Veri İşleme

Veri İşleme Nedir?

Günümüzde küreselleşen dünya ve rekabetçi ticaret sistemi sebebiyle kritik iş öngörülerinin önünü açacak bilgilerin korunması büyük önem taşımaktadır. Şirketler konumlarını sağlamlaştırabilmek ve alanlarında başarılı olabilmek için kendi verileriyle birlikte dışarıdan edindiği bilgileri yani verileri işlemek durumundalardır. Peki veri işleme nedir?

Veri işleme, bir veri bilimcisi ya da bu tür bir ekip aracılığıyla gerçekleştirilen ve ham bilgilerin kullanılabilir bilgilere dönüştürülmesi işlemidir. Bu işlem ham bilgiler dediğimiz verilerin toplanma işlemi gerçekleştikten sonra yapılır. Analiz edilip işlenen bilgilerin doğru ve eksiksiz olması önemli hususlardan biridir. Veriler birçok farklı şekillerde işlenip kullanılır hale getirilebilir. Bu işleme şekilleri tablolandırma, grafiklendirme veya belge halinde olabilir. Daha birçok türde veri işleme şekli bulunmaktadır ve bilginin kullanılma amaç ve sürecine göre bu şekiller değişiklik gösterebilmektedir. Veri işleme faaliyetleri kapsamında pozitif veya negatif etki yaratan tüm işlemler incelenebilir. Örneğin verilerin kaydedilmesi, depolanması ve düzenlenmesi ile birlikte verilerin silinmesi, yok edilmesi, değiştirilmesi veya anonim hale getirilmesi de veri işleme faaliyetleri arasındadır.

Veri İşleme Nasıl Yapılır?

Veri işlemenin yapılabilmesi için ilgili bilgilerin toplanması ve gerektiği şablon, belge vb. formatlarda kullanılabilir hale getirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda veri işlemede izlenen bazı adımlar ve aşamalar bulunmaktadır. Bu aşamalar;
● Veri toplama
● Veri hazırlama
● Veri girişi
● İşleme
● Veri çıktısı
● Veri depolama
olarak sıralanmaktadır. Bu sıralama ile yapılan veri işleme faaliyetlerinde doğru olduğu takdirde bilgiler işlenerek ilgili alanlarda kullanılmak üzere hazır hale getirilir. Bu bahsettiğimiz aşamalar kapsamında bilinmesi gereken bazı detaylar bulunmaktadır.

1. Veri Toplama
Veri işlemedeki ilk adım olan veri toplamada bilgilerin ham halleri elde edilerek mevcut bilgi kaynaklarının genel bir derlemesi işlemi yapılır. Bu mevcut kaynaklar veri göller ve veri ambarları gibi yerlerdir. Toplanan verilerin güvenilir, eksiksiz ve temiz olmasına dikkat edilir. Çünkü her ne kadar sıradaki işlemler veri işlemenin önemli adımlarını oluştursa da eğer işlenen bilgi en başından güvenilir ve temiz durumda değilse çıkacak sonucun kalitesi de düşük olur.

2. Veri Hazırlama
Veri hazırlama işlemi dediğimiz ikinci adımda toplanan verilen ön işleme adı verilen veri hazırlama aşamasından geçirilir. Bu kapsamda ham veriler temizlenerek sıradaki aşamaya hazırlanır. Veri hazırlama işlemi boyunca hatalar ve eksikler detaylıca kontrol edilir. Kötü ve yanlış toplanmış bilgiler burada ikinci bir gözden geçirme sayesinde elimine edilerek yüksek kalite veri oluşturmanın ikinci adımı tamamlanmış olur.

3. Veri Girişi
Verilerin hazırlanması sonrası adımda toplanıp hazırlanan veriler ilgili hedeflere iletilmek üzere anlaşılacak dillere çevrilir ve kayıtların yapılacağı veri ambarlarına iletilir. Veri girişi sayesinde elde edilen bilgiler ilk defa kayıt alınan ortamda bilgi halini almaya başlar. Bu sebeple ham verilerin kullanılabilecek bilgiler haline girdiği ilk bölüm veri girişi bölümüdür.

