İş Rotasyonu

İş Rotasyonu Nedir?

Günümüzde iş ortamı ve şirketler arası faaliyetlerde rekabet faktörü göz ardı edilemeyecek kadar büyük bir risk ve etken haline dönüşmüştür. Özellikle vakit azlığı, yetersiz bütçe ve şirketin yeterince donanımlı hale gelememesi gibi sebeplerden dolayı bu rekabet faktörüyle başa çıkabilmek için şirketler birden farklı işe aynı anda yetişmek durumunda kalmaktadır. Bunun yanı sıra rekabet faktörü ortada olmasa dahi çoğu şirket artık iş niteliklerinde ilgili departmana ait özellikleri değil tüm şirketi kapsayan yetkinliklerin bulunmasını önemsemektedir. Bu durum karşımıza iş rotasyonu kavramını çıkarmaktadır. İş rotasyonu dediğimiz faaliyette şirket bünyesindeki bir çalışan çalıştığı departman dışında diğer departmanlardaki görevlere de katılıp şirketin tüm yönlerine hâkim olması gerçekleşmektedir. Özellikle çalışanın çok yönlülüğünü geliştirmek için yapılan iş rotasyonu yöntemi aynı zamanda başta da bahsettiğimiz gibi eleman eksikliği ve rekabet faktörünün beraberinde getirdiği şirket geleceğine dair risklerle de başa çıkmak için en iyi yöntemlerden biri olarak görülmektedir.

İş rotasyonunda çalışanlar iki ya da ikiden fazla iş yapıp bu ilgili birimlerin görev dağılımına katılım sağlar. Çalışanın tüm planlaması ve sorumlulukları bu işler kapsamında düzenlenir. Şirketler çalışanlarının buna ayak uydurabilmesi, durumundan memnun olabilmesi ve onlara destek olmak için çapraz eğitim programları gerçekleştirirler. Bu sayede çalışanlar hem farklı deneyimler elde etmiş olur hem de kendi yetkinliklerini artırırlar. Birden fazla iş ve sorumlulukla ilgilenmesi sebebiyle kişinin kendini de geliştirdiği iş rotasyonunda şirket de nitelikli ve çok yönlü bir çalışan yetiştirmiş olur. Kısacası durum her iki tarafa da büyük yarar sağlamaktadır.

Burada önemli olan nokta her işin sorumluluğunun birbirinden farklı olması ve paralel ilerlememesidir. Benzersiz rolleri üstlenen çalışan iki tarafta farklı çözümler üretmek durumunda olacağından kritik ve stratejik düşünce becerisini de geliştirme fırsatı bulur. Hem işinde hızlanır hem de deneyimlerini farklı alanlarda kullanabilecek duruma gelir.

Bazen şirketlerde önemli birimlerin önemli çalışan bireyleri çeşitli sebeplerden dolayı izne ayrılabilmekte ve bir süre iş yerinde bulunmayabilmektedir. Çok yönlü kişilerin yetiştirilmesi sayesinde iş rotasyonuna katılmış çalışanlar kendi departmanları dışında bu departmanlara da yardım ederek hem birimdeki çalışanları hem de işletmeyi zor durumdan kurtarmış olur.

İş Rotasyonunun Avantajları Nelerdir?

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere gerek çalışan kişinin kendisi için olsun gerek de çalıştığı iş yeri için olsun iş rotasyonunun birçok avantajı bulunmaktadır. Bu avantajlardan bahsederken en başta kişinin kendisine sağladığı yararları konuşabiliriz. Öncelikle iş rotasyonu ile birlikte farklı birimlerde çalışıp farklı sorumluluklar alan kişi becerilerini geliştirir ve kariyer geleceği için büyük fırsatların önünü hazırlar. Nitelik ve işe ilişkin durumların yanı sıra kişi tekdüzelik ve monotonluktan da sıyrılarak farklı görevler yapma fırsatı bulur. Böylece işin sıradanlığının yerini farklı bir şeyi yapmanın heyecanı alır. Bu şekilde kişinin motivasyonu da yükselebilmekte ve bu durum daha verimli çalışmasına sebep olabilmektedir. Ayrıca bu kişilerin işlerinde hata yapma ihtimalleri de iş rotasyonu sayesinde büyük ölçüde azalmış olur; çünkü artık işler tek bir şekle bağlı kalmayıp farklı görev ve farklı birimlere ayrılacaktır. Kişi kendisinin bile bilmediği gizli yönlerini keşfedebilir. İletişim becerilerinin de gelişmesini sağlayan iş rotasyonu kişiyi genel anlamda bir başarı yolculuğuna çıkarır.

İş rotasyonunun şirketler açısından da büyük avantajları bulunmaktadır. Bir kişiyi farklı yetkinliklere sahip olacak şekilde eğiten işletme çok yönlü bir çalışan elde etmesi sebebiyle işlerini hızlandırabilmektedir. Bunun yanı sıra eleman eksikliği gibi bazı zor durumda böyle çalışanların katkısı da yadsınamazdır. İş rotasyonu ile birlikte farklı yetkinlikleri elde eden bu çalışanlar daha başarılı olacağı için şirketin de yükselmesinde büyük rol oynarlar. Kısacası iş rotasyonu herkes için çoğu zaman faydalı bir durumdur.

