Tasarım Odaklı Düşünme ( Design Thinking )

 

Tasarım Odaklı Düşünme ( Design Thinking )

Tasarım Odaklı Düşünme Nedir?

Tasarım Odaklı Düşünme (Design Thinking) pratik ve yaratıcı problem çözme amaçlı kullanılan düşünsel bir yaklaşımdır. Tasarım odaklı düşünme, tasarımcıların kullandığı yöntemlere ve süreçlere dayansa da aslında mimarlık ve mühendislik dahil olmak üzere çeşitli alanlardan evrimleşmiştir. Tasarım odaklı düşünme birçok alana uygulanabilir; mutlaka tasarıma özgü olması gerekmez. Tasarım Odaklı Düşünme eğitimi kullanıcıyı son derece merkeze alır. Dolayısıyla Design Thinking her şeyden önce insanlara odaklanır, insanların ihtiyaçlarını anlamaya çalışır ve bu ihtiyaçları karşılamak için etkili çözümler üretmeyi amaçlar. Bu düşünce tarzı, tasarım çerçevesine dayalıdır. Normal düşünce tarzımızdan çok daha farklıdır. Normalde düşünce tarzımız, biraz daha makul ve mantıklı olmamıza yöneliktir. Çözüm üretmemiz gerekecek durumlarda daha bilinen ve risksiz yoldan gitmemiz gerektiğini söyler. Normal düşünce tarzımız alışkın olduğumuz bir düşünce tarzıdır. Biz bu düşünce tarzına, ilkokuldan beri zaten aşinayızdır. İş veya sosyal hayatta da insanlar makul bir şekilde davranır ve kalıplarının dışına çıkmaz. Tasarım odaklı düşünme, normal düşünce tarzının dışına çıkar. Olayları farklı bir şekilde değerlendirmek ve daha yaratıcı çözümler sunabilmek için tasarım odaklı düşünme kavramını gerçekleştirmeliyiz. Normal düşünce tarzıyla tasarım odaklı düşünme tarzının arasındaki farkı şu şekilde açıklayabiliriz; örneğin, bir petrol kuyusu kazıyoruz. Bu kapsamda daha fazla petrol çıkarmak için aynı deliğin daha derinine iniyorsam, bu normal bir düşünce tarzı olmuş olur. Tasarım odaklı düşünme tarzında da, birden fazla alanda kuyu açıp, petrol bulma şansımı artırmaya çalışırım. Olasılıkları geliştirip, farklı yöntemler denemeye odaklanırım. Bu yüzden tasarım odaklı düşünme; alternatifleri görme ve olasılıklara açık olma tarzıdır.

Tasarım Odaklı Düşünme Basamakları Nelerdir?

Kullanıcı odaklılık ve empati
Tasarım odaklı düşünme tamamen insan ihtiyaçlarına ve kullanıcı geri bildirimlerine yanıt veren çözümler bulmakla ilgilidir. İnovasyonun itici gücü teknoloji değil, insanlardır. Bu nedenle sürecin önemli bir parçası, kullanıcının yerine geçmek ve hedef kitleniz ile gerçekten empati kurmaktan geçer.
İşbirliği
Tasarım odaklı düşünmenin amacı, çeşitli bakış açılarını ve fikirleri bir havuzda toplamaktır. Bu noktada tasarım odaklı düşünme, genel olarak birlikte çalışmayan, heterojen ve çok disiplinli ekipler arasındaki işbirliğini teşvik eder.
Fikir
Tasarım odaklı düşünme, çözüme dayalı bir çerçevedir, bu nedenle odak noktası, olabildiğince çok fikir ve potansiyel çözüm bulmaktır. Fikir oluşturma, hem temel bir tasarım düşüncesi ilkesi hem de tasarım düşüncesi sürecinde bir adımdır. Fikir oluşturma adımı, katılımcıların fikirlerin niteliğinden çok niceliğine odaklanmaya teşvik edildiği, yargılamadan bağımsız bir bölgedir.
Deney ve yineleme
Deney ve yineleme sadece fikir bulmakla ilgili değildir; onları prototiplere dönüştürmek, test etmek ve kullanıcı geri bildirimlerine göre değişiklikler yapmakla da ilgilidir. Tasarım odaklı düşünce yinelemeli bir yaklaşımdır, bu nedenle, önerdiğiniz çözümün ilk sürümlerindeki kusur ve eksiklikleri ortaya çıkarırken süreçteki belirli adımları tekrarlamaya hazır olmanız gerekir.
Eyleme yönelik önyargı
Tasarım odaklı düşünme, problem çözmek için tartışma yerine eylemi tercih eden son derece uygulamalı bir yaklaşımdır. Tasarım odaklı düşünme, kullanıcılarınızın ne istediğine dair varsayımlarda bulunmak yerine sizi oraya gitmeye ve onlarla yüz yüze iletişim kurmaya teşvik eder. Potansiyel çözümlerden bahsetmek yerine bunları somut prototiplere dönüştürebilir ve gerçek dünyada test edebilirsiniz.

