Faydalı Model Belgesi
Faydalı Model Belgesi Nedir?
Dünyada ve Türkiye’de güncel, sanayide uygulanabilir olan buluşa faydalı model adı verilir. Faydalı model bir belge ile korumaya alınır. Bu belge faydalı model belgesidir. Belirli bir süre geçerli(10 sene) buluşu yapan kişiye ürünü üretme ve pazarlama hakkını sağlamak amacı ile kişi bu belgeyi almak için Türk Patent Enstitüsüne başvuru sağlar. Faydalı Model Belgesi ile buluşu yapan kişi buluşu olan ürün ile ilgili tüm hakları kazanmış olmuş olur. Buluşun faydalı model olabilmesi için yeni ve sanayiye kullanılabilir olması yeterli olur. Faydalı model belgesi verilmesi işlemleri, patent tescil işlemlerinden farklı şekilde olarak hem zaman hem de masraf açısından daha uygundur.Faydalı Model Belgesi Nasıl Alınır?
Bir buluş sağlayan ya da yapma aşaması durumunda olan firmaların cevabını merak ettiği bir diğer önemli soru “Faydalı model belgesi nasıl alınır?” sorusudur. Ülkemizde faydalı modelleri de kapsayan sinai mülkiyet hakları 6769 Sınai Mülkiyet Kanunu ile düzenleme altına alınır. Bu kanuna uygun olarak faydalı model belgesi verme hakkı Türk Patent ve Marka Kurumu’na verilmiştir. Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılan başvuruları 6769 Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 90. maddesinde belirtilen kriterlere göre detaylı şekilde değerlendirir. Peki, Türk Patent ve Marka Kurumu’na faydalı model başvurusu nasıl sağlanır? Değerlendirme sonucunda faydalı model belgesi nasıl alınır?Yapılan başvuru öncelikle gerekli belgeleri taşıyıp taşımadığına göre düzenlenmesi sağlanır. Olumlu bulunan buluşlar patent siciline kaydedilirken eksik belgeleri bulunan başvurular için 2 ay ek süre sağlanır. Daha sonra şekli inceleme aşamasına geçilir ve başvuru şekli şartlara göre detaylıca değerlendirilir. Şekli koşullarını sağlayan başvurularda bir sonraki aşama olan araştırma aşamasına geçilirken şartları sağlamayan başvuru sahiplerine eksikleri tamamlamak için yine iki aylık süre sağlanır.
Şekli koşulları sağlayan başvurular için 2 ay içerisinde araştırma raporu talep edilmelidir. Araştırma raporu talep edilmemesi durumunda buluş sahibinin başvurusunu iptal ettiği değerlendirilerek başvurusu değerlendirilmeden çıkarılır. Buluş sahibinin araştırma rapor masraflarını ödememesi durumunda da başvurusu değerlendirmeye alınmaz. Müteakiben Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından hazırlanan araştırma raporu yayımlanır. Varsa 3. kişilerin itirazları değerlendirmeye alınır. İtirazların olması halinde yapılan değerlendirmenin sonucunda uygun görülürse patent belgesi buluş sahibine verilir. Tüm bu süreç size karışık ve zahmetli olarak geldiyse, mutlaka uzman bir kurum ile çalışmanız tavsiye edilir.
Faydalı Model ve Patent Arasındaki Fark Nedir?
Faydalı model kavramının dilimizde kullanımı yeni yeni yaygınlaşmaya başladığından, doğru tanımı herkes tarafından tam olarak açıklanamamamaktadır. “Faydalı model nedir, ne işe yarar?” sorusuna çoğu kişinin vereceği yanıt ya çok yüzeysel şekilde ya da yanlış şekilde olacaktır. Faydalı model sanayide uygulanabilen buluş sahiplerine verilen yasal bir koruma çeşididir. Sınai mülkiyet hakları kapsamında bulunan bu koruma hakkı tüm dünyada yeni olan buluşlara verilir.Faydalı model belgesi de buluş sahibine Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından sağlanan ve buluş üzerinde yasal imtiyaz elde edilmesine yarayan belgedir.
Ülkemizde buluşlar için temelde iki çeşit yasal koruma çeşidi uygulanır. Bunlardan ilki patentiken ikincisi ise faydalı model olarak karşımıza çıkmaktadır. Kapsam ve işleyiş kısmında birbirinden ayrılan patent ve faydalı model kavramları genelde halk arasında birbirleriyle benzer anlamda kullanılır. Patentle faydalı model arasındaki en önemli fark, sağlaması gereken kriterlerde ortaya çıkar. Patentlendirme için buluşun güncellik, buluş basamağı ve sanayiye uygulanabilirlik kriterlerini karşılaması gerekirken faydalı modelde yalnızca yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik kriterlerini karşılaması yeterli olur.
