Azerbaycan İhracat Rehberi

04.10.2022 

Azerbaycan İhracat Rehberi

Azerbaycan’a İhracat Yapmak

Azerbaycan ya da resmi adıyla Azerbaycan Cumhuriyeti, 10 milyonluk nüfusuyla Batı Asya ile Doğu Avrupa arasında yer alan kısmen Türk kökenli bir ülkedir. Yeraltı kaynakları zengin olan Azerbaycan dünyanın en büyük dokuzuncu petrol üreticisi olarak önemli bir ekonomiye sahiptir. Türkiye’nin dış ticari faaliyetlerinde 39. ülke olarak yer alan Azerbaycan ile ülkemiz arasında birçok ticari anlaşma bulunmaktadır. Bu anlaşmalar iki ülke arasındaki ticari alışverişi kolaylaştırırken yatırımcı ve şirketler için de bir teşvik kaynağı olmaktadır.

Dünya ülkeler arası ekonomi sıralamasında 77. Sırada olan Azerbaycan gelişmiş petrol rezervleri sayesinde ticari ilişkileri gelişmiş bir ülkedir. Türkiye’nin Azerbaycan’a ihracatında yapılması gerekenler ve izlenmesi gereken yola ilişkin dikkat edilmesi gereken unsurlara gelin yakından bakalım.

Azerbaycan’a İhracat Nasıl Yapılır?

Azerbaycan’a ihracat kapsamında günümüz teknolojisi sayesinde öncelikli olarak bakılması gereken şey e-ticaret siteleri ve bu sitelerdeki kullanıcı davranışlarıdır. Genel yapıyı tanımak ve kitleyi anlamak ürünlerinizi satmanızda ve performansınızı artırmada en önemli etkenlerden biridir. Azerbaycan sınırlarında yer alan ülkeler etkilenmekte olup, Rusya ve Gürcistan gibi ülkelerin ürünlerine de ilgi göstermektedir. 2019 yılı verileri itibariyle ülke nüfusunun %81’inin internet kullandığı ülke Türk perakendeci ve ihraç firmaları için de büyük fırsatlar barındırmaktadır. %32’nin üstündeki kullanıcı oranıyla e-ticaret sitelerinde kullanıcı başına ortalama 122 dolardan fazla satış yapılmaktadır. Bu durum Azerbaycan’a ihracat yapacak şirketleri pazara girmesini kolaylaştırmaktadır.

E-ticaret ve e-ihracat sitelerinin hızla artıp geliştiği bu dönemde doğru finansal kararları vermek, stratejik yollar izleyebilmek ve kitleyi, pazarı tanımak zorlaşabilmektedir. ODS Danışmanlık olarak şirketiniz için sizin vizyonunuz doğrultusunda size en yararlı olacak kararları vermenizde ikinci bir perspektif olarak yanınızda yer alıyor, büyümenize katkı sağlıyoruz.

Azerbaycan’a İhracat Yapan Firmalar Nelerdir?

Kardeş ülke olarak da saydığımız Azerbaycan ile Türkiye ilişkileri yıllardır hep olumlu ilerlemiştir. Bu durum ekonomik ve siyasi gelişmelerde de kendini göstermekte olup dış ticaret bakımından Türk firmaların lehine olmuştur. Birçok Türk şirket Azerbaycan’a farklı sektörlerden yüzlerce ürün göndermektedir. Yatırımcıların da odağında olan ülke, her zaman Türkiye için önemli bir konuma sahip olmuştur. Türkiye’nin Azerbaycan’a ihracatında öncelikle hava araçları ve aksamları öne çıkarken bu listeyi kimyasal ürünler ve mobilya sektörü takip etmektedir. 2,3 milyar doların üzerinde ihracat yaptığımız Azerbaycan her geçen yıl Türkiye’den daha çok ürün satın almaktadır.

Azerbaycan’a İhracat Yapmak İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

• Azerbaycan’a ihracat yapabilmek için bir şirket kurmalı ve tüm ticari faaliyetlerinizi bu şirket adı altındaki belgeler ve düzenlemeler içinde sunmak üzere şirketiniz bünyesinde gerçekleştirmelisiniz.
• Azerbaycan Cumhuriyeti İthalat-İhracat İşlemlerinin Düzenlenmesi Kurallarına göre kendi dövizleriyle işlem yapmak isteyen firmaların Azerbaycan yetkili kurum ve vergi kuruluşlarından izin alması gerekmektedir.
• Stratejik malların (silah, barut, patlayıcı maddeler vb.) ticareti için Bakanlar Kurulu’nun izni gerekmektedir.
• Ürünlerin kontrol standartları Azerbaycan Cumhuriyeti Standartlaştırma ile birlikte bakanlığa bağlı olup GHOST standartları kapsamında yürütülmektedir. Gerekli izin ve sertifikaların hazırlanması gerekmektedir.
• Azerbaycan’a ihraç edilen ürünün üzerinde ürün detayları yazmalı ve genel bilgiler Azerbaycan dilinde belirtilmelidir.
• İstenildiğinde takdir menşe ispat belgesi düzenlemelidir. Bu belge, ihraç edilen ürünün çıktığı ülke üretimli olduğunun bir kanıtıdır.
• Yurt dışı kargo ve teslimat belgeleri düzenlenip ilgili kargo firmalarına iletilmelidir.
• Mikro ihracat kapsamında gönderilecek ürünler için ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) alınması zorunludur.
• Ticari faturalar detaylıca hazırlanmalı, ilgili kurumlara istenildiğinde gösterilmelidir.
• Bazı gıda ve kimyasal ürünler için gerekli sağlık sertifikaları alınmalıdır. Azerbaycan tarafından güvenli bulunmayan ürünlerin gümrükten içeri girişine izin verilmez.
• Ürününüzün detaylarının yer aldığı (üretim yeri, ürün cinsi, ürün miktarı, ürün kilosu ve ebatları, vb.) bilgileri belgelendirerek ilgili kurumlara iletmelisiniz. Bu kurumlar genelde kargo firmaları olup bazı durumlarda direkt olarak ülkenin ticari faaliyetlerinin bağlı olduğu kuruluşlar da olabilmektedir.
• Azerbaycan’da standartlardan sorumlu otorite Azerbaycan Standardizasyon Enstitüsü (AZSTAND) sitesi incelenmesi önerilir.

