Fayda Analizi Nedir?

Günümüzde birçok kurumsal şirket, başlamak istenilen bir proje için karar alma sürecini hızlandırmak ya da projenin potansiyel sonucunu ölçmek için çeşitli yöntemler kullanmaktadır. Bu yöntemler arasında şirketlerin oldukça sık başvurdukları stratejilerden bir tanesi de fayda analizidir.

Fayda analizinin şirketler tarafından bu kadar sıklıkla başvurulan bir strateji olmasının en önemli sebebi, kurumsal aktivitelerde yöneticilerin aldığı birçok kararın doğrudan veya dolaylı olarak başka bir kararı etkilemesidir. Bir diğer ifade ile, bir CEO’nun ya da CFO’nun şirket geneli için aldığı karar, yeni bir projeye başlama kararını da etkilemektedir.

Bu yüzden fayda analizi, başta kurumsal şirketler olmak üzere, iş dünyasında etkili ve doğru karar verebilme sürecinin vazgeçilmez ve ayrılmaz bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca oldukça detaylı bir hesaplama kuralına dayanan fayda analizi sayesinde, şirketler hem finansal açıdan hem de sosyal ya da maddi olmayan açıdan bir yatırımın analizini detaylı bir şekilde yapabilmektedir. Finansal yönetim konusu hakkında merak ettikleriniz için tıklayınız.

Fayda Analizi Nedir?

Fayda analizi, şirketlerin bir proje üzerinde elde edebilecekleri net finansal kazancın hesaplanmasını sağlayan analiz yöntemidir. Bir diğer ifade ile, bu analiz, yatırım işlemlerinin şirkete getireceği toplam net gelirin faydasını hesaplamaktadır. Finansal faydaya ek olarak fayda analizi şirket için maddi olmayan faydaları da hesaplamaların içerisine katmaktadır.

Şirketler maddi kazançlarının yanı sıra fayda analizi ile müşteri memnuniyeti ve çalışan motivasyonu gibi diğer manevi olgulardan elde edilecek faydaları da analiz ederek hesaplamalarının içerisine katar. Fayda analizi genellikle kısa dönemli aktiviteler için oldukça kullanışlıdır. Fakat, günümüzde oldukça sıklıkla başvurulan bir analiz yöntemi olmasından dolayı, şirketler uzun dönemi kapsayan karar ve aktiviteleri için de fayda analizini kullanmaktadır. Çünkü fayda analizi uzun dönemli yatırımlar için de oldukça değerli analiz sonuçları sunarak kılavuzluk etme işlevinde kullanılır.

Fayda Analizi Nasıl Yapılır?

Fayda analizinin oldukça basit bir denklemi bulunmaktadır. Öte yandan bu analiz, şirketlerin elde edeceği toplam faydayı ortaya çıkarmaya yardımcı olduğu için kurumların izlemesi gereken bazı adımlar mevcuttur.

Bu adımların başında şirketlerin tüm fayda ve maliyetleri belirlemesi gelmektedir. Başka bir deyişle, şirketler fayda analizi yapmaya başlamadan önce muhakkak fayda ve maliyetlerini içeren kapsamlı bir liste oluşturmalıdır.

Ayrıca fayda listesinin içerisinde sadece finansal faydalar yer almamalıdır. Daha önce belirtildiği gibi, fayda analizi maddi olmayan faydaları da kapsayan bir analizdir. Bu yüzden, şirketler fayda listesinin içerisinde finansal olmayan faydalarını da eklemelidir.

Şirketler fayda ve maliyet listesini oluşturduktan sonra bu liste içerisindeki her bir maddeye finansal değerler vermelidir. Finansal değer verme adımında listede bulunan maddi olmayan fayda ve maliyetler de düşünülmelidir.

Her ne kadar listedeki bazı maddelerin parasal değeri kolayca belli olsa da fayda analizinin temel yapı taşlarından biri sosyal faydalardır. Bu yüzden şirketler, sosyal ya da maddi olmayan fayda ve maliyetler için de bir para değeri belirlemelidir.

Son adımda ise şirketler, finansal değerlerin hepsini topladıktan sonra fayda analizi formülünü uygulamaya başlayabilir. Fayda analizi kısaca, şirketlerin listeledikleri faydaların finansal değerlerin maliyet değerlerine bölünmesi ile yapılır. Basit bir denklem üzerine kurulması sayesinde, şirketler daha karışık formüllerde vakit kaybetmeyerek yatırımları hakkında en doğru ve etkili sonucu verebilmektedir.

Fayda Analizi Ne İşe Yarar?

Fayda analizi kurumsal yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır. Yeni bir projeye ya da inovasyona başlamadan önce çalışmalara başlanmış bir ürünün güncellemesine kadar birçok iş aktivitesinin fayda değerlendirmesini analiz etmek için oldukça kullanışlıdır.

Ayrıca sadece kurumsal şirketler değil, günümüzde birçok start-up’lar, bireysel firmalar ya da kamu birimleri de fayda analizini kullanmaktadır. Bu yüzden, iş dünyasının kısa veya orta ölçekli aktivitelerini içeren değerlendirmelerin daha kolay analiz edilmesini sağlayarak, yöneticilerin karar almasını hızlandırmaktadır. Ayrıca fayda analizi, şirketlerin kendileri için etkili ve verimli sonuçlar elde etmesini de kolaylaştırır.

Fayda Analizi Önemli Midir?

