İş Planı

İş Planı Nedir?

Çoğu durumda standart bir fizibilite çalışması olarak düşünülse de aslında iş planı bu kavramdan oldukça farklıdır. Yeni kurulacak veya mevcut işletmeler için düzenlenen iş planı; gelecekte işletmelerin başarılı olabilmeleri ve finansal açıdan varlıklarını koruyabilmeleri için oldukça önemlidir.

Basitçe iş planının ne olduğunu açıklamak gerekirse, şimdi yaptığınız veya gelecekte yapmak istediğiniz ‘işin’ sürdürülebilir bir başarıyla ilerlemesi ve süreçte karşınıza çıkabilecek olası zorluklarda neler yapmanız gerektiği konusunda size kılavuzluk edebilecek ve yatırım almanıza yarayabilecek görünürdeki tek plan, iş planıdır.

İş Planı Türleri Nelerdir?

İşletmelerin kullanım hedeflerine, ihtiyaçlarına ve iş süreçlerine göre iş planı türleri farklılık gösteriyor. İşletmelerin çoğunlukla faydalandıkları iş planı türleri şu şekilde sıralanabilir:
● Mini Plan: Genellikle 1 ila 10 sayfa arasında bulunan mini plan finansman ihtiyaçları, gelir tahmini, nakit akışı gibi finansal bilgileri içinde bulundurur. Bir işletme için oldukça önemli hayati bilgiler içerse de bu plan türü kapsamlı bir iş planı yerine kullanılmaması oldukça önemli bir detaydır.
● Sunum Planı: Daha çok yola yeni çıkan girişimcilerin tercih ettiği ancak mevcut işletmelerin de sıklıkla yararlandığı sunum planında işletme hakkında kısa ancak ilgi çekici ve önemli bilgiler yer alır. Görüntü, ses, süsleme gibi detayların yer aldığı bu plan türü çoğunlukla tanıtım amacıyla kullanılır.
● Çalışma Planı: Bir işletmedeki iş süreçlerinin gerçekleştirilmesine, yönetilmesine ve düzenlenmesine yönelik bilgileri içinde barındıran çalışma planı kurum içinde kullanılır. Sunum planının tam tersi olan bir plan türü olarak çalışma planı kurum kültürünü, şirketin çalışma yöntemi ve felsefesini yansıttığından dolayı şirket içerisinde kalır.
● Stratejik Plan: Temelde kaynak ve zaman etkenlerine yönelik bilgilere yer verilen stratejik plan ile işletmelerin strateji oluştururken zayıf ve güçlü yönlerinin ortaya konulması hedeflenir. Bu plan sayesinde işletmeler iş süreçlerinde ve hedeflerinde karşılaşabilecekleri engellere yönelik alternatif yollar ve çözümler oluşturulabilir.

İş Planının İçeriği

Bir iş planının içeriği aşağıdaki unsurlardan meydana gelmelidir:
İşletmenin tüm yönlerinin detaylı bir şekilde anlatıldığı yönetici özeti içerir. Bu özete işletmeyi rakiplerinden ayıran özelliklerinin de mutlaka iş planına eklenmesi gerekmektedir.
● İşletmenin hedeflerini ve takip edeceği yolu gösteren bir misyon ifadesi.
● İşletmenin geçmişinde bulunmuş önemli finansal olaylar.
● İşletmenin faaliyet göstereceği endüstrinin ayrıntılı olan bir analizi.
● İşletmenin rekabet üstünlüğü elde etmek amacıyla uygulayacağı stratejiler.
● İşletmenin pazara sunacağı ürün ve hizmetlerin geniş bir tanıtımı.
● İşletmenin ürettiği mal ve hizmetlerin müşteriye nasıl yarar sağlayacağının ya da müşterinin hangi sorununu çözeceğinin açıklaması.
● İşletmenin rakiplerin analizi.
● Yöneticilerin eğitimi, çalışma hayatı, yetki ve sorumlulukları, tecrübeleri ile ilgili bilgi içeren özgeçmişler.
● İşletmenin şeması, kilit mevkiler ve bu mevkilerde çalışan kişilerle ilgili çeşitli bilgiler.
● Finansal tahminler (gelir tablosu, bilanço, nakit akış tablosu, yatırım bütçesi).
● Hangi hedefle fon talebinde bulunulduğu, alınan kredinin nasıl ödeneceğinin planı ve alınan nasıl kullanılacağının izahı.

İş Planı Nasıl Hazırlanır?

İş planında işletmenizin faaliyet planlarını nasıl gerçekleştirileceğini belirtmeli ve değerlendirme yapılabilmesi için gerekli olan tüm diğer bilgileri vermeniz gerekmektedir. İş planını hazırlarken ilk adım olarak özet bölümü detaylı şekilde hazırlanmalıdır. Özet bölümü bir ya da iki sayfadan uzun olmamalıdır. Bu bölümde iş planı yazmadaki asıl amacınızı belirtebilirsiniz. İşiniz için ne kadar kaynak gerekli olduğunu, müşterilerinize nasıl yarar sağlayacağınızı, sizi tercih etmelerini nasıl başaracağınızı ve bunlar gibi farklı unsurları açıklayabilirsiniz.

Özet aşamasından sonra işletme ve faaliyet geçmişi üstünde durmalısınız. Burada işletmeniz kuruluş tarihi ve yaşadığı gelişmelerden bahsedebilirsiniz. Eğer yeni bir iş meydana getiriyorsanız neden bu girişimde bulunduğunuzu ve işletme projenizi anlatarak açıklama yapabilirsiniz. Bunu yaptıktan sonra, işletmenizde satacağınız ürünler hakkında ve işletmenizde sağlayacağınız hizmetler hakkında bilgilendirme yapmalısınız.