4. İşleme
Bu veri işleme aşamasında önceki aşamalarda yapılan hazırlanarak artık son kontrollerden geçirilerek asıl işlenme faaliyetlerine geçilir. Elde edilen ve girişi yapılan bilgiler makine öğrenme algoritmaları ve benzeri formatlar aracılığıyla işlenmeye başlanır. İşleme şekli verilerin kullanım amacı ve türüne göre değişiklik gösterebilmektedir.

5. Veri Çıktısı
Bu aşamada artık veriler tamamen işlenmiş ve ilgili kişi ve grupların hizmetine sunulmuş olur. Dolayısıyla veriye ulaşan kişi ve gruplar verileri kendi amaçları doğrultusunda kullanabilirler. Veriler grafik, video, resim, belge veya diğer formatlarda ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla ilgili alana uygun olarak farklı şekillerde işlenen veriler kullanılacağı alana göre doğru analiz ve planlamalarla hayata geçirilir.

6. Veri Depolama
Bu işlem veri işleme sürecinin en son adımıdır. Bu aşamada işlenen veriler korunması ve uzun süre muhafaza edilmesi için özel veri depolama alanlarında depolanır. Bu bilgiler daha sonra da kullanılacağından dolayı depolanması önemli bir husustur. Çünkü temiz ve güvenilirliği kanıtlanmış bu bilgilerin başka amaçlarla rahatlıkla kullanılması süreci ve bilgi kirliliği tehditlerini önlemektedir. Depolanmış verilere ilgili kişi ve gruplar rahatlıkla erişebilir.

Veri İşlemenin Amacı Nedir?

Veri işlemede ilk amaç güvenilir ve eksiksiz bilgi kaynaklarına ulaşarak bu bilgilerin amaçlar doğrultusunda kullanılabilir hale getirilerek işlere uygun hale getirilmesidir. Yani bilgi kirliliği, zaman kaybı gibi unsurlara engel olmak için veri işlemenin gerçekleştirilmesi önemlidir. Bunun yanı sıra veri depolama aşamasında bilgilerin muhafaza edilmesi daha sonra kullanılacak bilgiler için güvenilir bir kaynak sahibi olunmasını sağlamaktadır. Veri işlemedeki bir diğer hedef ise düzenlenmiş bilgilere ulaşma isteğidir. Bilgilerin karmaşık bir halde elde edilmesi durumunda tek tek düzeltilmesi gerekmektedir. Fakat veri işleme sürecinde ham bilgiler düzenlenerek ilgili formatlar içerisinde (grafik, belge, resim, video, şablon, vb.) doğru bir şekilde sıralandığından dolayı iş kolaylığı sağlanmakta ve zaman kaybı önlenmektedir.

Veri İşleme Şartları Nelerdir?

Her ne kadar veri işlemenin ne kadar gerekli ve önemli olduğundan söz etsek de bu her bilginin işlenebileceği anlamına gelmemektedir. Veri işleme kapsamında takip edilmesi ve uyulması gereken bir takım kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar doğrultusunda yalnızca izin verilen bilgilere erişim sahip olunabilmektedir. Verilerin işlenebilmesi için gereken şartlar şekildeki gibi listelenmiştir:
● İşlenecek verilere ilişkin ilgili kişi ve grupların bilgilerine erişim izni ve bu kişilerin açık rızasının olması gerekmektedir.
● Derlenen bilgilerin kanunlarda işlenmesine dair bir yasağın bulunmaması ve izlenen aşamaların kanunlarda açıkça ön görülmesi gerekmektedir.
● Sözleşme hazırlanması veya ilgili kişilere karşı herhangi bir zorunluluk bulunması halinde bilgilerin kanıtlanabilir durumda olması için veri işlenmesi zorunludur.
● Veri işleme gerçekleştiren kişilerin bu kapsamdaki tüm hukuki sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmektedir.
● İşlenen verilere ilişkin kişi ve grupların bilgilerinin temel hak ve özgürlüklere zarar vermeyecek veya veri sorumlusunun meşru menfaatleri için işlenmeyecek olması gerekmektedir.