Marka Vekilliği Nedir?
İnsanoğlu çağlar boyunca üretimin bir parçası olmuştur. Ürettiklerini bir sonraki nesillere aktarırken de bilinmesini istemiştir. Kimi zaman bir ücretle yapılan bu üretilen hizmet veya malın paylaşımı kimi zamansa hiçbir kâr amacı güdülmeden yapılmıştır. Toplumlar arasında yaşanan savaşlar, mübadeleler ve göçler sonrasında pek çok mal ve hizmetin kaynağı yani üreticisinin kim olduğu kaybolmuştur. Bu da ülkelerin aynı ürünü veya hizmeti sahiplenmesine sebep olmuştur. En bilindik sahiplenme ise genellikle sınır komşuları arasında yaşanmaktadır. Bilerek veya bilmeyerek mal ve hizmetin üreticisi yerine başka kişiler de sahiplik iddia edebilir. Bu iddia sonrasında ortada bir belge veya kanıt yok ise sahiplik konusunda eminlik tam anlamıyla mümkün olmaz. Söz hakkı olmamasının yanı sıra başkası tarafından hiçbir ücret ödemeden ürününüzün veya hizmetinizin hakları gasp edilebilir. Günümüze gelindiğinde bu gibi olayların yaşanmaması için marka vekilliği kavramı ortaya çıkmıştır. Marka vekilliği ile bu gibi sorunların yaşanmasının önüne geçilmek istenmiştir. Marka vekilliğini daha ayrıntılı bir şekilde ele alalım.
Marka vekili aslında temsili bir kişidir. Bu kişiler gerçek veya tüzel olabilirler. Bu kişiler marka, tasarım ürünleri, coğrafi veya geleneksel işaret taşıyan ürünleri kurum nezdinde temsil ederler. Marka vekilliği alabilmek için Türk Patent ve Marka Kurumu’na müracaat etmeniz gerekmektedir. Gerekli işlemleri ve şartları sağladıktan sonra marka vekilliği ünvanına kurumun size vereceği tescil belgesi ile sahip olursunuz. Marka tescili almak için illa o ürünün size ait olmasına gerek yoktur. Vekalet alarak da marka tescili başvurusunda bulunabilirsiniz. Türkiye’de marka vekilliği tutma zorunluluğu bulunmamaktadır. Fakat bir marka vekili ile çalışmak para, zaman ve pek çok hakkı yanında getirir.
Marka vekilliğinin kapsamı oldukça geniştir. Buluşlar, patentler, tasarımlar, yemek isimleri, coğrafi işaretler gibi pek çok şey marka vekilliğine ihtiyaç duyar. Marka vekilliği yapacak olan kişinin ilgili alana hâkim ve uzman olmaları gerekmektedir.
Marka Vekilliği Şartları Nelerdir?
Marka vekilliğinin uzmanlık gerektirdiğini söylemiştik. Ayrıntılı bir şekilde marka vekilliği şartlarını inceleyelim:● Vekil olmak isteyen kişinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması gerekmektedir.
● Vekil olmak isteyen kişinin fiil ehliyetine sahip olması gerekmektedir.
● Öncelikle vekil olmak isteyen bireylerin dört yıllık bir üniversiteden mezun olmaları gerekmektedir.
● Türkiye'deki üniversitelerin dışında yurtdışında bir üniversiteden mezun olması ve denklik alması gerekmektedir.
● Türkiye’de yaşaması ve bir adrese kayıtlı olması gerekmektedir.
● Türk Patent Kurumu tarafından düzenlenen sınavları başarılı bir şekilde geçmeleri gerekmektedir. Bu sınavlar iki aşamalı olmakta ve iki yılda bir düzenlenmektedir. Bireylerin “Genel Yeterlilik” ve “Mesleki Yeterlilik” sınavlarına girmeleri gerekmektedir.
● Sınavı başarı ile geçen adayların Türk Patent ve Marka Kurumu’nun vekil siciline kayıtlarını yaptırmaları gerekmektedir.
● Yüz kızartıcı herhangi bir suçtan mahkûm olmaması gerekmektedir.
Marka Vekili Ne İş Yapar?
Türkiye’de Türk Patent ve Marka Kurumu marka vekillerinin görevlendirilmesini üstlenmektedir. Uzmanlık gerektiren bu vekillik unvanına sahip olmak için gereklilikleri karşılayan kişiler görevine başlar. Günümüzde vekiller çoğunlukla patent ve yeni icat edilen ürünlerle ilgilenmektedirler.Marka vekilleri vekili oldukları markanın, coğrafi işaretin veya geleneksel bir ürünün tüm temsil işlemlerinde söz hakkına sahiptirler. Örneğin, bir kilim deseni bulduk ve bunun vekilliğini aldık. Bu vekillik bizlere o halı desenini temsil etme, halı deseni hakkında danışmanlık verme ve halı deseninin korunması ile ilgili gerekli işlemlerde bulunma gibi pek çok hak verir.