Faydalı model, patente nazaran daha bazit, daha kısa sürede ve daha düşük maliyetler ile elde edilebilmesi bakımında tercih sebebidir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler tarafından sürekli tercih edilen bu yöntem işletmeyi ekonomik olarak çok fazla zorlamaz. Bununla beraber patent buluş sahibine buluşun kullanım hakkını 20 sene süreyle verirken faydalı modelde bu süre 10 senedir. Her iki belge ile sağlanan koruma süresi uzatılamadığından kullanım süresi göz önüne alınarak en doğru belgeyi almak gerekir.
Faydalı Model Belgesi Kaç Liraya Alınır?
TÜRKPATENT'in gelecek sene uygulamaya koyacağı ücret tarifesine ilişkin tebliği, Resmi Gazete'nin 5. mükerrer sayısında yayımlandı. Bu düzenlenen içeriğe göre, e-Devlet üzerinden gerçekleşmesi sağlanan patent ve faydalı model başvuru ücretleri 14,75 lira, marka tescil ücreti 436,78 lira, coğrafi işaret ve geleneksel ürün başvuru ücretleri 6,27 lira olarak belgelere geçti. Tasarım tescil başvuru ücreti ise 71,95 lira olarak tespit edildi. Bu tebliğ ise 1 Ocak 2022'de yürürlüğe girdi.Faydalı Model Belgesi Kimler Alabilir?
Günceli olan (tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun yapıldığı tarihten daha önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı şekilde veya sözlü şekilde tanıtılmış ve/veya kullanılmış olmamalı veya başka bir yolla açıklanan detaylı bilgileri bulunmamalıdır)Tekniğin bilinen durumunu aşan (buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan çok bariz bir türde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir)
Sanayiye uygulanabilir olan (buluş, tarım da dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir) kişilere, firmalara ve/veya kurumlara gönderilir.
Şayet tekniğin bilinen durumunu aşmadığınızı, yada buluşunuzun yeni olduğunu (yani bilinen bazı şeyleri bir araya getirip yeni bir şey keşfettiğinizi) düşünüyorsanız, size 10 yıllık bir koruma sağlayan Faydalı Model Tescili alabilirsiniz.
Faydalı Model Belgesi Kaç Ayda Alınır?
Faydalı Model başvuruları ortalama 20-24 ayda tamamlanmaktadır. Kısaca sürecin nasıl işlediğini şu şekilde belirtebiliriz.:Faydalı model belgesi başvurusunu yaptıktan hemen sonra Türk Patent başvurunun şekli koşullara uygun olup olmadığını denetler. Öte yandan bu aşamada buluş güncel mi başvurunun konusu nedir gibi sorular sormaz. Sonuçta başvuru şekli koşullara ve durumlara uygunsa bu aşama geçilmiş olur.
Türk Patent başvurusu sağlandıktan itibaren bir iki aylık sürede başvurunun şekli koşullara uygun olup olmadığını değerlendirmeye alınır. Ardından bir eksiklik haline rastlanılmıyorsa, başvuruyu kabul ettiğini gösteren yazıyı gönderir. Bu yazıda ayrıca başvuru sahibine sonraki aşama olan Araştırma Raporu talebini yapması hedefiyle de bildirim sağlar. Araştırma Raporu talebi için yazının ulaştığı dönemden itibaren iki ay süre içinde uygun şekilde talep düzenlemek gerekir.
Araştırma raporunu talep yaptıktan sonra ortalama 16-20 aylık bir sürede hazır olarak alırız. Bir faydalı model başvurusunda en uzun süre araştırma raporunun gelmesini bekleyerek geçer. Bu durumla beraber Türk Patent Kurumu da bu süreyi düşürmek için farklı çalışmalar yürütmektedir.
Sonuç olarak araştırma raporunu hazırlayıp düzenleyen kurum başvuru sahibine tebliğ eder. Rapor olumlu bulunuyor ise başvuru şekline uygun şekilde olan Patent bülteninde yayınlanır. Rapor olumsuz olduğu takdirde ise başvuru sahibi buna itiraz etme hakkına sahiptir. İtiraz durumunda süre biraz daha uzayacaktır.
Faydalı model başvurusu bültende yayınlandıktan sonra üç aylık bir süre beklenir ve bir itiraz başvurusu yapılmamışsa tescil kesinleşir.
