Telif Hakkı Nedir? Telif Hakkı Nasıl Alınır?

Telif Nedir?

Telif, herhangi bir kimsenin fikri ve emeği ile ortaya koyduğu ürün/ürünler üstünde hukuken sağlanmış olan haklara denmektedir. Telif fikirsel üretimler kapsamında değerlendirilmektedir. Yani telifin oluşması için bir tescile gerek yoktur. Fikirler ve sanat eserleri üzerinde oluşan haklar eserin üretilmesiyle birlikte doğmaktadır. Bu noktada şunu unutmamak ve de karıştırmamak gerekir ki, patent hakkı için belirli kurumlardan onay alınması gerekir ancak telif belirttiğimiz gibi eserle veya fikirle doğar. Bunu daha iyi açıklayabilmek için bir örnek verecek olursak, birisi bir roman yazdığı anda ortaya koyulan eser telif kapsamında doğmuş olur, yani bu noktada telif sahibi olmak için yapılması gereken bir işlem bulunmamaktadır. Eğer bunu ispatlamak istiyorsa kişi o zaman sadece kayıt tescil işlemi yapabilir ancak bu durum mecburi değildir kişi zaten ortaya koyduğu romanın telifine sahiptir.

Telif Hakkı Nedir?

Telif hakkı dediğimiz şey aslında birçoğumuzun aşina olduğu “copyright” kelimesinin Türkçesidir. İnsanların ortaya koymuş oldukları medya içeriklerinin, sanata dair üretimlerin, edebi türdeki eserlerin, şarkıların, filmlerin ve kitapların vb. ürünlerin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri kanunu gereğince güvence altına alınmasıdır. Bu kanun kapsamında olan bütün eserlerin, fikirlerin vb. ögelerin izinsiz bir şekilde kopyalanması, kullanılması, dağıtılması veya ticari amaç veya kazanç niyetiyle kullanılması suç kabul edilmektedir ve bu konuda cezai yaptırımlar bulunmaktadır.

Telif Hakkı Nasıl Alınır?

Telif hakkı dediğimiz kavram, kişi ürünü ortaya koyduğu anda ürünle beraber doğmaktadır. Bu nedenle kişinin herhangi bir şekilde tescil ettirme veya kayıt altına alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak bu durumun haricinde, eser sahibinin eserin üstündeki hakların ispatlanması açısından kolaylık sağlaması için yapılabilecek işlemler de mevcuttur. Bu işlemler:

İsteğe Bağlı Kayıt Tescili:

Bu uygulamanın asıl amacı, eserin kimin tarafından ortaya koyulduğunun ispatlanması işleminin kolaylaştırılmasıdır. Bu işlemin başvurusu, Telif Hakları Genel Müdürlüğüne yapılmaktadır.

Zorunlu Kayıt Tescil:

Fikir ve Sanat Eserlerinin Kayıt ve Tescili Hakkında Yönetmeliğin 5. Maddesi kapsamınca, zorunlu olan kayıt işleminin kapsamı bilgisayar oyunları, müzik ve sinema eserlerinin, ticari pazara açılmasından önce kayıt ve de tescil işleminin yapılması zorunludur.

Telif Hakkı Kimlere Verilir?

Telif hakkının sahibi, fiziksel ortamda oluşturulmuş, orijinal bir eser niteliği taşımakta olan her şeyi üreten kişiye ait olur. Bu sebepten kaynaklı olarak da birçok durumda, herhangi bir kimsenin eseri kullanma iznine sahip olduğunu veya olmadığını, sadece ürünü üreten kişi yani telif hakkının sahibi karar vermektedir. Bu durumdan bağımsız olarak ayrıyeten telif hakkı kişiden ziyade şahısların veya şirketin üzerine de alınabilmektedir. Elbette şirketlerin veya şahısların telif haklarını elde etme durumlarında, bahsettiğimiz diğer durumlardan hiçbir farklılık bulunmamaktadır.

Telif Hakkı Ücretleri Nelerdir?

Telif hakkında normalde hiçbir ücret alınmamaktadır, yukarıdaki başlıklarda da belirttiğimiz gibi telif hakkı kişiye oluşturulan eser, ürün vb. her şey oluştuğu anda verilir ancak bu noktada belirttiğimiz ücret isteğe bağlı kayıt tescil işlemlerinde alınmaktadır. Bu noktada kayıt teslim işlemi için talep edilen işlem ücreti miktarı 542.10Türk lirasıdır. Kayıt teslim işlem ücreti talebinizi yaparken, başvurunuzun tamamlanmasından sonra düzenlenecek, oluşturulacak belge, kişinin T.C. Kimlik Numarası gibi birkaç bilgi ile Kültür ve Turizm bakanlığının sitesinde yayınlamış oldukları bilgide belirtilmiş olan banka adreslerine veya direkt olarak Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı mal müdürlüklerinden ve yine muhasebe müdürlükleri üzerinden işleme geçirebilirsiniz.

Telif Hakkının Korunma Süresi Kaç Yıl?

Telif hakkının koruma süresi, eser sahibi yaşamaya devam ettiği müddetçe ve daha sonra eser sahibinin ölümünden sonra da 70 yıl süresince koruma devam eder. Eğer eser üstünde birden fazla kişinin eser sahibi olması gibi bir durum var ise, o noktada en son hayatta kalan insanın ölüm tarihi esas alınarak 70 yıl süresince koruma sağlanmaya devam eder. Şayet bahsettiğimiz eser sahibi bir tüzel kişi ise, koruma süresi aleniyet tarihinden itibaren 70 yıl olacak şekilde düzenlenmektedir.

Telif Hakkı Cezası Nedir?

Fikir ve Sanat Eserler Kanunu kapsamında telif hakkı ile korunmakta olan bir eserin, maddi ve/veya manevi olarak hakları ihlal edilir ise işlenen fiillere göre hesaplanarak en alt sınır bir yıl en üst sınır ise beş yıl olmak kaidesiyle hapis cezası veya ona denk miktarda adli bir para cezası yaptırımı uygulanmaktadır. Telif hakkını ihlal eden kişi aynı zamanda haksız fiilinden dolayı da tazminat ödemekle yükümlü olur.