Azerbaycan’a İhracat Vergileri Nelerdir?

Ülkeye giriş ve çıkışı yapılan ürünler için tüm vergilendirme düzenlemeleri Azerbaycan Cumhuriyeti Gümrük Kanunu çerçevesinde şekillenmektedir. Kural ve düzenlemelere göre ithalat aşamasında ürün gruplarına göre üçüncü ülkeler menşeli mallarda %0 ila %15 arasında vergilendirme yapılmakta olup, bu ülkeler arasında Türkiye de bulunmaktadır. Vergi oranları ürün ebat, miktar, ağırlık gibi özelliklere göre değişiklik göstermektedir. Bunun yanı sıra bazı gümrük anlaşmaları sebebiyle vergi muafiyetleri de bulunmaktadır. Azerbaycan’ın BDT ülkeleri ile (Rusya, Ukrayna, Gürcistan, Moldova, Kazakistan, vs.) yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmaları kapsamında bu ülkelerin Azerbaycan’a ihraç ettiği ürünlerden gümrük vergisi alınmamaktadır. Bu ülkeler için geçerli olan tek vergi KDV vergisi olup bu vergi oranı %18 olarak belirlenmiştir.

Bunun dışında ülke bünyesinde şirket kurmak isteyenler için bahsedilmesi gereken vergi konusu iç vergilerdir. Azerbaycan Cumhuriyetinde uygulanan iç vergiler şekildeki gibi sıralanabilir:
- Gerçek kişilerin gelir vergisi
- Tüzel kişilerin menfaat (kar) vergisi
- Katma Değer Vergisi (KDV)
- Aksizler (özel tüketim vergisi)
- Tüzel kişilerin emlak vergisi
- Toprak vergisi
- Yol vergisi
- Maden vergisi
- Sadeleştirilmiş vergi (basit usule tabi vergiler)

Azerbaycan’a İhraç Edilen Ürünler Nelerdir?

Türkiye’nin Azerbaycan’a ihracatı kapsamında Trademap TR kaynaklı 2021 yılı ihraç edilen ürünler ve ilgili rakamlar verisi şekildeki gibidir:
• Helikopterler, uçaklar vb.; uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge-altı araçları = 175 893 (Önceki yıla göre +%2,3 oranında değişiklik göstermiştir.
• İnsan kanı, hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. ürünler = 96 004 (+%3022,1)
• Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) = 46 251 (-%19,9)
• Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb. = 39 881 (-%1,5)
• Yıkama, temizleme müstahzarları (sabunlar hariç) = 39 509 (-%12,1)
• Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş) = 39 276 (-%7,8)
• Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları = 37 851 (+%36)
• 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus motorlu taşıtlar = 37 322 (+%37,1)
• Buldozerler, greyderler, toprak tesviye makinaları, skreyperler, mekanik küreyiciler, ekskavatörler, yol silindirleri vb. = 34 971 (+%260,1)
• Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar = 32 159 (+%89,8)
• Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya = 31 578 (-%6,6)
• Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici vb. ürünler = 27 487 (+%2,8)
• Musluk, batarya, vana ve valfler = 27 367 (+%22,8)
• Tatlı bisküvi ve gofretler = 27 316 (+%19,9)
• Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları = 25 662 (+%6,5)

Azerbaycan ile Türkiye Arasındaki Ticaret Hacmi Nasıldır?

İki ülkenin ticari ilişkilerini sağlamlaştıran şeylerden en önemlisi bu ülkelerin birbirine karşı olumlu yaklaşımlarıdır. Türkiye ile Azerbaycan’ın yıllardır süregelen dostluğu sayesinde ekonomik ilişkileri de her geçen yıl yükselmektedir. Yatırım ilişkileri açısından karşılık yatırımların kayda değer oranda attığını söylemeliyiz. Özellikle petrol ve doğalgaz sektörlerinde önemli Türk yatırımcı karşılayan Azerbaycan dünya pazarına birçok Türk şirketle birlikte girmektedir. 2021 yılı itibariyle Azerbaycan’a ihracatımız 2,3 milyar dolarında olup ithalatımız ise 1 milyar dolara yakındır. Azerbaycan ile Türkiye’nin ticari hacmi 4,1 milyar dolardır.