OSB’ye Uygulanan Teşvik ve Muafiyetler

19.09.2022 

OSB’ye Uygulanan Teşvik ve Muafiyetler

Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Nedir?

Uygun görülen alanlarda sanayinin yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, kaynakları rasyonel kullanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan içerisinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla oluşturulan bölgelerdir. Bu bölgelerin sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dahilinde gerekli sosyal idari ve teknik altyapı alanları ile küçük imalat ve tamirat, eğitim ve sağlık alanları, ticaret, teknoloji geliştirme bölgeleri ile planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan mal ve hizmet üretim bölgeleridir.

• İhtisas OSB
Aynı sektör grubunda ve aynı sektör grubuna dahil alt sektörlerde faaliyet gösteren tesislerin yer aldığı Organize Sanayi Bölgesi OSB ile lojistik amacıyla kurulan Organize Sanayi Bölgesi (OSB)‘ni ifade eder.

• Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK)
OSB' lerin kendi aralarında yardımlaşmaları ve ortak sorunlarını çözüme kavuşturmalarını sağlamak amacıyla oluşturulacak OSB üst kuruluşunu ifade eder.

OSB Yatırım Teşvikleri Nelerdir?

 Emlak Vergisi Muafiyeti
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 4’üncü maddesine göre organize sanayi bölgelerinde, endüstri bölgelerinde ve sanayi sitelerinde yer alan binalar emlak vergisinden muaftır.

 Harç İstisnası
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 80’inci maddesine göre, organize sanayi bölgelerinde yapılan yapı ve tesisler bina inşaat harcı ve yapı kullanma izni harcından müstesnadır.

 Endüstri Bölgelerindeki Ruhsat ve İzin Harçları Muafiyeti
Yönetici şirket ve yatırımcılar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca verilen her türlü ruhsat ve izinlere ilişkin harçlardan muaftır.

 İrtifak Hakkı ve Kullanma İzni Süresi ve Bedel Desteği
Endüstri bölgelerindeki yatırımcılar lehine 49 yıl süreyle irtifak hakkı tesis edilmekte ve kullanma izni verilmektedir. Endüstri bölgelerindeki irtifak hakkı veya kullanma izni bedeli, taşınmazın emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri toplamının binde beşi oranında belirlenmektedir.

 Yapı Denetim Kuruluşlarına Ödenecek Hizmet Bedeli İndirimi
Yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedeli organize sanayi bölgeleri, endüstri bölgeleri ve sanayi siteleri onaylı sınırı içerisinde yer alan tüm yapılar için %75 indirim uygulanmaktadır.

 Vergi Muafiyetleri
o OSB tüzel kişiliği;
o İnşaat bitim tarihini takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile emlak vergisinden,
o Tüketeceği elektrik için elektrik ve havagazı tüketim vergisinden,
o Arsa ve işyeri teslimlerinde KDV’den,
o Bina inşaat ve yapı kullanma izni harcından,
o Kurumlar vergisinden,
o Tevhid ve ifraz işlem harcından,
o Merkezi atıksu arıtma tesisi işleten bölgeler atıksı bedelinden muaftır.

OSB Arsa Teşvikleri Nelerdir?

 OSB’lerde Arsa Tahsisi Desteği
OSB’lerde tamamen veya kısmen bedelsiz tahsis uygulaması, en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere OSB’lerdeki parsellerin tamamen veya kısmen bedelsiz tahsisine imkân sağlamaktadır.

Organize Sanayi Teşviklerinden Kimler Faydalanabilir?

Organize sanayi teşviklerinden T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca tescil edilen organize sanayi bölgeleri tüzel kişilikleri faydalanabilmektedir.

OSB Teşvik ve Hibeleri Veren Kurumlar Nelerdir?

 Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
 AR-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü
 Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
 Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü
 Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü
 Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü
 Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB)
 Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
 Hazine ve Maliye Bakanlığı
 Ticaret Bakanlığı
 Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
 Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)
 Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB)
 Kredi Garanti Fonu (KGF)
 Türk Eximbank
 Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV)

Yatırım Teşvikleri Kapsamında OSB Firmalarına Sağlanan Ayrıcalıklar

Yatırım ve teşvik alan OSB firmaları, kredi ve kredi faiz desteği alabilir, emlak vergisinden muaf olurlar, kurumlar vergisi istisnası sağlanır, KDV istisnası sağlanır, damga vergisi istisnası sağlanır, harç istisnası sağlanır, yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedeli indirimi imkânı, parsel tahsislerinde bakanlık desteği ile indirim yapma imkânı sağlanmaktadır. Bu imkânlar OSB firmalarına teşvik kapsamında sağlanan ayrıcalıklardandır.

Türkiye’nin En Büyük İlk 10 Organize Sanayi Bölgesi

Türkiye’nin en büyük sanayi bölgeleri sırayla aşağıdaki illerdedir.
1. 182 şirket ile İstanbul en büyük organize sanayi bölgesidir.
2. 40 şirket İzmir de bulunmaktadır.
3. 32 şirket Kocaeli de bulunmaktadır.
4. 30 şirket Bursa da bulunmaktadır.
5. 27 şirket Ankara da bulunmaktadır.
6. 23 şirket Gaziantep de bulunmaktadır.
7. 14 şirket Adana da bulunmaktadır.
8. 14 şirket Kayseri de bulunmaktadır.
9. 11 şirket Denizli de bulunmaktadır.
10. 11 şirket Manisa da bulunmaktadır.

OSB Hangi Birimlerden Oluşur?
OSB içinde kümeleşmiş firmalar, aynı malı üreten veya tamamlayıcılık ilişkisi içerisindeki üretim birimleri olmalıdır.
OSB’lerde küçük ve orta ölçekli firmalar yer almalıdır. Ağır sanayi ve kompleksler, küresel ölçekli yapıları ile kendi ekonomilerini yaratabilecek kapasiteye sahiptir. Bu kapsamda ağır sanayi işletmelerinin KOBİ niteliğindeki firmalarla aynı OSB içinde yer alması durumu altyapıdan faydalanması açısından bir takım olumsuzluklara neden olabilmektedir.
OSB’ler genellikle planlı yerleşimi esas almaktadır. Meteorolojik topoğrafik, çevresel koşullar açısından değerlendirilir, belirlenen bir arazi parçasının düzgün bir şekilde sanayi parselleri konumuna getirilmesi g. Her parselin sınırlarına kadar meteorolojik, yol, su, elektrik, drenaj kanalizasyon, internet ve telefon hattı gibi altyapı öğeleri kullanılır durumda olmalıdır.
OSB içerisinde konferans salonu, kafeterya, plan ve muhasebe büroları, banka, P.T.T., ilk yardım merkezleri, teknik atölyeler gibi sosyal donatı alanları bölgenin en uygun yerlerine planlı ve erişilebilir biçimde yerleştirilmelidir. Ayrıca, bölgede yer alan tüm firmalar altyapı unsurlarının yanı sıra diğer ortak tesislerden yararlanabilmelidir.

OSB'nin Firmalara Sağladığı Avantajlar Nelerdir?
• OSB içerisinde belli standartlarda üretim yapan firmaların uygunluğu uzmanlarca onaylanan optimal üretim alanına kavuşmaktadır. Ayrıca buralarda arazi ve altyapı uygun koşullarda sanayiciye sunulur.
• Üretimde ortaya çıkan tamamlayıcılık ilişkileri, özellikle bir firmanın nihai ürünün belirli bir parçasında katma değerin yaratılmasından üretim maliyetlerinin düşmesine kadar yardımcı olur.
• Kalifiye işgücünün fazla olduğu bölgelerde kurulan OSB’lerde faaliyet gösteren firmalar, kolayca işgücü temin edebilirler.
• OSB’ler pazarlama ve diğer hizmetlerin ediniminde kolaylık sağlayan ortamlar yaratır.
• Ulaşım olanaklarındaki kolaylıklar nedeniyle lojistik anlamda firmaların taşıma maliyetlerini azaltabilir.

OSB Hangi Birimlerden Oluşur?