İş Rotasyonunun Dezavantajları Nelerdir?

İş rotasyonunun birçok faydasından ve sağladığı avantajlardan bahsettik fakat her farklı olay gibi bu durumda da bazı dezavantajlarla karşılaşılabilmektedir. Örneğin kişinin farklı görevler üstlenmesi eğer hazır değilse enerjisinin tükenmesine ve verimliliğinin azalmasına sebep olabilir. Farklı şeylere odaklanmak büyük bir konsantre ister; bu sebeple kişiler işlerinden birine konsantre olup diğerine aynı dikkati göstermeyebilir. İşlerde aksamalar ve yavaşlamalar yaşanabilir. İş rotasyonu kapsamında kişi bir işe kalifiye olamayabilir ve bu durumda yardım etmeye çalıştığı işi hızlandırmak yerine yavaşlatabilir. Böyle durumların engellenebilmesi için kişilerin böyle bir sorumluluğun altından kalkabileceklerine emin olmaları ve kendilerini hazır hissetmeleri gerekmektedir. Sorumluluk almak her ne kadar iş hayatında başarıya ulaşmak açısından önemli bir adım olsa da bazen kişinin iyi yaptığı işi de aksatarak daha da verimsiz ve başarısız bir duruma düşmesine sebep olabilmektedir.

İş rotasyonu konu olduğunda stres yönetimi en önemli hususlardan biridir. Bununla birlikte kişinin zamanını da güzelce yönetebilmesi ve panik yapmaktan olabildiğince kaçınması gerekmektedir. İş rotasyonu bir noktada gönüllülük esası gerektirmektedir; eğer çalışan kendini hazır hissetmiyorsa, kendini buna kalifiye görmüyorsa ve stres yönetimi yapabileceğine inanmıyorsa şirketin çalışanını buna zorlaması iki tarafın da başarısız sonuçlarla karşılaşması anlamına gelmektedir. İş rotasyonunda önemli olan ilk şey çalışanın mutluluğu ve huzurudur. Ancak kişinin kendini farklı sorumluluklar altına girmeye hazır hissetmesinden sonra bu tür görevlendirmeler doğru bir şekilde yapılabilir.

İş Rotasyonu Nasıl Yapılır?

İş rotasyonu yapılırken dikkat edilmesi gereken birkaç konu bulunmaktadır. Bu kapsamda yapılabilecek şeyleri şekildeki gibi sıralayabiliriz:
• Öncelikli olarak yapılacak şey net politikaların oluşturulmasıdır. Bu program kapsamında çalışanların seçilme işlemi büyük önem taşımaktadır, çünkü eğer çalışan bu görev ve pozisyonda olacak doğru kişi değilse epey bir zaman kaybedilebilir.
• Bir diğer önemli kısım da programın gönüllü mü yoksa zorunlu mu olacağının belirlenmesi ve çalışanların, birimlerin bu konuda detaylıca bilgilendirilmesidir.
• Karşılıklı beklentiler net bir şekilde belirtilmeli ve iki tarafın da güven ortamında iş rotasyonu gerçekleştireceğinin altı vurgulanmalıdır. Bu kapsamda yöneticilerin tek başlarına iş rotasyonu programı hazırlamamaları ve çalışanları da sürece dahil etmeleri büyük önem taşımaktadır.
• İş rotasyonu her ne kadar alt birimlerde çalışan düşük kademedeki çalışanlar için ortaya çıkarılmış bir şey olarak gözükse de yöneticilerin ve üst düzey yetkililerin de iş rotasyonu kapsamında farklı sorumluluklar alması hem kişiler hem de şirket açısından büyük başarı farklılıkları yaratacaktır.
• Birden fazla iş sorumluluğu ve farklı görevler kişinin zamanının ek bir kısmını buna ayırması anlamına da gelebilmektedir. Bu bağlamda iş rotasyonu yapılırken çalışanların özel hayatları ve kendilerine ayırdıkları zaman da göz önünde bulundurulmalı ve gerçekçi bir planlama yapılmalıdır.
• İş rotasyonu yapıldıktan sonra çalışana görevler dağıtılıp kenara çekilmek doğru bir davranış değildir. Bu süreç boyunca yeni görevinde faaliyet gösteren çalışan eğitimler ve ek yardımlarla sürekli olarak desteklenmeli ve işi için teşvik edilmelidir.
• Kişiler öncelikle sorumluluk almada çekimser olabilmektedir. Bunun engellenebilmesi ve iş rotasyonun tam olarak ne faydalarını olduğu detaylıca çalışana açıklanmalıdır. Fakat bu kapsamda avantajlarla beraber dezavantajların da açıklanması, kişiyi yanlış yönlendirmemek açısından dürüst ve doğru bir davranış olacaktır.