Tag Along (Birlikte Satma/Katılma) Hakkı

 

Tag Along (Birlikte Satma/Katılma) Hakkı

Tag Along Kavramı Nedir?

Tag Along aynı zamanda Co-Sale Right olarak da bilinir. Türkçe'de genellikle Birlikte Satma Hakkı ya da Katılma Hakkı olarak da kullanılmaktadır. Tag Along Hakkı, bir firmanın çoğunluk hissedarının hisselerini üçüncü bir kişiye satması durumunda, geride kalan azınlık hissedarların da satışı istemesi halinde kurum hisselerini devralan üçüncü tarafın diğer hisseleri de alması durumudur. Eğer bu süreçte Tag Along prosedürü takip edilmez ise, şirketteki herhangi bir hisse satın alma işlemi geçersiz olur.

Tag Along Hakkı en temelde, herhangi bir kurumda azınlık hissedar olan yatırımcıları korumaya yöneliktir. Esasen Tag Along ile şirket ya da hisse satışı sırasında azınlık hissedarların payının dikkate alınması sağlanır. Böylelikle, Tag Along sayesinde azınlık hissedarlar için daha fazla likidite sağlanır. Ek olarak, şirket ya da hisse satışı durumunda azınlık hissedarlar da çoğunluk hissedarlar ile aynı fiyat ve koşullardan yararlanırlar.

Tag Along Hakkı bir yükümlülük değil, bir haktır. Bu sebeple Tag Along adı altındaki düzenlemeler kapsamında azınlık pay/hisse sahibi yatırımcı bu hakkını kullanmayı seçip seçmeme konusunda özgürdür. Ancak bazı durumlarda bu hakkı seçmesine engel olabilecek düzenlemeler olabilir. Bu durumlarda azınlık hissedar olan kişi Tag Along Hakkından yararlanamaz.

Tag Along Hakkı yasal mevzuat kapsamında düzenlenmemiştir. Ancak, uygulamada şirket hissedarları arasında imzalanarak bir sözleşme niteliğinde düzenlenebilir. Şirket içerisindeki hissedarların Tag Along Hakkından yararlanabilmeleri için önceden bir hissedar sözleşmesi (SHA) kapsamında bu hakkın genel hatlarının kararlaştırılması gerekmektedir. Bu sözleşme, şirketlerin ana sözleşmelerinden farklı olarak, taraflar arasında özel olarak hazırlanmaktadır. Bu sebeple, bu sözleşme şirketin tüm üyeleri için bağlayıcı olmaz. Sadece hissedarlık sözleşmesine katılan taraflar için bağlayıcı nitelik taşır.

Tag Along Anlamı Nedir?

Tag Along kavramının Türk hukukunda tam bir karşılığı bulunmamaktadır. Ancak bazı hukuki metinlerde, sözleşmelerde veya belgelerde “ortak satış hakkı”, “birlikte satış hakkı”, “bağlama hakkı” ya da “birlikte satma/katılma hakkı” olarak tabir edilmektedir. Kelime anlamı olarak da “birlikte satma hakkı” olarak Türkçeye çevrilebilir. Tag Along kavramı temelde birlikte satışa zorlama anlamına gelen Drag Along kavramının tam tersidir.

Tag Along Hakkı Neden Kullanılır?

Tag Along Hakkının kullanılmasının en temel nedeni, şirketin veya şirket hisselerinin satılması halinde bu yeni düzenlemenin azınlık hissedar/paydaşların finansal ve yasal olarak korunmasını sağlamaktır. Tag Along sayesinde azınlıklar bir satış durumunda finansal açıdan sıkıntıya düşmeden bu süreci atlatabilirler.

Aynı zamanda Tag Along Hakkı ile, bir satış teklifi sırasında azınlık hissedar/paydaşlar yeterli pazarlık gücüne veya yasal bilgi sahip olmamaları durumunda bile, çoğunluk hissedar/paydaşlara teklif edilen koşullarda şirketin ya da hisselerinin satışını gerçekleştirebilme imkânı elde edebilmektedirler. Bu nedenle, düzenlenecek bir Tag Along maddesi ile azınlık hissedar/paydaşların kurum içindeki paylarını nakde çevirme imkanlarının artması sağlanır. Çünkü, Tag Along Hakkı ile azınlık hissedar/paydaşlar çoğunluk tarafından yapılan herhangibir anlaşmaya katılma yani "geride kalmalarını engelleme" imkanına sahip olurlar.

Tag Along Hakkının kullanılmasının bir başka nedeni ise, uygulamada genellikle şirket hisselerinin çoğuna sahip olan bir yatırımcının, işletmedeki payını satması durumunda, çoğunluk hissedar/paydaşın daha yüksek bir hisseye ve karar verme imkanına sahip olması nedeniyle "control premium" da denilen hissenin gerçek fiyatından daha yüksek bir fiyata satılması durumunun oluşmasıdır.

Tag Along Hakkı özetle satış sırasında azınlığın hakkının korunmasını temel alsa da bazı durumlarda satışın tamamlanmasını zorlaştırabilir. Tag Along Hakkının geçerli olduğu bazı kurumlarda, kurumlara gerçekleştirilmesi olası yatırımlar için caydırıcı etki yaratabilir. Bu yüzden, bazı yatırımcılar, kendilerine uygun olmayan koşullar barındıran bir kuruma yatırım yapmayı tercih etmeyebilirler.

