Üretim Yönetimi

02.08.2022 

Üretim Yönetimi

Üretim Yönetimi Nedir?

Ürün yönetiminin ne olduğunu yanıtlamak için öncelikle ürünün ne olduğunu bilinmesi gerekmektedir. Ürün herhangi bir şey olabilir. Hizmet, taşınabilir bir mal birer üründür. Bu ürünler bir müşterinin isteğini ve arzusunu karşılamak için üretilir. Perakendeciler için ürün ise daha ticari bir nitelik taşır.
Ürün yönetimi ise yönetim kelimesinden de anlaşılacağı gibi bir süreci en iyi şekilde planlama, uygulama ve kontrol etmek demektir. Ürün yönetimi tüm bu sürecin müşteri ve şirket avantajlarına göre en uygun miktarda, kalitede, zamanda ve mümkün olan en düşük maliyette gerçekleştirilmesini sağlar. Ürün yönetimi ile üretim kaynakları planlanır, istenilen şekilde üretim gerçekleştirilir ve ürün kontrol edilir. Bu süreç boyunca iyileştirmeler ve geliştirmeler yapılarak miktar, kalite, maliyet ve zaman gibi değerler optimize edilmeye çalışılır. Ürün yönetimi ile şirketler ürettikleri ürünün işletmeleri için fonksiyonel, katma değeri yüksek ve ekonomik olmasını yönünde çalışırlar.

Üretim Yönetimi Nasıl Yapılır?

Üretim planlaması kısa vadeli veya uzun vadeli olarak yapılmaktadır. Uzun vadeli planlamalar 3 ay ve üzeri iken kısa vadeli planlamalar haftalık veya aylık olarak planlanmaktadır. Doğru bir üretim planlaması için aşağıdaki maddelere dikkat edilmesi önemlidir.
● Tüketicilerden gelen talep düzeyi takip edilmeli ve öngörüler ile sonraki talep miktarı hakkında fikir sahibi olunmalıdır.
● Ürünün talep edilme zamanlaması ön görülmelidir.
● Üretim planlama periyodu hazırlanmalıdır.
● Stok kontrolü ve makine bakım kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır.

Üretim Yönetiminin Amacı Nedir?

Ürün yönetimi aslında şirketlere soru sorarak kendilerini görme fırsatı sunar. Hangi hizmeti sunduklarını, ürünlerini hedef kitleye nasıl ulaştırdıklarını, üretimin kim tarafından gerçekleştirileceği, ürünün özellikleri ne olduğu, ürünün maliyetini nasıl azaltılabileceği gibi pek çok soru sorulur. Bu soruların sorulma amacı şirketin en doğru ürünü, en doğru zamanda ve istenilen şekilde kullanıcıya/müşteriye/tüketiciye nasıl ulaştırabileceğine dair çözümler üretilmesidir. Bir ürünün geliştirilmesinden satışına kadar olan sürecin her adımı etkilenir ve en iyi şekle getirilmesi sağlanır.

Ürün yönetiminin birden fazla amacı vardır. Bu amaçlar sürecin her alanına yayılır. Fakat genel bir ifade ile amacını özetlemek gerekirse; ürün üretiminin şekillendirilmesi denilebilir. Bu doğrultuda bir tüketiciye doğru zaman, doğru miktar, doğru kalite, doğru fiyatla ürünün teslim edilmesi amaçlanır. Bu süreç elbette en düşük maliyet ile halledilmek istenir. Bu amaçla da mümkün olan en düşük maliyet için şirketler doğru analizleri yapmalı ve süreci verimli şekilde yönetmelidir. Doğru bir ürün yönetiminde amaçları şunlardır:
● Talep edilen ürün; fiyat, kalite ve miktar olarak karşılanmalıdır.
● İnsan gücünden yararlanma en doğru şekilde olmalı ve verimliliğe öncelik tanınmalıdır.
● Stok miktarı mümkün olan en düşük miktar tutulmalıdır. Böyle aksi durumlarda stok devri arttırılmalıdır.
● Şirketin makine kaynakları doğru şekilde kullanılmalı ve bu kaynaklardan maksimum seviyede yararlanılmalıdır.