OSB içinde gruplanan firmalar, aynı ürünleri üreten ve tamamlayıcılık ilişkisi içindeki üretim birimleri şeklinde oluşmalıdır. Aynı zamanda, OSB’lerde küçük ve orta ölçekli firmalar bulunmalıdır. Ağır sanayi ve kompleksler küresel ölçekli yapıları ile kendi ekonomilerini yaratabilecek güce sahip durumdadır. Bu doğrultuda, ağır sanayi işletmelerinin KOBİ niteliğindeki firmalarla aynı OSB içinde bulunması altyapıdan yararlanma konusunda birçok olumsuzluğa sebebiyet verebilir.

OSB’lerin başlıca hedefi planlı yerleşim uygulamaktır. Bu koşulda; topoğrafik, meteorolojik ve bazı çevresel koşullar konusunda belirlenerek, belirlenen bir arazi biriminin kurallı bir şekilde sanayi bölgeleri konumu haline getirilmesi oldukça önemlidir. Bütün bölgelerin sınırlarına kadar yol, su, elektrik, kanalizasyon, drenaj, telefon hattı, internet gibi altyapı unsurları işe yarar durumda olmalıdır.

OSB içinde yemekhane, çok amaçlı salon, planlama ve muhasebe ofisleri, banka, PTT, teknik işlevli atölyeler, ilk yardım merkezleri gibi önemli alanlar bölgenin uygun kısımlarına planlı bir biçimde yerleştirilmelidir. Aynı zamanda, bölgede yer alan tüm firmalar altyapı ögelerinin yanı sıra bütün ortak tesislerden yararlanabilecek konumda bulunmalıdır.

OSB'nin Firmalara Sağladığı Avantajlar Nelerdir?

OSB içinde yer alan küçük ve orta ölçekli firmalar birçok avantaja sahip durumdadır. Bu avantajlar şu şekilde sıralanabilmektedir:
● OSB içinde yer alan firmalar, uygunluğu uzmanlarca doğrulanan optimal üretim alanlarında ulaşabilir. Bunun yanı sıra, bu alanlarda arazi ve altyapı imkanları mümkün olduğu koşullarda sanayiciye sunulmaktadır.
● Üretimde ortaya çıkan tamamlayıcılık ilişkileri sayesinde, bir firmanın nihai ürününün belirli bir parçasında katma değerin yaratılmasında üretim maliyetlerinin düşürülmesine imkân tanır.
● Kalifiye işgücünün yoğun şekilde bulunduğu bölgelerde kurulan OSB’lerde iş gören firmalar, işgücü probleminden kurtulmuş olur ve işgücünü kolayca temin edebilir.
● Ulaşım olanaklarındaki kolaylıklar sayesinde lojistik açıdan bakıldığında firmaların taşıma maliyetleri düşer.
● OSB’ler pazarlama ve diğer hizmetlerin ulaşımında kolaylık sağlayan ortam hazırlayarak firmalara yardımcı olur.

Organize Sanayi Bölgesi Özellikleri Nelerdir?

Organize Sanayi Bölgeleri, ticaret, tamirat, imalat, eğitim ve sağlık ve teknoloji geliştirme bölgeleri ile motive edilen planlı bir şekilde hedeflenen sistemler içerisinde sanayi üretimi için ayrılması amacı doğrultusunda oluşturulmaktadır. Bununla birlikte, kentleşmenin doğurduğu sanayi problemlerinin çözümünü amaçlamaktadır. Yukarıda da bahsedildiği gibi, OSB, planlı yerleşimi esas almaktadır. Kentte düzenli yerleşmeyi sağlamak amacı ile sanayi tesislerini bir bölgede toplayarak hammadde için gerekli altyapı imkanlarını sağlamaktadır.

Ülkemizde düzenlenen çevre meclislerinde OSB'ler dışında sanayi tesisi kurulmasının önlenmesi için hükümete ve yerel yönetimlere tavsiye kararı alınmıştır. Organize Sanayi Bölgeleri yıllardır teşviklerle desteklenmektedir. Yatırımcılar, altyapı sorunlarından kaçınmak ve altyapı maliyetlerini azaltmak amacı ile OSB'lerde yer almanın avantajlarının farkına son zamanlarda varmaktadır.