İran İhracat Rehberi

04.10.2022 

İran İhracat Rehberi

İran’a İhracat Yapmak

İran, resmi adıyla İran İslam Cumhuriyeti, 83 milyonluk nüfusuyla Güneybatı Asya’da yer alan, Türkiye sınır ülkesidir. Zengin kültürü ve Türkiye sınırlarında olması sebebiyle gerek ticari gerek kültürel ilişkilerimizin kuvvetli olduğu İran, ihracatçılar tarafından çokça tercih edilen bir ülkedir. Teknolojik ürünleri üretimde kendine yetemeyen İran elektronik ve sanayi ürünlerinin çoğunu dışarıdan karşılar. Türkiye’nin gelişmiş sanayi teknolojilerinin bu kapsamda devreye girdiğini, birçok şirketin bu sektörlerde ürün ihracatı yaptığını söyleyebiliriz. Siyasi durumu sallantıda olması nedeniyle Türk ihracatçıların son zamanlarda ihracat yapmaya çekindiği bir ülke konumundadır. Bu sebepten dolayı Türkiye’nin İran’a ihracatında dikkat edilmesi gereken hususlara ve genel unsurlarıyla İran’a ihracat konusuna gelin yakından bakalım.

İran’a İhracat Nasıl Yapılır?

İran ülke yönetiminin sınırlandırmaları nedeniyle ihracat ürünlerinde bazı kısıtlamalara dikkat edilmesi gerekmektedir. İslam cumhuriyeti olması sebebiyle İslam’a aykırı ürünlerin geçişine izin vermeyen İran’da bu ürün listesini bilmek gerekmektedir. Dünyanın en kalabalık ülkelerinden biri olan İran’da 83 milyon nüfusun %85’i düzenli internet kullanıcıdır. Bu rakamın e-ticarete oranı ise bir hayli düşüktür. İran’da dünyada yaygınca kullanılan Amazon, eBay gibi sitelerden alışveriş yapmak yasaktır. Yalnızca İran hükümetinin izin verdiği sitelerden alışverişin mümkün olduğu ülkede belli başlı e-ticaret siteleri kullanılabilmektedir. Genellikle büyük şehirlerde yaşayanların kullandığı bu sitelerde ülke nüfusuna oranla kullanım oranı %3 olup, bu rakamın genç nüfusun e-ticarete yönelmesiyle artması beklenmektedir.

İran’a ihracat kısmında alınması gereken önemli belgeler ve düzenlenmesi önemli olan bazı prosedürler bulunmaktadır. Ticaret kaydı, İslam’a uygun sertifikalar gibi ülkeye özgün durumların iyi düşünülmesi gerekmektedir. Hedef pazarı tanımak ve kitleye uygun ürünleri bulmak ihracat için önemli kısımlardan bir tanesidir. Biz ODS Danışmanlık olarak ihracatta yıllardır kazandığımız tecrübe ve başarıyla hedef pazarınıza ulaşmanızda size yardımcı oluyor, doğru pazarlama stratejileriyle şirketinizi öne çıkartmanızda size destek oluyoruz.

İran’a İhracat Yapan Firmalar Nelerdir?

İran’da yaygın olarak kullanılan ve kullanılmasına izin verilen birkaç tane e-ticaret sitesi bulunmaktadır. Bu siteler Digikala, Esam, Technolife İran, Kalatik ve Divar olarak sıralanabilir. Bu sitelerde büyük ölçüde telefon, televizyon gibi elektronik ürün satışı boy gösterirken önemli oranda kadın giyim, ev eşyası ve bazı ikinci el ürünlerin de satışı gerçekleşmektedir. Bu sitelerde alınan ürünlerde önemli ölçüde iş amacı güdülmektedir. Özellikle başkent Tahran’daki e-ticaret kullanıcılarının ülkedeki tüm e-ticaret kullanıcılarının çoğunluğunu oluşturduğu göz önünde bulundurulduğunda bu sitelerdeki iş yapma olasılığı ihracatçılar için umut kaynağı olmaktadır. Kitlenin tanınması, yasaklı ürünlerin bilinmesi, bu sitelerdeki ve ülkenin genel ihracat yapısının bilinmesi Türk iş insanları için not edilmesi gereken konulardır. Doğru pazarlama tekniği ile İran’a ihracatta büyük başarılar yakalanabilir. Sanayi, elektronik ve tütün sektörünün öne çıktığı ihracat ürünlerimizle birlikte Türkiye olarak İran ile %8,3 oranında ve 2,3 milyar değerinde dış ticaret gerçekleştirmekteyiz.

İran’a İhracat Yapmak İçin Gerekli Olan Evraklar Nelerdir?