Üretim Yönetiminin temel işlevleri ise şunlardır;
1. Talebin belirlenmesi,
2. Yatırım analizi yapılarak genel bir karlılık imkanı sunan seçeneklerin göz önüne alınması,
3. Ürün planlamasının doğru bir şekilde yapılması,
4. Talep planlamasının yapılması,
5. Şirketin iş gücünün planlanması ve iş faaliyetlerin doğru bir şekilde yürütülmesi,
6. Üretim aşamasında malzeme ihtiyaçlarının planlamasının yapılması ve stok planlamasının kontrolü,
7. Şirket iç ve dış operasyon planlamalarının yapılması,
8. İs takibinin yapılması,
9. Depo ve sevkiyat işlerinin planı ve takibi,
10. Girdi ve çıktıların kontrolü gibi pek çok işleve sahip olan üretim yönetimi aynı anda birden fazla operasyonu yürütmektedir.

Bunların yanı sıra ürün yönetiminin alt sistemleri de üretim yönetiminde bulunmaktadırlar. Ürün tasarımı, ürün mühendisliği, iş tasarımı, maliyet kontrolü gibi alt sistemleri ile tüm süreçler kontrol altına alınarak herhangi bir sorun çıkmaması için gerekli tedbir ve önlemler alınır.

Üretim Yönetimi Neden Önemlidir?

Üretim sürecinin kaynaklarını ve çıktılarını odak noktasına alarak yapılan planlama, koordinasyon, denetim ve kontrollerin yapıldığı ve bunların yanı sıra karar alma süreçlerini de içeren faaliyetlere üretim yönetimi denmektedir. Üretim yönetiminin işletmeler için önemi büyüktür. Üretim yönetiminin firmalara sağladığı avantajlardan birkaçını şu şekilde sıralamak mümkündür.
● Üretim yönetimi, şirketlerin üretim aşamalarında kullandıkları teknolojileri pratikte kullanmaya başlamasından itibaren üretim karışımları, kalite ve üretim kapasitesi, birim maliyetleri gibi hedeflerde başarı göstermelerine ve uyguladıkları stratejilerin verimli olmasına olanak tanırlar. Üretim yönetiminden sorumlu olan kişi makinelerin bakımından kalite kontrolüne kadar her bir detayı organize ederek, kontrol altına alınmasını sağlar.
● Üretim yönetimi etkili bir şekilde gerçekleştirildiğinde üretim esnasında harcanan maliyetlerin değerinin düşmesine yardımcı olur. Çıktılardan alınan faydaları en üst seviyede değerlendirerek girdilerdeki maliyetin azalmasını sağlar. Bu sayede hem şirketlerin maliyetlerinde azalma hem de üretim etkisinde yükselmeye yardımcı olur.
● Şirketler dönem başlarında kendilerine kısa, orta ya da uzun vadeli birtakım hedefler koyarlar. Üretim yönetimi sürecinin etkili bir şekilde yürütülmesi şirketlerin oluşturduğu bu hedeflerin başarı oranlarını da yükseltir. Çok daha kısa vadelerde ulaşmak istedikleri hedeflere ulaşabilir. Ayrıca müşteri talepleri doğrultusunda fazladan üretim için çalışmalar gerçekleştirerek satışların artmasına ve kar oranının yükselmesine olanak sağlar.
● Üretim yönetimi, şirketlerin rakip firmalarla rekabete girmesini de sağlamaktadır. Şirketlerin rekabet içerisinde olması için doğru miktarda üretim gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Ayrıca gerçekleşen bu üretimin kalite ve değerinin de aynı oranda olması ve zamanında gerçekleşmesi de rekabeti etkileyen unsurlardan biridir. Bu doğrultuda hazırlanan ürünler müşterilere ihtiyaç duydukları anda ulaşacağı için rekabette avantaj sağlayacaktır.
● Üretim yönetimi, şirketin sadece üretim alanını desteklemez. Üretim alanının yanında şirketin finans yönetimi, satış ve pazarlama departmanını ve personel ilişkilerini de desteklemektedir. Kaliteli ürünlerin pazarlanması her zaman daha kolaydır. Doğru üretimle gerçekleşen ürünleri etkili bir pazarlama stratejisi ile hedef kitleye tanıtıldığında satışlardaki artış finans ekibinin de gücünü artıracaktır.

