Yatay Analiz
Yatay Analiz Nedir?
Yatay Analiz kavramı, finansal tabloların dikey analiz ile birlikte kullanıldığı, temel bir analiz yöntemidir diyebiliriz. Bu analiz, şirketlerin belirli bir dönem içindeki finansal durumunu ve performansını değerlendirmek için kullanılmaktadır. Genellikle gelir tablosu, bilanço ve nakit akış tablosu gibi finansal tabloların yıllara göre değişimini ve trendlerini incelemek için kullanılır. Bu analiz, şirketin gelirleri, giderleri, varlık ve borç yapısındaki değişimleri anlamak ve gelecekteki eğilimleri öngörmek için oldukça önemli bir araçtır.Yatay analiz, finansal tabloların dolar cinsinden ve yüzde cinsinden değişimini yıllara göre hesaplar. Bu bağlamda dolar cinsinden yatay analiz, bir dönemin önceki döneme göre tutarlı değişimleri gösterir. Yüzde cinsinden yatay analiz ise, şirketin performansındaki eğilimleri bulmaya yardımcı olur ve finansal kalemlerin yüzdelik değişimini gösterir diyebiliriz.
Yatay analiz, şirketin geçmiş performansını değerlendirmek, finansal durumundaki değişiklikleri anlamak ve gelecekteki riskleri ve fırsatları belirlemek için oldukça faydalı bir yöntemdir. Bununla birlikte, yatay analiz tek başına yeterli bir değerlendirme sağlama olasılığı elbette ki vardır. Bu nedenle yatay analizi dikey analiz ve diğer finansal analiz teknikleriyle birlikte kullanmak genellikle daha kapsamlı bir değerlendirme sağlar.
Yatay Analiz Nasıl Yapılır?
Yatay Analiz belirttiğimiz gibi, finansal tabloların belirli dönemler arasındaki değişimlerini incelemek için kullanılan bir yöntemdir. Bu analizi yapmak için aşağıdaki adımlardan faydalanabilirsiniz:• İlgili Finansal Tabloyu Seçin: Yatay analiz yapmak istediğiniz finansal tabloyu belirleyin. Genellikle gelir tablosu, bilanço veya nakit akış tablosu tercih edilen tablolardır.
• Dönemleri Belirleyin: İncelemek istediğiniz dönemleri belirleyin. Örneğin, son üç yılın verilerini kullanmak isteyebilirsiniz.
• Finansal Tablodaki Verileri Toplayın: Seçtiğiniz dönemlere ait finansal tabloyu elde edin. Bu tabloda, gelir tablosu için gelir kalemleri, giderler ve net kar, bilanço için varlık, borç ve özkaynak kalemleri, nakit akış tablosu için ise nakit girişleri ve çıkışları bulunur.
• Yatay Analizi Gerçekleştirin: Aynı finansal tabloya ait farklı dönemlerin verilerini yan yana yerleştirin. Ardından, her finansal kalemi yıllara göre dolar cinsinden ve yüzde cinsinden değişimini hesaplayın.
Yatay Analiz Örneği
Olabildiğince basit bir şekilde örnek verebilmek için varsayımsal bir X şirketinin gelir tablosunu ele alalım:Finansal Kalemler 2022 (TL) 2023 (TL) Yatay Değişim (TL) Yüzde Değişim (%)
Satış Gelirleri 500,000 600,000 100,000 20%
Brüt Kar 200,000 250,000 50,000 25%
Net Kar 100,000 120,000 20,000 20%
Bu varsayımsal tabloda şirketin 2023 yılına göre satış gelirlerinde yıllık bazda 100,000 TL artış (yüzde 20) olduğu görülmektedir. Brüt kar da aynı dönemde 50,000 TL artarak (yüzde 25) 250,000 TL'ye yükselmiştir. Net kar ise 2023 yılında 20,000 TL artarak (yüzde 20) 120,000 TL olarak gerçekleşmiştir. Bu bağlamda bu yatay analiz, şirketin gelirlerinin, brüt karının ve net karının zaman içindeki değişimini anlamamıza yardımcı olmaktadır diyebiliriz.