Tasarım Odaklı Düşünmenin Faydaları Nelerdir?

Tasarım odaklı düşünme orijinal adıyla desing thinking, yenilikçi ve yaratıcı bir yaklaşım sergilenerek belirlenmiş problemlere çözüm bulmaya denir. İnsan; zihnine, beklentilerine, ihtiyaçlarına odaklanarak tasarıma ve faydaya ulaşmayı hedefler. Çağımız inovasyon çağı olduğundan dolayı yaratıcılık ve tasarım şart hale gelmiştir. Giderek popülerliği artan tasarım odaklı yaklaşım, insanı temel alan bir yaklaşım olarak yaratıcı fikirlerin doğmasına zemin hazırlar. Bu yaklaşımda çevresel faktörler, alışkanlıklar ve kalıpların dışına çıkma gerekir. Başarıya giden yolda önemli bir adım olarak karşımıza çıkar. Tasarım odaklı yaklaşım sayesinde olaylara farklı bir bakış açısı ile bakmak ve daha yaratıcı çözümler bulmak mümkün. Yani tasarım odaklı düşünce tarzı normal düşünce tarzının dışına çıkar ve alternatif fikirler üretme yeteneğini geliştirir. Kısacası tasarım odaklı yaklaşım, hangi işi yapıyor ya da hangi sorunu çözüyorsanız çözün size yeni bir düşünce sisteminin kapısını aralar.Bu yaklaşım basamaklara dayalı bir sistem. Tüm basamakları tamamlanması için bütünsel bir yaklaşım gerekir. Bu basamaklar şu şekilde sıralanabilir:
Empati kurmak: İlk aşamada sorunu anlamak ve sorunu yaşayan kişi ile empati kurmak gerekir.
Tanımlama: Bu aşamada ilk aşamada elde edilen bilgiler bir araya getirilir. Probleme yönelik tanımlama yapılır.
Fikir üretme: Üçüncü aşama olan fikir üretmede ise ortaya konan problemi çözmek için işe yarayacak fikirler üretilir. Burada önemli olan çözüme katkıda bulunmak ve yol haritası çizmek.
Prototip oluşturma: Çözüme odaklı fikirler oluşturulduktan sonra bu fikirleri deneme aşamasına geçilir. Bu aşamaya geçmek için konular, sorunlar prototip hale getirilir.
Test etme-değerlendirme: Bulunan çözümler test edilir ve sınanır. Bu deneyimler sonrasında geribildirimler alınır ve değerlendirmeler yapılır.
Aşamaların tamamlanmasıyla birlikte ortaya ilgili problemi ortadan kaldıracak en uygun çözüm yolu çıkar. Aşamalar tamamlanırken sıralı devam etmez gerekmez. Her aşamada başa dönülebilir ve aşamalar yeniden yapılabilir.

Tasarım Odaklı Düşünme ( Design Thinking ) Neleri Kapsar?