Üretim Yönetiminin Görevleri Nelerdir?

Üretim yönetiminin şirkete katkı sağlayabilmesi için belli bir amaç doğrultusunda ilerlemesi gerekir. Üretilen mal için gerekli olan zaman, miktar, kalite ve fiyat değerlerinin en uygun şekilde bulunmasını amaç edinmişlerdir. Üretimde en düşük maliyeti ya da en fazla karı bulmaya yönelik strateji geliştirmeye çalışmaktadırlar. Üretim yönetiminin yerine getirmesi gereken birtakım görevleri vardır. Bu görevler şunlardır:
● Üretim yöneticileri, belirli bir ürünün üretimi için alternatif üretim metotları geliştirmeli ve bu metotları uygulamalılardır.
● Taşıma için ayrılan bütçeyi en aza indirgemeye çalışmalılardır.
● Üretim esnasında kullanılan ham madde, yarı mamul, yardımcı ürün ve stok miktarlarını ekonomik seviyede tutmak için güncel stok kontrolünü sağlamalılardır.
● Gelecek dönemlerde üretimi gerçekleşecek ürünler için politika ve üretim süreçlerinin önceden belirlenmesini sağlarlar. Üretim kapasitesi gibi konularda durum kesinleştirilerek üretimin planlanmasına geçilmelidir.
● Planlamada belirlenen hususların yerine getirilip getirilmediğini kontrol etmek için üretim sürecinin denetlenmesini sağlarlar.
● Düzenli aralıklarla kalite kontrol işlemini gerçekleştirirler.
● İşçilik maliyetlerini düzenli olarak denetlemeliler. Üretim için en uygun iş hareketi ve zamanını belirlemeliler.
● Çalışanların hakkı olduğu ücreti adil bir şekilde yönetmeliler.

Üretim Yönetiminin Faydaları Nelerdir?

Üretim yönetiminin işletme açısından birden fazla faydası bulunmaktadır. Bu faydalardan ilki ve en önemlisi raporlama işlemidir. Raporlama, üretim yönetiminde mal ve kaynakların et etkili bir şekilde kullandığının ya da kullanılmadığının raporlama işlemidir. Bu raporlama işleminde ortaya çıkan durumlar karşısında ne tür iyileşmelerin yapılacağı ve ürün ya da hizmetin verimli hale getirilmesi için yapılması gerekenler yer alır. Üretim yönetimi, daha az kaynak ile daha etkili ve çözüm odaklı üretim yapılmasına yardımcı olarak şirket verimliliğini artırmada olanak sağlar.

Tüketicinin istek ve önerileri doğrultusunda üretimin belirlenmesi için gerekli analiz ve planlamaların yapılmasını üretim yönetimi sağlar. Üretim esnasında ihtiyaç duyulan makinelerin ve donanımların nasıl ve ne şekilde kullanılması gerektiğini, bakımları ve maliyetleri yine üretim yönetimi tarafından gerçekleştirilmektedir. Oluşturdukları plan sayesinde kalite ve stok kontrolünün denetimini düzenli olarak gerçekleştirirler. Hem yeni siparişlerin hem de olası stokların uyumlu bir şekilde ilerlemesi için yeni üretim planlarını programlamaya yardımcı olurlar. Sağladığı bütün bu faydalar ile üretim yönetimi, bir işletmenin en ihtiyaç duyduğu bir birimdir. Şirket karını düşünerek bütün planları gerçekleştirir ve az maliyet ile etkili bir üretim süreci gerçekleşmesini amaçlar.

Üretim Yönetimi Konuları Nelerdir?

Üretim yönetiminin konularından bahsederken öncelikli olarak, ürün tasarımı ve geliştirmeyi söyleyebiliriz. Sonrasında depo yönetimi, kalite yönetimi, üretim planlama, tedarik zinciri yönetimi, uygulama, kontrol ve teknoloji yönetimi gibi üretim süreçleri de üretim yönetiminin ilgili olduğu konular arasındadır diyebiliriz. Ürün yönetimi özünde, bir kuruluştaki üretim faaliyetlerinin tümünün organize edilmesine, devam ettirilmesine ve kontrol edilmesine imkân sağlar. Aynı zamanda da ürün yönetimi; ürün tedarik eden firmaların araştırılması, bu firmaların belirlenmesi, yönetimi, stok planlaması ve fiyatların belirlenmesi gibi konularda da, üretim yönetimi, yardımcı olmaktadır.