Marka ve Patent Vekilliği Aynı Şey Midir?
Marka ve patent vekilliği birbiri ile çok karşılaştırılmaktadır. Bunun sebebi ise benzer olmalarından kaynaklanmaktadır. Marka ve patent vekilliği demek aslında iki adet birbirinden ayrı vekillik demektir. Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvurunuzu yaparken vekilliğini istediğiniz alana dikkat etmelisiniz. Bu nedenle marka vekilliği sicil kaydınız olursa patent başvuruları ve işlemleri ile ilgilenemezsiniz. Aynı durum patent vekilliği için de geçerlidir. Eğer yalnızca patent siciline kayıtlıysanız marka işlemlerinde görev almanız mümkün değildir.Patent vekilleri;
● Patent
● Tasarım
● Entegre devre topografyaları
Marka vekilleri ise;
● Marka
● Tasarım
● Coğrafi işaret
● Geleneksel ürünlerin adları konularındaki işlemleri temsil edebilirler. Danışmanlık yapma ve koruma haklarına sahip olurlar.
Bunun yanı sıra patent ve marka vekillerinin görevleri benzerlik göstermektedir. Görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde başvuru yapmak. İtiraz sahiplerinin marka ve patente ilişkin haklarını korumaya ve güvence altına almak. Bu amaçla kurum ile ilişki kurulmasını ve yürütülmesini sağlamak.
2. Başvuru gerçekleştirmenin hemen ardından yaşanacak tüm sürece hâkim olmak. Türk Patent ve Marka Kurumu ile başvuru sahibi arasındaki ilişkinin sağlıklı ve düzenli olmasını sağlamak. Bu ilişkinin sağlıklı olmaması gibi durumlarda başvuru sahibi hak kayıpları yaşayabilir ve bunun sorumluluğu da marka veya patent vekilleridir.
3. Türk Patent ve Marka Kurumu ile ilgili güncel bilgileri başvuru sahibine aktarmak vekillerin görevidir. Bu bilgiler alınan bir karar veya maliyet konusunda olabilir.
4. Vekillerin görevi temsil ettikleri marka veya patent neye ait olursa olsun başvuru sahiplerinin çıkarlarını korumak ve onları herhangi maddi ve manevi zarardan uzaklaştırmaktır.
5. Marka ve patent vekillerinin en önemli görevlerinin başında mesleğine saygı duymak ve etik dışı davranışlarda bulunmamak yatmaktadır.
Marka Vekili Nasıl Olunur?
Bir kişinin marka vekili olabilmesi için “Marka Vekilliği Şartları Nelerdir?” adlı sorunun altında yer alan tüm gereklilikleri karşılamaları gerekmektedir. Türk vatandaşı olmak, 4 yıllık üniversite mezunu olmak, cezai ehliyete sahip olmak, yüz kızartıcı bir adli sicile sahip olmamak bu gerekliliklerden bazılarıdır. Tüm bunları karşılayan bireyler Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından gerçekleştirilen vekillik sınavına girmeye hak kazanırlar. Başarı ile sınavı geçenler ise artık seçtikleri alanın vekili olabilirler.Marka Vekilliği Sınavı Ne Zaman?
Marka vekilliği ünvanına sahip olmak için Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından gerçekleştirilen sınava girme zorunluluğu vardır. Yalnızca başarı ile geçenler marka vekili olabilir. Marka vekilliği sınavı ve patent vekilliği sınavı aynı değildir. İki ayrı sınav olarak yapılmaktadır. Sınavda iki aşama vardır. Bunlar genel yeterlilik ve mesleki yeterliliktir. Her iki sınavda da 100 soru bulunmakta ve sınava girenlere 150 dakika tanınmaktadır.Marka vekilliği sınavı iki yılda bir gerçekleşmektedir. En son sınav 25 Aralık 2021 tarihinde gerçekleşmiştir. Bir sonraki sınavın ise 2023 yılında gerçekleşeceği bilinmektedir.
Marka Vekilliği Sınavına Kimler Girebilir?
Marka vekilliği sınavına girmek için “Marka Vekilliği Şartları” bölümündeki tüm şartları karşılamak gerekmektedir. Bu şartların başında 4 yıllık üniversite mezunu olmanız, yüz kızartıcı suç işlememiş olmanız, cezai ehliyete sahip olmanız gibi maddeler yer almaktadır.Tüm bunlar sağlandığında sınava girme konusunda bir engel kalmaz. Marka vekilliği sınavında vekillik almak istediğiniz ülkenin vatandaşı olmanız gerekmektedir. Bunun yanı sıra kadın veya erkek olmak fark etmeksizin marka vekilliği almanız mümkündür.
