Akreditif

Akreditif Nedir?

Akreditif, uluslararası ticaret işlemlerinde alıcı ve satıcı arasında ödeme güvencesi sağlayan bir finansal araçtır diyebiliriz. Bir akreditif, bir bankanın alıcının (ithalatçının) talebi üzerine satıcının (ihracatçının) lehine ödeme yapmayı taahhüt ettiği bir belgedir. Bu belge, satıcının mal veya hizmetlerini zamanında ve belirlenen şartlara uygun olarak yerine getirdiği durumda ödeme yapılacağını garanti etmeye yaramaktadır.

Akreditif, alıcının ödeme riskini minimize etmek ve satıcının ödeme güvencesi sağlamak amacıyla kullanılır. İhracatçı, mal veya hizmetlerini gönderdikten sonra belirli belgeleri (örneğin, fatura, taşıma belgesi) sunarak ödeme talep eder. Bu belgeler, akreditif şartlarına uygun olarak sunulduğunda, ödeme bankası alıcının hesabından satıcıya ödeme yapar. Bu sayede, alıcı ve satıcı arasında ödeme süreci güvence altına alınmış olur ve ticaret işlemleri çok daha güvenli hale gelmiş bir şekilde gerçekleşmiş olur.

Akreditif Çeşitleri Nelerdir?

Akreditif, farklı şekillerde kullanılabilecek çeşitli tiplere sahiptir. Bu bağlamda sıkça kullanılan akreditif türlerinden bahsedecek olursak:
• Revizyonlu Akreditif: Satıcının talebi üzerine akreditifte değişiklik yapma imkanı tanıyan bir akreditif türüdür. Belirli bir süre içinde değişiklik yapılabilir veya akreditif koşulları revize edilebilmektedir.
• Geri Çevrilemez Akreditif: Bu tür akreditifte, ödeme bankası taahhüt ettiği ödemeyi geri çevirmez. Alıcı, belgeleri istenen şekilde sunduğunda ödeme garanti altına alınmış olur.
• İrrevocable Akreditif: Bu akreditif türünde, alıcının ve satıcının anlaşması halinde değiştirilemez veya iptal edilemez. Ödeme bankası taahhüt ettiği ödemeyi geri çekemez.
• Standby Akreditif: Bu türde, ödeme taahhüdü yerine, alıcının ödeme yapmaması veya taahhütlerini yerine getirmemesi durumunda satıcıya ödeme yapma taahhüdü içerir. Bir çeşit teminat sağlama aracı olarak kullanılır.
• Transfer Akreditifi: Bu akreditif türü, akreditifin lehdarının başka bir kişiye veya kuruluşa transfer edilebilmesini sağlar. Akreditifte belirli bir süre içinde transfer yapılabilir.

Akreditif Ne İşe Yarar?

Akreditif, ne olduğunu açıklarken de bahsettiğimiz üzere, uluslararası ticaret işlemlerinde alıcı ve satıcı arasında ödeme güvencesi sağlamaya yarayan finansal bir araçtır. Alıcı ve satıcı arasında belirli bir ticari işlem yapılırken doğal olarak, alıcının ürün ve/veya hizmetleri, satıcıdan satın alması gerekmektedir ancak bu tarz durumlarda her zaman güven ortamı olmayabilir. Bu gibi güven eksikliği olan durumlarda akreditif aracından faydalanılır diyebiliriz.
Akreditif kısaca alıcının ödeme riskini minimize eder ve satıcının ödeme güvencesi almasını sağlamaya yarar. Satıcı, mal veya hizmetleri zamanında ve belirli şartlara uygun olarak gönderdikten sonra belirli belgeleri sunmak yoluyla bir ödeme talep eder. Ödeme bankası, belgelerin akreditifte belirtilen şartlara uygun olduğunu onayladığında, alıcının hesabından satıcıya ödeme yapar. Bu sayede, alıcı ve satıcı arasında ödeme süreci güvence altına alınır ve ticaret işlemleri daha güvenli ve güvenilir hale gelmiş olur. Kısaca bu bahsettiğimiz güveni sağlamaya ve elbette ki bunu yaparak da uluslararası ticaret alanında alıcı ve satıcı arasındaki ilişkileri güçlendirir ve ticaret hacmini de arttırmış olur.

Akreditif Masraflarını Kim Öder?

Akreditif masrafları genellikle alıcı (ithalatçı) ve satıcı (ihracatçı) arasında anlaşmaya bağlı olarak paylaşılmaktadır. Ancak, bu masrafların dağılımı ticaret işlemine ve taraflar arasındaki müzakerelere bağlı olarak elbette ki değişebilir. Bu nedenle kesinlikle alıcı veya satıcı öder diye bir durum söz konusu değildir, karşılıklı anlaşmaya bağlıdır. Yine de bir genelleme yapacak olursak:
Alıcı (ithalatçı): Alıcı, akreditifin açılması ve düzenlenmesi için gerekli olan masraflardan sorumlu olabilmektedir. Bu masraflar arasında akreditif komisyon ücreti, akreditif açılış ücreti ve diğer banka masrafları yer alır.
Satıcı (ihracatçı): Satıcı, mal veya hizmetlerini gönderme sürecinde ortaya çıkan masrafları karşılamaktan sorumlu olabilmektedir. Örneğin, taşıma ve sigorta masrafları gibi nakliye ve belgeleme ile ilgili maliyetler satıcı tarafından karşılanabilir.

Akreditif Nasıl Yapılır?

Akreditifin gerçekleştirebilmek için aşağıdaki adımlardan faydalanabilirsiniz:
• Ticari Anlaşma: Alıcı ve satıcı arasında mal veya hizmet alımıyla ilgili bir ticari anlaşma yapılır. Bu anlaşmada, mal veya hizmetin niteliği, miktarı, fiyatı, teslim süresi ve diğer ticari koşullar belirlenir.
• Akreditif Açılması: Alıcı, satıcıya ödeme güvencesi sağlamak için bir bankaya akreditif açtırır. Alıcı, bankaya ödeme yapacak ve akreditif koşullarını belirleyecektir. Akreditifin içeriği, ödeme tutarı, süresi, belgelerin talep edildiği şartlar ve diğer detaylar akreditifte yer alır.
• Akreditifin İletilmesi: Banka, akreditifi satıcıya iletmek için bir kredi mektubu veya elektronik iletişim yöntemi kullanır. Satıcı, akreditifin içeriğini ve şartlarını kontrol eder.
• Satıcının Gönderimi: Satıcı, akreditifte belirtilen şartlara uygun olarak mal veya hizmetleri alıcıya gönderir. Aynı zamanda akreditifte talep edilen belgeleri (fatura, taşıma belgesi, sigorta vb.) düzenler.
• Belgelerin Sunulması: Satıcı, akreditifte talep edilen belgeleri, ilgili bankaya sunar. Belgelerin akreditif şartlarına tam uygun olması gerekmektedir.
• Belgelerin Onaylanması: Banka, sunulan belgeleri akreditif şartlarına uygunluk açısından kontrol eder. Belgeler uygun ise, banka ödeme yapma taahhüdünde bulunur.
• Ödeme: Banka, belgelerin uygunluğunu teyit ettikten sonra, satıcıya akreditifte belirtilen ödeme tutarını öder.

Genel anlamda bir akreditif süreci, bahsettiğimiz gibi bu şekilde olmaktadır. Elbette ki detaylar ve uygulama şekli, anlaşmalardan kaynaklı olarak değişebilir ve özel şartlar eklenebilmektedir.