Üretim Yönetiminin Fonksiyonları

• Tüketicinin istemekte olduğu ürün tipi, özellikleri, ürünün miktarı ve ihtiyaç duyulan zamana ait bilgiler toplanarak analiz edilir.
• Tüketicinin, üründen bekledikleri, kalite ve tasarım özelliklerine bağlı hazırlanarak imalatın ihtiyaç duyacağı bütün bilgiler hazırlanır.
• Genel özellikleriyle, ortaya çıkan üretim hacminin gerçekleşmesini sağlayacak makinelerin ve teçhizatların sağlanması için var olan kaynakların nasıl kullanılacağı belirlenir.
• Üretimin araçları ve tesisleri kararlaştırıldıktan sonra, makinelerin ve teçhizatların, işin gidişatının kurallarına uygun olarak yerleştirileceği düzen belirlenir. İşletmelerin faaliyetlerinin hacmi büyüdükçe, üretim fonksiyonları da işletme içerisinde gelişme göstererek bir değişim göstermektedir. Üretimin planlama aşaması esansında, malzeme, metot, makine ve iş gücü olmak üzere dört tane farklı fonksiyonu vardır. Bu dört üretim fonksiyonuyla ilgili olacak şekilde, var olan olanaklar araştırılarak gerekli tedbirlerin alınmasının ardından üretim yönetiminin planlama kısmında var olan rotalama, zaman tahmini ve de programlama fonksiyonlarına geçiş yapılır. Yani kısaca bir özet geçecek olacaksak, üretim yönetimi fonksiyonları, organizasyonun girdilerini, dönüşüm yoluyla pazarlanmaya hazır sonuçlar haline getirir.

Üretim Yönetimi- Üst Yönetim İlişkisi

Üretim yönetiminin üstlenmiş oldukları görevler, kuruluşun büyüklüğü ve işletmenin yapısı gibi etmenlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Genellikle bu görevler, üretim yönetimi fonksiyonlarının detaylandırılmış versiyonlarıdır. Üretim yönetiminin imalat üzerinde doğrudan bir yetkisi bulunmamaktadır. Bundan dolayı hazırladıkları planları ve iş programlarını, yalnızca üst yönetim onayladığı müddetçe uygulamaya sokabilir ve kontrol edebilir. Eğer otorite bağlamında sorgulamalar ortaya çıkar ve verilen emirler yerine getirilirken isteksizlikler ortaya çıkmaya başlar ise, üretim aşamasında aksamalar meydana gelebilir ve bu durumda da istenmeyen birçok sonuç doğurabilmektedir. Bundan dolayı işletmede bulunan yetkilerin ve sorumlulukların açık bir şekilde tanımlanıyor olması ve bu tanımlamaların da çalışan kadrosuna bildirilmesi önem arz etmektedir.

Üretim Sistemleri Nelerdir?

Bu başlığı ele almadan önce, sistemin ne olduğunu anlatarak başlamak daha doğru olacaktır. Belirli bir girdiye, sürece ve çıktıya sahip olan, iç ve dış etmenlerin etkisi altına alabildiği mekanizmaya sistem denilmektedir. Sistemler, önceden belirlenmiş bir hedefe ulaşabilmek için oluşturulan ve birbiri ile bağlantılı veya bağımsız birimlerle, spesifik bir düzen ya da plana göre organize olmuş veya karmaşık bir bütün meydana getiren tüm parçalardır. Sistem bir bütünden oluşmaktadır. Herhangi bir sistem, birçok farklı alt sistemden meydana gelebilmektedir. Sistemin oluşmasını sağlayan alt sistemler, kendi arasında karmaşık bir yapıya sahiptir ve bu alt sistemler mutual olarak değişebilir ve birbirlerini etkileyebilmektedirler. Bir sistemin sınırlarını kesin olarak tespit etmek imkânsızdır denebilir ve bu sınırlar, alt sistemlerle ilgili olarak devamlı olarak bir değişkenlik halindedir.

