Tahakkuk Ne Demek? Tahakkuk Fişi Ne İşe Yarar?

02.11.2022 

Tahakkuk Ne Demek? Tahakkuk Fişi Ne İşe Yarar?

Tahakkuk Nedir?

Tahakkuk kelimesi vergide yaygınlaşmış ve bütünleşmiş bir kelime olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu anlamda kullanılması tahakkuk kelimesi; ortaya çıkmış olan fakat kayıtlara geçmemiş durumdaki bir gelir ve giderin tanınmasıdır.

Tahakkuk nedir sorusuna verilebilecek bir başka cevap ise, resmi anlamda tahakkuk edilmemiş ise de firma yetkililerinin aynı fikirde olduklarını gösteren bir terimdir.

Başka bir ifade ile tahakkuk; ticari bakımdan verginin tarh edilmesinin ardından tahsil edilebilir hale gelmesi durumu olarak bilinir. Tahakkuk kelimesi hak, hukuk kelimeleri ile kökteş olup, kimi kaynaklarda verginin kesinleşmesi olarak tanımlanıyor olsa da bu tamamen doğru açıklaması olmamaktadır.

Tahakkuk Fişi Nedir?

Vergi tahakkuku durumunda tarih ve tebliğ olarak sağlanan vergi tutarı tahakkuk fişi ile birlikte borçluya eksiksiz bir şekilde iletilir. Ödenecek verginin süresi içinde olduğunu ve bu sürenin geçmediğini gösteren tahakkuk fişi mükellefe teslim edilir. Bildirilen vergi borcunun ödenmesi gerektiği ve gerekli bilgiler tahakkuk fişinde yazılı bir şekilde beyan edilir.

Tahakkuk fişi ile mükellefe vergi ödeme emri iletilir ve bu durumda mükellefin borca itirazı yok ise işlem de çeşitli belgelerle mükellefe iletilir. Tahakkuk fişi de bu verginin ödenmesi gerektiğini gösteren önemli bir belgedir. Borç ödemesi, tahakkuk fişinde yazılı bilgiler doğrultusunda sağlanmalıdır. Mükellefin kendisine tebliğ edilen belgedeki borç miktarını ödememesi halinde haciz işlemleri için süreç başlatılabilir.

Vergi Tahakkuk Fişi Ne İşe Yarar?

Tahakkuk fişi, vergi kanunlarına göre ortaya konulan beyanname üzerine alınan vergilerin tahakkuk ettirilmesi işlemidir. Özellikle vergi daireleri tarafınca beyanname alınması ile birlikte tahakkuk fişi de düzenli hale getirilebilir. Bu tahakkuk fişinin bir tanesi mükellefe, diğeri ise mükellef adına beyannameyi bulunduran vergi dairesine teslim edilir. Bu sayede vergi tahakkuk edilmiş olur. Ayrıca mükellefe sağlanmış olarak düzenlenen vergi tahakkuk fişi örneği de beyanname makbuzu olarak da kullanılır. Vergi tahakkuk fişinin büyük ölçüde önem taşıdığı vergi mükellefi olan işletme sahipleri tarafından oldukça bilinmektedir.

Tahakkuk Fişi İçerisinde Bulunan Bilgiler Nelerdir?

Mükelleflere gönderilen tahakkuk fişinde bazı bilgilerin eksiksiz şekilde düzenlenerek yer alması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu bilgilere; vergi hesabı, vergi matrahı, verginin tamamı, tahakkuk fişinin düzenlenme tarihi ve tahakkuk fişinin sıra numarası gibi bilgiler örnek verilebilir. Mükellef gerçek bir kişi ise adı ve soyadı tahakkuk makbuzunda bulunması gerekir. Bu kişi gerçek bir kişi değilse, yani tüzel bir kişi ise tahakkuk fişinde unvanının bulunması gerekir. Tahakkuk fişinde vergi mahkemesinde dava açılması ve düzeltilmesi ile ilgili bazı hükümler de kısa bilgilerle tahakkuk fişine eklenerek yazılır.

