Hangi Ödemelerde Stopaj Yapılması Gerekir?

Stopaj günümüzde birçok gelirde yapılan bir kesintidir. Hangi ödemelerin stopaj vergisine tabi tutulduğu belirli aralıklara göre değişiklik gösterir. Stopaj vergisine tabi tutulan ödemeler şu şekildedir:
● Kira ödemeleri
● Kâr payları
● Mevduat faizleri
● Çalışana/personele yapılan maaş ödemeleri
● Serbest meslek ödemeleri

İndirimli Stopaj Nedir?

Türk lirasını cazip kılmak, birikimleri Türk lirasında bulundurmak amacıyla mevduatlarda stopaj indirimlerde 6 ay daha uzatılması kararı verildi. Cumhurbaşkanlığı kararı ile resmi gazetede yayınlanan son kanun çerçevesinde, 31 Aralık 2022 tarihine kadar stopaj oranları, vadesi altı ay kadar olan hesaplarda %15 yerine %5, bir yıla kadar olanlarda %12 yerine %3, bir yıldan uzun süre olanlarda ise %10 olan stopaj vergisi 0 olacak şekilde uygulanacak.

Covid-19 pandemisi sebebiyle Cumhurbaşkanlığı kararıyla kira stopaj oranı %10'a düşürülmüştü. 2022 yılı vergilendirme dönemine girilmesiyle bu miktar tekrar %20'ye kadar yükseltilerek indirimli stopaj oluşturuldu.

Stopaj Oranları

Gelir Vergisi Kanunu’nda (GVK) ilgili bazı maddeler stopaj oranlarının belirlenmesinde etkin rol oynar. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında yapılan stopaj açıklamaları aşağıdaki gibi sıralanır.

