Türkiye’de İthalat
İthalat, başka ülkelerde üretilen ürünlerin ve ithalatı serbest olan, ithalat ve gümrük mevzuatına uygun olarak ülkedeki alıcılar tarafından satın alınmasıdır.Gelişmekte olan ülkeler, sanayileşmelerini sağlayabilmek için makine, teçhizat ve bazı hammaddelerini ithalat yolu ile karşılamaktadırlar. Sermaye yetersizliği, teknolojik gelişimin düşük olması gibi nedenlerden dolayı gerekli yatırımlarını yapamayan ülkeler dış alıma yönelmek durumunda kalmaktadırlar 1980’li yıllardan itibaren Türkiye’de dışa açılma süreci hızlanmış ve ithalatı yasak olan ürünlerin yasaklarının kaldırılıp ülkeye girmeye başlaması ile ithalat yükselişi ortaya çıkmış ve dış ticaret açığını da beraberinde getirmiştir.
Türkiye'de İthalatın Durumu
Türkiye’de Türk lirası önem kaybedip enflasyon artarken Covid-19 salgının ardından veriler ekonomik artış gösteriyor. Uzmanlar da bu büyüme konusunda temkinli çünkü veriler 2020 yılı ile olan kıyası yansıtıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre ihracat 2021 yılı Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde olarak 33,8 yükselerek 203 milyar 94 milyon dolar; ithalat ise 23 artarak 242 milyar 443 milyon dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı Ocak-Kasım 2020 döneminde yüzde 77,3 iken bu oran Ocak-Kasım 2021 diliminde yüzde 83,8’e kadar çıktı.
Türkiye'nin En Çok İthalat Yaptığı Ülkeler Nelerdir?
Çin 2017'de 23.3 milyar dolar ile Türkiye'nin en fazla ithalat yaptığı ülke oldu. Bu rakam 2008'de 15.6 milyar dolarak gerçekleşmişti. 10 yıl öncesinde Türkiye'nin ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında 3. olan Çin ile son 10 yılda ithalat yüzde 49 oranında artış gösterdi. Çin'den 2008'de 7 milyar dolar değerinde "metal, makina ve elektronik eşya" ithalatı yapılırken 2017'de bu rakam 11.1 milyar dolara yükselerek yüzde 50'den fazla artış gösterdi. Çin'den ithal edilen akıllı telefonların bulunduğu kalem ise yaklaşık yüzde 75 artış gösterdi.
Almanya 2017'de 21.3 milyar dolar ile ithalat yapılan ülkelerin arasında ikinci sırada yer aldı. 2008'de aynı ülke ile 18.6 milyar dolar değerinde ithalat yapılırken, bu zaman aralığında ithalat hacmi yüzde olarak 14.5 yükseliş gösterdi. 2008’de 7.8 milyar dolar değerinde motorlu taşıt ve makine parçaları ithalatı yapılırken, 2017’de bu kalemde ithalat 9.4 milyar dolara kadar çıktı.
Türkiye'nin doğalgaz ithalatında büyük bir paya sahip Rusya ile 2017'de 19.5 milyar dolar değerinde ithalat sağlandı. 2008'de 31.3 milyar olan ithalat değeri, 10 yılda yüzde 37 düştü. Rusya Federasyonu ile 2008'de 22.7 milyar dolar değerinde doğal gaz ithalatı yapılırken, bu rakam 2017'de 11.4 milyar dolara kadar geriledi. Böylelikle doğal gaz ithalatında Rusya'ya olan bağımlılık son 10 yılda yüzde 50 düşüş gösterdi.
Türkiye'nin 2008'den 2017'ye ithalat rakamları incelendiğinde, 2017'de 233.7 milyar dolar olan ithalat 2008'de 201.9 milyar dolar olarak gerçekleşti. İthalat bu zaman aralığında yüzde 15.7’ yakın düşüş kaydetti.
2017'de ithalat sıralamasında ilk üçü belirleyen Çin, Almanya ve Rusya'nın toplam ithalat içerisindeki payı 27,4 oldu.
Türkiye'de En Çok İthal Ettiği Ürünler Hangileridir?
Gelişen nüfusu ve büyüyen ekonomisi sayesinde, Türkiye’de gıda ürünlerinin ithalat oranı, ihracat oranını geçiyor. Bundan dolayı, şu anda yıllık yaklaşık 5 milyar dolar değerinde bulunan ithalat pazarının önümüzdeki senelerde daha da büyümesi bekleniyor.
Türkiye’de en çok ithal ettiği ürünler aşağıdaki gibi gruplandırabilir:
Balık ve deniz ürünleri
Türkler deniz ürünlerine büyük ilgi göstermektedir ve halk, ete sağlıklı bir alternatif olarak deniz ürünlerine yöneldikçe deniz ürünlerinin tüketimi artmaktadır.
2016 yılında, Türkiye 172 milyon dolar değerinde balık ve deniz ürünü ithal etmiştir ve en fazla ithal edilen ürün ise somon balığı olarak belirlenmiştir.
Toplam ithalatın %27,32’sine sahip olan Norveç, ülkenin en büyük deniz ürünü tedarikçisi konumunda. İkinci sırada %18,45’lik ithalat payı ile Fas, onun arkasında ise %9,19’luk bir oranla İspanya yer alıyor.
İşlenmiş meyve ve sebzeler
Türkiye büyük bir tarım ürünleri üreticisi fakat kendi meyve ve sebze ihtiyacını karşılayabilen ülke sayısı çok az bulunuyor. Türkiye, niş ürünleri Avrupa’dan, egzotik ürünleri ise Asya’nın iç bölgelerinden ithal ediyor. Bu da ihracatçıların dikkatini çekiyor ve ülkenin pazarındaki boşlukları dolduruyor.
ABD Tarım Bakanlığı’na göre, 2016 yılında, Türkiye’de işlenmiş meyve ve sebze ithalatının ihracatçılar için değeri 134,5 milyon dolardı ve bunun %52’si Tayland’dan sağlanmıştı. Tayland şu anda bu ürünlerin yüksek farkla en büyük tedarikçisi konumuna sahip.
Atıştırmalık gıda
Atıştırmalık gıda, yıllık toplam 130 milyon doların üzerindeki ithalat payıyla Türkiye’deki en geniş pazarlardan birisi. Ayrıca bu sektörde yabancı markalara karşı yoğun bir ilgi bulunuyor.
Süt ve süt ürünleri
Türkiye, 2016 yılında yaklaşık 40.000 ton süt ve süt ürünü ithal ederek yabancı ülkelerden tedarik edilen peynir, yağ ve benzeri ürünlere hala büyük ilgi duyulduğunu gösterdi. Bu, yerli peynir üretimini arttırma çalışmalarının, tüketiciler için satışa konulan peynir miktarını arttırmasından sonra gerçekleşti.