Tasarım Odaklı Düşünme (Design Thinking), bir problemi çözmek veya yeni bir ürün, hizmet veya deneyim oluşturmak için kullanılan bir yaklaşımdır. Tasarım Odaklı Düşünme, kullanıcı odaklı bir perspektiften hareket eder ve çeşitli disiplinleri bir araya getirerek yaratıcı çözümler bulmayı hedefler.
Design Thinking süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir. Bunlardan ilki, kullanıcıları ve ihtiyaçlarını anlama yani empatidir.. Bu aşamada, gözlem yapma, mülakatlar yapma veya kullanıcılarla etkileşimde bulunma gibi yöntemler kullanılır. Kullanıcıların ihtiyaçlarını, motivasyonlarını ve problemlerini anlamak önemlidir. Diğer bir adım ise problemi netleştirmedir. Empati aşamasında toplanan bilgileri analiz ederek, kullanıcıların gerçek ihtiyaçlarını belirlemek ve problemi doğru şekilde tanımlamak önemlidir. Bu aşamada kullanıcıların ne istediği, neye ihtiyaç duyduğu ve sorunun ne olduğu gibi sorulara odaklanılır. Yaratıcı çözümler oluşturma da önemli bir adımdır. Bu aşamada çeşitli fikir üretme teknikleri kullanılarak yeni çözüm alternatifleri geliştirilir. Odaklanılan nokta, geniş bir yelpazede fikirler üretmek ve çeşitliliği teşvik etmektir. Fikirleri somutlaştırarak prototip oluşturma da bu aşamada, seçilen fikirlerin prototipleri fiziksel veya dijital olarak oluşturulur. Prototipler, kullanıcıların geri bildirimlerini toplamak ve çözümü daha iyi anlamak için kullanılır. Prototip, ürün, hizmet veya deneyimin bazı özelliklerini yansıtan bir örnektir. Son olarak, prototipleri kullanıcılarla test etme örnek gösterilebilir. Bu aşamada prototipler, kullanıcılara sunularak geri bildirim toplanır. Kullanıcıların tepkileri, ürün veya hizmetin geliştirilmesi için değerli bilgiler sağlar. Bu geri bildirimler doğrultusunda iyileştirmeler yapılır.

Bu adımlar döngüsel bir süreç oluşturur ve tasarım odaklı düşünme sürekli olarak geri dönüşler ve geliştirmelerle yeniden değerlendirilebilir. Tasarım Odaklı Düşünme, kullanıcıların ihtiyaçlarını anlamaya, yaratıcı fikirler üretmeye, çözümleri prototiplemeye ve gerçek kullanıcılarla test etmeye odaklanarak inovasyonu teşvik eder.

Tasarım Odaklı Düşünme Neden Önemlidir?

Tasarım Odaklı Düşünme (Design Thinking), birçok sektörde ve problem çözme süreçlerinde önemli bir yaklaşım olarak kabul edilir. İşte Tasarım Odaklı Düşünme'nin neden önemli olduğuna dair bazı nedenler:
Kullanıcı Odaklılık: Tasarım Odaklı Düşünme, kullanıcıların ihtiyaçlarını ve beklentilerini merkeze alan bir yaklaşımdır. Kullanıcıları anlama, onların perspektifini ve deneyimlerini anlama süreci, daha etkili ve tatmin edici çözümlerin geliştirilmesine yardımcı olur. Bu da ürün veya hizmetlerin kullanıcılar için daha değerli olmasını sağlar.
Yaratıcılık ve İnovasyon: Tasarım Odaklı Düşünme, yaratıcılığı teşvik eden bir süreçtir. Farklı disiplinleri bir araya getirerek ve farklı perspektifleri birleştirerek yeni ve yenilikçi çözümler üretmeyi sağlar. Bu yaklaşım, rutin çözümlerin ötesine geçerek, beklenmedik ve etkili çözümlerin ortaya çıkmasına olanak tanır.
Esneklik ve İteratif Yaklaşım: Tasarım Odaklı Düşünme, iteratif bir süreçtir. Belirli adımları takip ederken, geri bildirimleri dikkate alarak ve hızlı prototipler oluşturarak çözümleri sürekli olarak geliştirir. Bu esneklik, hızlı değişen koşullara ve kullanıcı ihtiyaçlarına uyum sağlamayı ve daha iyi sonuçlar elde etmeyi sağlar.
Çoklu Disiplinlerin İşbirliği: Tasarım Odaklı Düşünme, farklı disiplinlerden insanların bir araya gelerek işbirliği yapmasını teşvik eder. Farklı bakış açılarının birleşimi, çeşitlilikten doğan fikirlerin ve perspektiflerin ortaya çıkmasını sağlar. Bu da daha kapsamlı ve bütüncül çözümlerin oluşturulmasını sağlar.
Riskleri Azaltma: Tasarım Odaklı Düşünme süreci, riskleri azaltmaya yardımcı olur. Erken aşamalarda prototipler oluşturarak ve kullanıcı geri bildirimlerini toplayarak, hataları ve eksiklikleri belirlemek ve düzeltmek için fırsatlar sağlar. Bu da daha güvenilir ve kullanıcı dostu çözümlerin geliştirilmesini sağlar.
Tasarım Odaklı Düşünme'nin bu önemli faydaları, yenilikçi ve kullanıcı odaklı çözümlerin geliştirilmesine katkıda bulunur ve organizasyonların rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olur.