Her geçen gün biraz daha küreselleşen bir dünyada yaşıyoruz. Bu yüzden hem iş hayatında hem de sosyal hayatta her şey çok hızlı değişiyor. Küresel dünyanın bu dinamik yapısı da başta şirketlerin kendi iç yapısı olmak üzere çalışan ve müşteri taleplerini de çok hızlı bir şekilde değiştiriyor. Fayda analizi de sonuç olarak, bu dinamik koşullar altında iş dünyasının kurtarıcısı oluyor.

Çünkü fayda analizi, verimli ve doğru kararların verilmesine yardım etmesi açısından oldukça önemlidir. Fayda analizi bir şirketin kendisi için hem finansal açıdan hem de finansal olmayan açıdan en faydalı kararı vermesini sağlar. Bu yüzden, şirketlerin kendine fayda sağlamayan bir aktivite üzerinde çok fazla zaman ve efor harcamasını engelleyerek diğer yatırımların üzerinde daha fazla yoğunlaşmasını kolaylaştırır. Aksi takdirde, fayda analizinin kullanılmadığı durumlarda şirketler oldukça yüklü miktarda finansal kayıp yaşayabilir ve zarar edebilir.

Fayda Analizi Yapmak Bize Ne Avantaj Sağlar?

Fayda analizinin birçok avantajı bulunmaktadır. Bu analiz temelde şirketlerin bir karar için en yüksek faydayı elde edip edemeyeceği sonucunu ortaya çıkardığı için şirketlerin diğer projelerinden elde ettiği faydaları karşılaştırmasını kolaylaştırmaktadır. Bir diğer ifade ile, fayda analizi şirketlerin kar oranını hesaplarken, bu kar oranının diğer proje ya da ürünlerden elde edilen kâr marjıyla karşılaştırmasını kolaylaştırır. Böylece yöneticiler, şirketlerini hedef ve vizyonuna uyan projeler için daha hızlı karar alır.

Bununla birlikte, fayda analizi şirketin sadece bugünkü aktivitesinden elde ettiği karları karşılaştırmak haricinde gelecekte elde edeceği karların karşılaştırılmasını da kolaylaştır. Başka bir deyişle, fayda analizi sayesinde şirketler gelecekte elde edeceği kar oranlarını bugünkü verdiği kar değerleri üzerinden karşılaştırmanızı da sağlar.

Ayrıca hesaplamalar içerisinde kapsadığı detayların geniş olması da şirketler için detaylı bir analiz yapma imkânı tanır. Çünkü fayda analizinin hesaplamaları içerisinde sadece finansal faydalar düşünülmemelidir. Çalışan motivasyonu, proje süresi, proje sırasında karşılaşılabilecek olumsuz faktörler, müşteri memnuniyeti, iş gücü maliyeti ve gelecekte enflasyon ve faizin artması gibi dolaylı olarak kararı etkileyen faktörlerin de finansal değerlerini görmeyi kolaylaştırır.

Fayda Analizi Nasıl Hesaplanır?

Fayda analizi, şirketlerin maliyetlerini ve faydalarını içine katan bir formül ile yapılmaktadır. Bu formül şu şekildedir: Fayda / Maliyet. Bir diğer ifade ile, faydanın maliyete bölünmesidir. Şirketlerin fayda analizinden verimli bir sonuç almaları için listeledikleri faydaların finansal değerinin maliyet değerinden yüksek olmasına dikkat etmesi gerekir.

Aksi takdirde, maliyetin faydadan fazla bir değere sahip olması durumunda şirketlerin analizi uyguladıkları aktiviteyi tekrar gözden geçirmesi gerekir. Çünkü fayda analizinin temel işleyişi, fayda değerlerinin maliyetten yüksek olmasıdır. Böylece fayda analizi sayesinde şirketler kendileri için zarar ile sonuçlanacak yatırımlardan kolayca vazgeçip daha doğru yatırımlar yapabilmektedir.

Fayda Maliyet Analizi Nedir?

Fayda Maliyet Analizi, bir işletmenin yapacağı bir projenin, ürünün ya da hizmetin maliyetine karşı elde edilmiş olan finansal kazancın toplamını bizlere gösterir. Bu analiz yönteminin kullanım alanı genellikle uzun ve kısa vadeli kararlar alınırken, yatırım faaliyetinin uygulanmasında yönlendirici olur. Fayda maliyet analizi yapılırken maddi olmayan faydalar ve fırsat maliyetleri de hesaplamalara dahil edilir.

Fayda Maliyet Analizi Sırasında Uygulanacak İlkeler

1. Fayda-Maliyet Analizinde Yatırım Alternatiflerinin Belirlenmesi
Fayda maliyet analizinin ilk aşamasında yapılacak yatırım doğrultusunda alternatiflerin bir listesi oluşturulmalıdır. Bu listede yapılacak olan yatırım için tüm maliyetlerin detaylı bir açıklaması yer alır.

2. Belirlenmiş Olan Alternatifler İçin Maliyet Planı Oluşturulması ve Hesaplanması
İlk aşamada yapmış olduğunuz detaylı araştırma ve listeleme sayesinde bütün fayda-maliyet hesaplarını detaylıca yaparak maliyet planını oluşturabilirsiniz.

3. Maliyet Planının Uygulanabilirlik Açısından Değerlendirilmesi
Bu aşamada odaklanmamız gereken konu maliyet planında yer alan verilerin uzun ve kısa vadeli olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Eğer plan uygulanabilir bulunmazsa aşamalar tekrar kontrol edilmelidir.

4. Maliyet Planının Uygulanması
Son aşama uygulanabilir bulunan plan için aksiyon alınmasıdır. En çok fayda sağlanan plan en uygun tarih ve zamanda uygulanır.