Bent no GVK 94. Madde Oran
2. Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu isleri icra edenlere yapılan ödemelerden (noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);
2 a. 18. madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden (Telif), %17
2 b. Diğerlerinden, %20
3. 42. madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden (yıllara yaygın inşaat onarım işleri istihkakları) %3
4. Dar mükellefiyete tabi olanlara, telif ve patent haklarının satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden %20
5.a. 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden %20
5.b. Vakıflar ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden %20
5. c. Kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden %20
5.d. Yabancı devletlere, yabancı kamu idare ve kuruluşları ile uluslararası kuruluşlara ait diplomatik statüsü bulunmayan gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden %20
6.a. Tam mükellef kurumlar tarafından, tam mükellef gerçek kişilere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan, GVK.75. Maddenin 2. fıkrasının 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından (karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmaz.) %15
6.b. Tam mükellef kurumlar tarafından; dar mükellef gerçek kişilere ve gelir vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan, GVK 75.maddenin ikinci fıkrasının 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı kar paylarından (karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmaz.) %15
7. GVK 75.maddenin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından (Kanunla kurulan dernek ve vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, kamu menfaatine yararlı dernekler ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte; odalar, borsalar, meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf olarak kabul edilenler hariç, dernek ve vakıflar dahil)
7.a. Devlet tahvili ve Hazine Bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlere sağlanan gelirlerden %0
7.b. Diğerlerinden
7.ba. Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahvillerin;
7.ba.i. Vadesi 1 yıla kadar olanlardan elde edilen faizlerinden %10
7.ba.ii. Vadesi 1 yıl ile 3 yıl arası olanlardan elde edilen faizlerinden %7
7.ba.iii. Vadesi 3 yıl ile 5 yıl arası olanlardan elde edilen faizlerinden %3
7.ba.iv Vadesi 5 yıl ve daha uzun olanlardan elde edilen faizlerinden %0
7.bb. Tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarının;
7.bb.i. Vadesi 1 yıla kadar olanlara sağlanan gelirlerden %10
7.bb.ii. Vadesi 1 yıl ile 3 yıl arası olanlara sağlanan gelirlerden %7
7.bb.iii. Vadesi 3 yıl ile 5 yıl arası olanlara sağlanan gelirlerden %3
7.bb.iv Vadesi 5 yıl ve daha uzun olanlara sağlanan gelirlerden %0
7.bc. (ba) ve (bb)’de belirtilenler dışında kalanlar için %10
8. Mevduat faizlerinden Banka ve katılım bankalarının ödediği faizler için; Kanunla kurulan dernek ve vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, kamu menfaatine yararlı dernekler ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte; odalar, borsalar, meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf olarak kabul edilenler hariç, dernek ve vakıflar dahil) %15
9. 75.maddenin ikinci fıkrasının (12) numaralı bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından (Kanunla kurulan dernek ve vakıflar, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar, kamu menfaatine yararlı dernekler ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte; odalar, borsalar, meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf olarak kabul edilenler hariç, dernek ve vakıflar dahil) %15
10 a Başbayiler hariç olmak üzere Milli Piyango İdaresince çıkarılan biletleri satanlar ile diğer kişilerce çıkarılan bu nitelikteki biletleri satanlara yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden %15
10.b. 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre gerçek ve tüzel kişilerin mallarını is akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlara bu faaliyetleriyle ilgili olarak yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemelerden %20
11. Çiftçilerden alınan zirai mahsullerden ve hizmetler için yapılan ödemelerden;
11.a. Hayvan ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için,
11.a.i. Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlar için %1
11.a.ii. (i) alt bendi dışında kalanlar için %2
11.b. Diğer zirai mahsuller için,
11.b.i. Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlar için %2
11.b.ii. (i) alt bendi dışında kalanlar için %4
11.c. Zirai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetler için
11.c.i. Orman idaresine veya orman idaresine karsı taahhütte bulunan kurumlara yapılan ormanların ağaçlandırılması, bakimi, kesimi, ürünlerin toplanması, taşıması ve benzeri hizmetler için %2
11.c.ii. Diğer hizmetler için %4
11.d. Çiftçilere yapılan doğrudan gelir desteği ve alternatif ürün ödemeleri için %0
12. PTT acenteliği yapanlara, bu faaliyetleri nedeniyle ödenen komisyon bedeli üzerinden %20
13. GVK 9. madde kapsamında yer alan esnaf muaflığından yararlananlara mal ve hizmet alımları karşılığında yapılan ödemelerden;
13.a. Havlu, çarşaf, çorap, hali, kilim, dokuma mamulleri, örgü, dantel, her nevi turistik eşya, haşir, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek ve benzeri emtia bedelleri veya bu emtianın imalinde ödenen hizmet bedelleri üzerinden %2
13.b. Hurda mal alımları için %2
13.c. Diğer mal alımları için %5
13.ç. 9’uncu maddenin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında esnaf muaflığından yararlananlara ihtiyaç fazlası elektrik bedeli olarak yapılan ödemeler üzerinden %2
13.d. Diğer hizmet alımları (“a”, “b” ve “c” alt bentleri hariç olmak üzere mal ve hizmet bedeli ayrılmaması hali de bu kapsamdadır) için %10
14. GVK 75. maddenin ikinci fıkrasının 14 numaralı bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından (kanunla kurulan dernek ve vakıflar ile dernek ve vakıf olmamakla birlikte; odalar, borsalar,meslek örgütleri ve bunların üst kuruluşları, siyasi partiler, emekli ve yardim sandıkları gibi vergi uygulamalarında dernek ve vakıf olarak kabul edilenler hariç, dernek ve vakıflar ile tam mükellef kurumlara ödenenler dahil) %15
15.a. GVK 75'inci maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından %15
15.b. GVK 75'inci maddenin ikinci fıkrasının (15) numaralı bendinin (b) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından %10
16.a. GVK 75’inci maddenin ikinci fıkrasının (16) numaralı bendinin (a) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından (bireysel emeklilik sisteminden; on yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil)), %15
16.b. GVK 75’inci maddenin ikinci fıkrasının (16) numaralı bendinin (b) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından (bireysel emeklilik sisteminden; on yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil)), %10
16.c. GVK 75’inci maddenin ikinci fıkrasının (16) numaralı bendinin (c) alt bendinde yer alan menkul sermaye iratlarından (bireysel emeklilik sisteminden; emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (4632 sayılı Kanun kapsamında bireysel emeklilik hesabına yapılan Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil)) %5
18 Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesinin yedinci fıkrası kapsamına giren ödemelerden (İnternet ortamında reklam hizmet verenlere ve bu hizmetlere aracılık edenlere yapılan ödemeler) %15


Stopaj Kesintisi Nedir?

Stopaj kesintisi yapmanın bazı avantajları bulunur. Stopaj kesintisi vergi sistemlerinin işleyişine hakim kişiler tarafından yapılır. Bu sebeple stopaj kesintileri doğrultusunda oluşabilecek hataların önüne geçilmiş olur. Vergi dairelerine ödenen vergiler güvenli bir şekilde tahsil edilmektedir. Bunun sonucunda da vergi kaçırma gibi riskli durumlar ortadan kalkmış olur. Stopaj vergisinin amacı, vergi ödemelerinin daha kolay ve garanti bir şekilde yapılmasını sağlamaktadır. Küçük matrahların vergiden kaçırılması önlenir, vergi mükelleflerinin ve maliye idaresinin işlem yükü azalır. Bununla birlikte, gelir oluşumundan çok kısa bir süre sonra maliye dairesine geçmesine destek olur ve verginin mükellef üzerinde oluşan psikolojik etkisini giderir.

Linked

Selçuk Görmüş

-

Profili görüntüle