Tasarım Odaklı Düşünme Nasıl Uygulanır?

Desing Thinking Eğitimi için verilen birçok eğitim yöntemi bulunmakta ve yöntemler sayesinde süreci benimsemek yeterli olmaktadır. Bu yaklaşım sihirli bir yaklaşım olarak algılanmamalıdır. Sıradan bir eğitimle yöntemi öğrenmek mümkün değildir ve süreci benimsemek için yeterli olarak görülmemektedir. Tasarım odaklı düşünme sürdürülebilir olmalı ve gerçek projelere uygulanma imkanına sahip olmalıdır. Bu uygulamalar başlangıç sürecinde ciddi ya da büyük ölçekli projeler üzerinden yapılmak zorunda değildir. Bu yaklaşım farklı aşamalardan oluşmaktadır. Aşamaların farklı olmasının nedeni proje ve ihtiyaçların çeşitlerine göre değişkenlik göstermesine bağlıdır. Bir kaynakta önerilen metodun diğer bir kaynakta önerilmediğine şahit olabilirsiniz. Hatta bazı şirketler kendilerine has metot ve yöntemlerde geliştirebilirler. Kesin bir bağlılık durumu yoktur. Ancak belli başlı metotlar bulunmaktadır. Desing Thinking örnekleri;
Anlama/Empati Kurma; bu aşama çözüme ulaşmayı bekleyen durumlar karşısında empati kazanılmasını sağlamaktadır. Sorunla karşı karşıya kalan kişilerin deneyimlerini ve motivasyonlarını anlamak için empati kurulması sağlanır. Anlama/Tanımlama; empati aşamasında oluşturulan bilgilerin bir araya toplanarak analiz edilmesi şeklinde açıklanabilir. Tasarım odaklı düşünme içerisinde yer alan tanımlamada dikkat edilmesi gereken husus, sorun tanımlanırken bireyin ihtiyacına yönelik bir anlama olması gerekmektedir.
Fikir Üretme; düşünme sürecinin üçüncü aşamasıdır. Kullanıcının ihtiyaçları tespit edilerek problemlerin çözümü için fikir üretilmesini amaçlar. Bu aşamada ortaya koyulan her fikir çok önemlidir. Özellikle kullanıcılar kendi fikirlerine katı bir şekilde bağlı olmamalıdır. Prototipleme; bu aşama amaca yönelik hareket etmektedir. Ortaya koyulan sorunların geneline mümkün olan en iyi çözümü bulmak için uğraş göstermektedir. Bulunan olası çözümlerin çoğu kullanıcılar üzerinde test edilerek nihai sonuca ulaşılır.
Değerlendirme; tasarım odaklı düşünme sürecinde kaynaklarda son aşama olarak yer almaktadır. Prototipleme aşamasında yapılan testlerdeki geri dönüşün değerlendirildiği alandır. Yapılan tüm bu değerlendirmeler sonucunda gerekli iyileştirmeler yapılır. İyileştirmeler ve düzenlemeler sonucunda önerilen çözümler test edilir ya da tamamen farklı bir düşünceyle tasarıma devam edilir.