Ürünlerinizin avantajlarına değinmelisiniz. Bu bölümde ürün üzerine detaylı bilgilendirme yapabilirsiniz. Örnek olarak, ürünlerinizin benzeri var mı, patentiniz bulunuyor mu, rakipleriniz var mı gibi bilgileri toplamalısınız. Bu aşamadan sonra işletmenizin yönetim kadrosu üzerine bilgilendirme sağlayabilirsiniz. Özellikle finansal destek almak amaçlı bir plan hazırlıyorsanız şeffaf olacak şekilde yönetime ait bilgilendirme yapmalısınız.

İş Planının Faydaları Nelerdir?

Detaylı Bilgiye Sahip Olun!
Yapılacak iş, sahip olunan imkanlar ve geçmiş iş tecrübeleriyle ilgili çeşitli bilgiler edinerek bir iş planı hazırlanmalıdır. Aksi takdirde eldeki şey bir iş planı taslağından öteye geçemeyecektir. Bundan dolayı, heyecanlarınıza ve heveslerinize kendinizi kaptırmayıp aceleci davranmadan hazırladığınız iş planı ile başarılı bir girişimci olmayı sağlamalısınız.

Taklitçi Olmaktan Kaçının!
İş planı hazırlarken başarılı girişimcilerin iş planlarını örnek almakta bir sakınca bulunmamaktadır fakat bu bir taklit boyutuna asla gelmemelidir. Çünkü her girişimin farklı özellikleri bulunur ve örnek alınan, yani taklit edilen, iş planı amaçlanan iyi sonuçları ortaya koyamayabilir. Dolayısıyla siz elinizdeki bilgilerle başarılı stratejiler geliştirmeli, özgün ve orijinal bir iş planı ortaya koymalısınız.

Hazırlama Sürecinde Aktif Olun!
Girişimci, iş planı hazırlanırken bütün her şeyi uzman kişilerin eline bırakmamalı, kendisi de bu süreçlerde aktif olacak şekilde rol oynamalıdır. Çünkü yukarıda da ifade ettiğimiz gibi iş planı bir girişimcinin yol haritasıdır ve girişimin ne şekilde ilerleyeceğini tahmin edebilmek adına benimsemesi gerekmektedir.

Odak Noktanızı İyi Belirleyin!
Girişimcilerin faaliyet göstereceği alandaki odak noktalarını detaylı şekilde belirlemesi gerekir. Bu sayede hata yapma ihtimali ve yaşanacak sorunlar azalacaktır. Bundan dolayı,iş planı hazırlanırken kazançlı olmayı sağlayacak tek bir alana odaklanmak daha yararlı olacaktır.

Hedef Kitlenizi Belirleyin!
Hazırlanan iş planı, ürünün veya hizmetin kime hitap edeceği belirlendiğinde ve o kitleye göre hazırlandığında nitelikli bir hale gelir.

Gereksiz Ayrıntılardan Uzak Durun!
İş planı, gereksiz ayrıntılara odaklanılmamalı, yapılacak iş açık ve anlaşılır olacak şekilde ifade edilmelidir. Aksi takdirde hedeften şaşmış ve profesyonellikten uzaklaşmış olunacaktır.

Öne Çıkan Taraflarınızı Vurgulayın!
İş planı hazırlanırken işletmenin güçlü yönlerinin, ürünlerin ve hizmetlerin öne çıkan taraflarının vurgulanması oldukça avantajlı bir durumdur. Böylelikle yeni müşteriler ve diğer rakiplerinize karşı rekabet üstünlüğü elde edebilirsiniz.

Pazar Araştırması Yapın!
İş planı hazırlamadan önce yüzeysel bilgilerle hareket etmemek ve negatif sonuçlarla karşılaşmamak adına ayrıntılı bir pazar analizinin yapılması gerekmektedir. Yani hem eldeki bilgileri hem de yapılacak araştırmalar sonucunda elde edilen bilgileri ele alarak bir iş planı hazırlanmalıdır. Bu durum aynı zamanda, ilerlemek istenilen yola bilinçli bir şekilde çıkmak anlamına gelmektedir.

Finansal Analizlerden Emin Olun!
Finansal konularda net olmamak he girişimci hem de yatırımcı için oldukça sorun çıkarabilecek bir iş planı hatasıdır. Çünkü yatırımcılar neye, niçin ve ne kadar para yatıracaklarını detaylı şekilde görmek isterler. İş planı hazırlanırken ayrıntılı bir araştırma yapılmamış ve potansiyel yatırımcıların önüne belirsiz bir tablo konulmuşsa, o girişim için yatırımcı bulamamak oldukça muhtemeldir. Bu sebeple iş planı hazırlanırken finansal analizlerden kesinlikle emin olunmalı, verilerin eksik ya da yanlış bilgiler içermemesine oldukça dikkat etmelidir.

Aceleci Davranmayın!
Bir an önce girişim kurmak için sonuç vermeyecek bir iş planı hazırlanmamalıdır. İlk maddede de ifade ettiğimiz gibi yapılacak olan iş, sahip olunan olanaklar ve tecrübeler iyi bir şekilde analiz edilmedir. Bundan dolayı iş planı hazırlarken sabırlı davranılmalı ve her türlü detaydan emin olunmalıdır.