Ancak bu tarz olumsuz durumlar oluşmaması halinde Tag Along Hakkı şirketler özellikle de azınlık paya/hisseye sahip yatırımcılar açısında oldukça avantajlı bir konumdadır.

Tag Along Hakkı Örnekleri Nelerdir?

Tag Along Hakkını daha iyi açıklamak için varsayımsal bir örnek vermek gerekirse aşağıdaki örnek incelenebilir:
● Örneğin, bir şirketinin çoğunluk hissedarı/paydaşı A (%80), azınlık hissedarı/paydaşı B (%20) ve bu şirkete yatırım yapıp şirketin kontrolünü sağlamaya çalışan bir X yatırımcısı olsun. Eğer kurum sözleşmesinde ve SHA (Shareholders Agreement-Hissedarlar Sözleşmesi) herhangi bir Tag Along hükmü yok ise, X sadece A’nın hisselerini devralarak şirketin yönetimini ele alabilir. Bu durumda, X ile ortak olmak istemeyen B’nin hukuki açıdan yapabilecek hiçbir şeyi yoktur. Ancak, sözleşmelerde Tag Along hükmünün olması halinde B kendi hisselerinin de X tarafından aynı şartlar altında devralınmasını talep etme hakkına sahip olacaktır. Bu durumda örneğin A’ya 6 milyon lira ödeme yapılmışsa B’ye de 2 milyon lira ödeme yapılmalıdır. Aynı zamanda, devir sözleşmesi de aynı şart ve koşullarda imzalanmalıdır. Böyle bir durumda B’nin hakkı korunmuş olacaktır.

Tag Along ve Drag Along Kavramının Farkları Nelerdir?

Tag Along ve Drag Along kavramları arasındaki farkları incelemeden önce Drag Along kavramını açıklamak gerekmektedir.

Drag Along, Türkçeye "sürükleme hakkı" ya da "birlikte satışa zorlama hakkı" olarak geçen ve şirket içerisindeki çoğunluk hisse/pay sahibi olan yatırımcıların yararına olan bir haktır. Drag Along, çoğunluk hissedar/paydaşların şirketin satışına katılmaya zorlanmasını sağlayan bir hüküm veya madde olarak ortaya çıkmaktadır. Bu hak ile çoğunluk hissedar/paydaşlar, üçüncü kişiler tarafından gelen şirketin tamamını satın alma tekliflerini kabul etmeye zorlanırlar.

Drag Along Hakkı genelde şirketin tamamını satın almak isteyen bir alıcı olduğu zamanlarda kullanılır. Bu tarz bir satış durumunda çoğunluk paydaş/hissedarlar, azınlıkların üzerinde kontrole kontrole sahip olmak isterler. Bu durumda, hissedarlık sözleşmelerinde yer alan Drag Along Hakkı ile çoğunluk hissedar/paydaş geride kalan azınlık hissedarları da beraberinde sürükleme imkanına sahip olur ve azınlık hissedar/paydaş da kendi hisselerini alıcıya satmalıdır. Böylece, potansiyel alıcı tüm şirketi ve hisselerini satın alma imkanına sahip olur.

Özetle Drag Along ve Tag Along Hakları birbirinin tam tersi durumunda bulunan iki kavramdır. Aralarındaki farklar da birbirlerine zıt kavramlar olmalarından dolayı ortaya çıkmaktadır.

Bu iki kavram arasındaki en temel fark ise, Tag Along Hakkı, bir satış durumunda azınlık hissedar/paydaşlara tercih hakkı verirken, Drag Along Hakkı, azınlık hissedar/paydaşları çoğunluk tarafından kabul edilen herhangi bir anlaşmaya uymasını zorunlu tutar. Bu farkı daha detaylı açıklamak gerekirse, Drag Along Hakkı çoğunluk hissedar/paydaşların lehine bir haktır. Diğer yandan Tag Along Hakkı ise azınlık hissedar/paydaşların lehine olan bir hak olarak görünmektedir. Kullanım sebepleri açısından da Drag Along ve Tag Along hakları birbirlerinden ayrılmaktadır. Drag Along Hakkının kullanılma sebebi, alıcıların genelde tam kontrol sağlayarak şirketin veya hisselerinin tamamını almak istemesi ve sonucunda da azınlık hissedarların bu satışa engel olmamasını ve şirketin tamamının satılmasını sağlamaktır. Öte yandan, Tag Along Hakkı ise, azınlık hissedarların hisselerini uygun olarak yani kendi yararlarına satma imkanı bulamamalarından yola çıkarak sonuçta çoğunluk hissedarların kendi hisselerini azınlıklardan bağımsız olarak satamamalarını sağlayıp her iki tarafa da eşit koşullar ışığında hisse satma imkanı tanır. Böylelikle bu iki hak birbirini dengeler ve hem çoğunluk hissedarlar hem de azınlık hissedarlar haklarını koruma imkanı elde ederler.