● Şirket kurmanız ve şirketiniz bünyesinde bir e-ticaret sitesine sahip olmanız gerekmektedir. Bir şirket bünyesinde ürün satışı yapacağınızı ilgili kurumlara kanıtlamadığınız takdir ihracat gerçekleştiremezsiniz.
● İran Sanayi ve Ticaret Odasından alacağınız geçerli ticaret lisansı (Kart-ı Bazargani) almak zorundasınız. Ticaret odası kaydı bulunmayan şirketlerin ürünleri kabul edilmemektedir.
● İran hükümeti, göndereceğiniz ürünlerin ABD doları cinsinden satışını kabul etmemektedir. Ürünlerinizi ancak Euro, TL gibi para birimleri cinsinden satabilirsiniz.
● Mikro ihracat kapsamında İran’a posta ve hızlı kargo taşımacılığı ile yollayacağınız 7.500 Euro ve 150 kg sınırları içerisindeki ürünler için %18’e varan KDV iadesi uygulaması bulunmaktadır. Mikro ihracat gerçekleştirebilmek için ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) almak durumdasınız. Bu belge sayesinde mikro ihracat gerçekleştirebilir, şartlara uyan ürünlerinizin satışını kolaylaştırabilirsiniz.
● İran menşe ispat belgesini zorunlu kılmıştır. Satışını yaptığınız ürünlerin ihraç edilen ülke üretimli olduğunu kanıtlayan bu belgeyi hazırlamanız gerekmektedir.
● İran İhracatçılar Birliğine kaydolmak zorundasınız. İhracatçılar Birliğine kaydolabilmek için vergi dairesi mükellefliği, imza sirküsü, ticaret sicil gazetesi, oda kayıt belgesi, nüfus cüzdanı ve aidat ödemesi gibi belgelere ihtiyacınız olacaktır.
● Ticari faturaları hazırlamalısınız.
● Yurtdışı kargo ve taşımacılık belgelerini hazırlamalısınız.
● İran bankaları üzerinden yapılan ödemeler için banka hesabı açılmalıdır.

İran’a İhracat Vergileri Nelerdir?

İran’da gümrük tarifeleri genel olarak %25 oranında işlem görmektedir. Gümrükten geçişi yasaklanan 1.722 sayıda ürün bulunmaktadır, bu ürünlerin büyük oranda ülkeye kaçak girişi ve vergilendirmeden kaçışı sebebiyle ihracatı yasaklanmıştır. İç vergiler kapsamında genel KDV oranı %9 olarak belirlenmiştir. Kurumlar vergisi oranı %25’tir. 2020 tarihli uygulamayla birlikte cevherlerin ihracat vergisine indirimler uygulanmıştır. Bakır cevherine %5 oranında indirim uygulanarak %5, krom cevherine %15 indirimle %10, kurşun cevherine %8 oranında indirim uygulamasıyla %12, çinko cevherine %8 vergi indirimi uygulanmasıyla birlikte bu ürünler sabit ihracat vergisinin altında vergilere tabi tutulmuştur. Mikro ihracat kapsamında gönderilen ürünlerde %18 oranında KDV indirimi alınabilmektedir.

İran’a İhraç Edilen Ürünler Nelerdir?

Türkiye’den İran’a en çok sanayi sektörü ürünleri ihraç edilmektedir. Bunun dışında hazır giyim ve kültürel ürünlerin de önemli oranda ihracatının gerçekleştiği İran’ın Türkiye’den ithalatında ürünlerin sektörlere göre dağılımı ve ilgili rakamları şekildeki gibi gösterilmiştir:
● Çelik = 243.74 (2021 yılına göre değişimi +%247)
● Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri = 58.66 (+%0)
● Demir ve Demir Dışı Metaller = 251.82 (+%708,4)
● Deri ve Deri Mamulleri = 4.73 (-%84,3)
● Elektrik ve Elektronik = 285.55 (+%1249)
● Halı = 0.18 (-%99,6)
● Hazırgiyim ve Konfeksiyon = 80.40 (+%128,2)
● Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri = 585.54 (+%188,2)
● İklimlendirme Sanayii = 394.81 (+%547,8)
● Kimyevi Maddeler ve Mamulleri = 1,954.92 (+%186)
● Madencilik Ürünleri = 560.46 (+%174,2)
● Makine ve Aksamları = 703.98 (+%67,7)
● Meyve Sebze Mamulleri = 106.56 (+%861,7)
● Mobilya, Kâğıt ve Orman Ürünleri = 1,768.83 (+%539,7)
● Otomotiv Endüstrisi = 685.39 (+%616,1)
● Su Ürünleri ve Hayvansal Mamulleri = 61.83 (-%94,3)
● Tekstil ve Hammaddeleri = 3,079.12 (+%1104)
● Tütün = 440.58

(2022 Ağustos tarihli TİM verilerinden alınmıştır, değerler x1000USD bazındadır.)

Türkiye ile İran Arasındaki Ticaret Hacmi Nasıldır?

2022 Temmuz ayında İran Cumhurbaşkanıyla görüşen Türkiye Cumhurbaşkanı yapılan ortak basın toplantısında iki ülkenin 30 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmak istediği belirtmiştir. Türkiye ile ticari ilişkileri gün geçtikçe büyüyen İran, Türkiye olan anlaşmalarını genişleterek iş insanları ve ihracatçılar için yeni pazarlara girmeyi kolaylaştırmaya çalışmaktadır. 2022 itibariyle Türkiye ile İran arasındaki ticaret hacmi 7,5 milyar dolara ulaşmıştır.