Vergi ödenirken mükellefin vergiye itirazı bulunmuyorsa işlem çeşitli belgelerle mükellefe bildirilir. Mükelleflere verilen bu bilgilere tahakkuk fişi adı verilir. Özetle vergi harcının ödenmesi gerektiğini gösteren bir belgedir. Bu belge borçluya gönderilir. Belirtilen tarihe kadar ödeme yapılması zorunludur. Tebliğ edilen tahakkuk fişinde aşağıdaki bilgiler eksiksiz bir şekilde bulunur:
● Fişin sıra numarası
● Vergi türü
● Vergi iade tarihi
● Veriliş tarihi
● Mükellefin adı, soyadı, adresi
● Beyannamenin vergilendirme dönemi
● Verginin hesaplanması, matrahı ve tutarı
● Vergi mahkemesinde dava açılması ve düzeltilmesi hakkında bazı bilgiler
● Tahakkuk Fişi Örneği

Tahakkuk Zamanaşımı

TAHAKKUK ZAMANAŞIMI:
Vergi alacağının doğduğu takvim senesini takip eden senenin en başından itibaren başlayarak 5 yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergilerin tahakkuk zamanaşımına uğraması söz konusudur.

Bu duruma örnek olarak; 2003 yılında elde edilen bir gelirin vergisinin zamanaşımına uğraması için, 2004 takvim yılının 1 Ocak tarihinden 2008 yılının 31 Aralık tarihine kadar tarih ve mükellefe tebliğ edilmemiş olması verilebilir.

KDV’de zamanaşımı, vergi alacağı mal teslimi veya hizmetin yapılmasıyla başladığı için bu seneyi izleyen yılın başından itibaren başlayacaktır.

Öyle ki, vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması zamanaşımını durduran etkiye sahiptir.

Koşullara bağlı istisna veya muafiyet uygulamaları sonucu kısmen veya tamamen alınmayan vergilere ilişkin zamanaşımı süreci, istisna veya muafiyet şartlarının ihlâl edildiği tarihi takip halinde bulunan takvim yılı başından itibaren başlar.

Damga vergisine tabi olup vergi ve cezası zamanaşımına uğrayan evrakın hükmünden tarh zamanaşımı süresi sonlandıktan sonra faydalanıldığı takdirde evraka ait vergi alacağı yeniden doğar.

Zamanaşımını Durduran Haller:
Zamanaşımı kurumu mükellefin yararına sonuçlar ortaya koyduğundan dolayı, vergi alacaklısının da yararının gözetilmesi ve böylece bir dengenin sağlanması amacıyla vergi hukukunda zamanaşımını durduran ve kesen hallere yer verilmiştir. Bu nedenle zamanaşımını durduran bazı durumlar söz konusudur.

Aşağıdaki hallerde zamanaşımı işlememekte ve durmaktadır;
● Vergi Dairesinin matrah takdiri için Takdir Komisyonuna başvurması,
● Mücbir sebep hali (Bu durumda, tarh zamanaşımı işlemeyen zaman kadar uzamaktadır.
● Mükellefe vergi/ceza ihbarnamesi tebliği,
● Vergi dairelerinin takdir komisyonu kararlarına karşı dava açmaları(Kanunlarda bu konuda bir hüküm bulunmayıp, Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu, bu durumda zamanaşımının durması gerektiğini kabul etmiştir.) Vergi Usul Kanunu’nda sadece tahakkuk zamanaşımının durmasından ve tahakkuk zamanaşımını sonlandıran hallerden söz edilmiş olup, tahakkuk zamanaşımının kesilmesinden söz edilmemiştir.

Cezalarda Zamanaşımı :
Ceza kesmede zamanaşımı da tahakkuk kapsamında yer bulan başka bir detaydır. Buna ceza kapsamına göre;
Vergi cezasında, cezanın bağlı olduğu vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın birinci gününden başlayarak 5 sene süreyle,
Özel usulsüzlük cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak 5 yıl boyunca,
Usulsüzlük cezalarında, usulsüzlüğün yapıldığı yılı takip eden yılın birinci gününden başlayarak 2 yıl boyunca olacak şekilde belirlenmiştir. Ancak, vergi ziyaı ile usulsüzlüğün birleşmesi halinde, ceza, vergi ziyaı cezasının zamanaşımı süresi içersinde (5 yıl) kesilecektir.