Üretim sisteminin seçimini etkileyen etmenler arasında, birçok farklı detay bulunmaktadır. Bunlar arasında faaliyet konusu, ürün yapısı, ürün çeşitliliği, işgücü yapısı, teknoloji yapısı, talepteki değişimler, pazardaki değişimler, rekabet koşullarındaki değişimler, rakiplerin konumları, kalite ve maliyet gibi daha birçok unsurlar sayılabilir.

Üretim sistemleri kendi içerisinde geleneksel ve modern olmak üzere ikiye ayrılmaktadırlar. İlk olarak geleneksel üretim sistemlerinden bahsedecek olursak, üretim yöntemlerine; sentetik mi, analitik mi, fabrikasyon mu yoksa montaj mı? gibi; ürünün cinsine bağlı olarak, demir-çelik mi, kömür mü, elektronik mi, ahşap mı yoksa tekstil mi? gibi, üretim miktarı veya akışına bağlı olarak ise siparişe göre mi? parti tipi mi? sürekli mi? karma mı? proje tipi mi? gibi etmenlere göre çalışmaktadır.

Modern üretim sistemleri ise aşağıda belirtildiği gibidir:
• Bilgisayar destekli mühendislik
• Bilgisayar destekli süreç planlaması
• Malzeme ihtiyaç planlaması (MRP)
• İmalat kaynak planlaması (MRPII)
• Kurumsal kaynak planlaması (ERP)
• Oto depolama sistemi
• Oto kontrol ve inceleme sistemi
• Oto yönlendirilmiş taşıma sistemi
• Robotik sistemler
• Devamlı geliştirme programı
• Toplam kalitenin yönetimi
• Toplam verimli bakım
• Adım adım üretim yönetiminin kararları
• Maliyet yönetimi

Üretim Tesisleri İçin Verimli İş Takibi Nasıl Yapılır?

Üretim takip sistemleri, üretimin süresi boyunca, sahadan veriler toplamak yoluyla izlenebilirliği arttırmayı, oluşan darboğazları tespit etmeyi, alınan verinin analizi ile iyileştirmeye yönelik yardımcı yönetim sistemleridir. Bu sistemler yoluyla verimli iş takibi yapılabilmektedir. Hammadde temin edilmesinden, en son elde edilecek ürünlerin sevkiyatına kadar süren işin takibi, şirketlerin her bir üretim aşamasında performanslarını izlemeye ve toplu olarak elde edilen verileri kullanarak süreçlerin iyileştirilmesine fırsat sağlar. Rekabetçi ekonomilerde, üretim yöneticileri ve denetim yapan kişilerin, makine performansı ve verimliliğine ayak uydurabilme yeteneğine sahip olması önem arz eder. Fakat, üretim yöneticilerinin doğru ekipmanlara sahip olmadan verimli bir iş takibi sürecini kendi kendilerine başarabilmeleri neredeyse imkansızdır diyebiliriz. Büyük bir üretim tesisinde, makinelerin verimliliklerinin izlenmesi, ekipmansız yani elle yapıldığı zaman, uzun süreler alan, hatalı ve gecikmeli bir iş haline dönüşmesi muhtemeldir.

Dijital olarak ve gerçek zamanlı veri sağlayan, dijital performans izleme sistemlerini, üretim süreçlerine dahil etmek, otomatik performans yönetimi, verimlilik ve üretkenliğe yönelik iyileştirmeleri destekleyebilecek görselleştirme ve analize imkân sağlayan, gerçek zamanlı verilere erişebilme imkânı sağlar. İnternet bağlantısı olan ve verileri ortak bir havuzda toplayarak işleyen, dijital, verimli olan iş takip sistemlerini imalat sektöründeki, Endüstri 4.0 dönüşüm aşamasında bulunan bütün üretim yapan fabrikalar, akıllı üretim tesislerine sahip olan orta ölçekli ve büyük ölçekli bütün şirketler için kullanabilir. Dijital üretim yönetim sistemleri, makinelerin ve çalışanların performansına bir görünürlük sağlar ve böylece de tesiste verimliliğin artırılmasını sağlayacak şekilde dijital ve gerçek zamanlı olmak üzere tesisi denetleme imkânı sağlar.