İnsan Kaynakları Nedir?
Bir kurumun ürün ya da hizmet üretiminde ihtiyaç duyduğu kaynaklardan bir tanesi de insan kaynağıdır. İnsan kaynakları disiplini, bir kurum içinde çalışanlara yönelik atılan tüm adımlar ve bu adımları yürüten kişiler olarak tanımlanabilir. Kurumdaki işleyişi devam ettiren, ürün ya da hizmet üretiminde harcanan iş gücünü oluşturan bireyler insan kaynaklardır.
İnsan kaynakları yönetimi, kurumdan kuruma farklılık gösterir. Çünkü kurum çalışanlarının sayısı, kişilikleri, departmanları; şirket kültürü, şirketin kullandığı araç ve donanımlar birbirinden farklıdır. Bu sebeple insan kaynakları biriminde çalışanlar alanlarında uzman olmalıdır. Bununla birlikte kurum işleyişinin sorunsuz olması adına insan kaynakları çalışanlarının sahip olması gereken birtakım özellikler vardır. Bu özelliklerin birkaçı şöyle sıralanabilir:
● İnsan kaynakları uzmanı zamanı iyi yönetebilmelidir. Ürün ya da hizmet üretiminde çalışanları doğru koordine etmesi önemlidir.
● İnsan ilişkilerinde çok iyi olmalı, etkili iletişim becerilerini kullanmalıdır.
● Çalıştığı şirket endüstrisi hakkında gerekli bütün bilgilere sahip olması gerekir.
● Departman ve şirketin amaç ve hedeflerini çok iyi anlamış olması gerekir.
● Çalışanların kişisel amaçlarını da bilmelidir.
● Çalışanlarla empati kurabilmeli ve yoğun baskı altında bile doğru ve etkili kararlar verebilmelidir.
● Kurum içinde oluşabilecek değişimlere uyum sağlayabilmelidir.
● En önemli özelliklerden biri de kuşkusuz güvenilir olmasıdır. Hızlı çözümler üretirken adil olmayı da göz ardı etmemelidir.
İnsan Kaynakları Tarihi
Dünyadaki serüveni 19.yüzyıl sonları ile 20.yüzyıl başlarına dayanan İnsan Kaynakları, birçok farklı akım, devlet ve savaştan etkilenmiştir. Bu akımlardan en önemlisi; I. Dünya Savaşı esnasında görülen, iş akışlarını analiz eden ve ekonomik başarıyı hedefleyen, Taylorizm’dir. Bu süreç sadece tek bir akım ile kalmamıştır ve birçok farklı akımlar da sektörel etmenlerle birleşmiştir. Böylece, ortaya gelişime daha açık bir İnsan Kaynakları sistemi çıkmıştır.Peki, İnsan Kaynakları geçmişte nasıl bir sistem kullanmaktaydı?
İlk zamanlarda Personel Bölümü olarak anılan İnsan Kaynakları, puantaj işlemi yaparak yalnızca bordro hazırlama görevlerini yerine getiren bir birimdi. Fakat yeni gelişime açık sistem, personellerin yaşadıkları psikolojik ve fiziki zorluklara öne çıkartmış, akılcı düzenlemelerin sayılarını artırmış ve eski verimsiz sisteme bir son vermiştir.
İnsan Kaynaklarının bu süreci, dünyanın her yerine yansımıştır. Örneğin;
Türkiye’de de 1923 yılından itibaren kendini geliştirmekte olan bu birim, kapsamını gittikçe genişleterek işletme, kurum ya da kuruluşların insanlarla ilişkileri, organizasyon kabiliyetleri ve pazarlama becerileri gibi birçok unsurlarına katkıda bulunmaya başlamıştır.
Tüm bu gelişimlerin sonucunda, İnsan Kaynakları günümüzdeki gelişime açık ve dinamik halini kazanmıştır.
İnsan Kaynakları Ne İş Yapar?
İnsan kaynakları departmanının en önemli işi kurumun insan kaynağına duyduğu ihtiyacı karşılamaya yardımcı olmaktır. Bunun yanında bütün çalışanların motive bir şekilde çalışmasını sağlamak ve çalışma performanslarını denetlemek de insan kaynakları departmanının görevidir.İnsan kaynakları bulunduğu kurumun misyon, vizyon ve değerleri doğrultusunda hareket eder. Kurumun sahip olduğu pazarlama stratejisini baz alarak bu yönde çalışmalarını sürdürür ve kurumun ihtiyaç duyduğu insan kaynağını sağlamayı hedefler. İnsan kaynaklarının bir diğer göreviyse her birim için personel temininin yanı sıra personellerin eğitimini, yeni başlayan çalışanların uyum süreçlerini, personel etkinliklerini düzenlemektir. İnsan kaynakları, çalışanların daha iyi koşullar altında çalışmasını sağlamaktadır.
Çalışanların performansını olumsuz etkileyen durumları raporlayıp ortadan kaldırmak, şirket çalışanlarının tamamının bordro ve özlük işlerini takip etmek de insan kaynakları biriminin görevleri arasındadır.
Bir kurumun en önemli vazifelerinden biri de bünyesinde bulunan çalışanlar için ara eğitimler düzenleyerek çalışanların mesleki gelişimini ve buna bağlı olarak kurum kültürünü desteklemektir. Bu görevi de insan kaynakları üstlenir.
Şirket açığındaki pozisyonları ve bu pozisyonlar için hangi özelliklere sahip adaylarla görüşülmesi gerektiğini insan kaynakları saptar. Bir çalışanın işe alımından, çalıştığı süre boyunca şirketle ilişkisinden ve iş sonlandırmasından da insan kaynakları departmanı görevlidir.
İnsan Kaynakları Hedefleri Neler Olabilir?
Son zamanlarda başarının gelişmesinde rol oynayan hedefler arasında SMART hedefler vardır. Smart hedefler her bir departman için farklı konular ve ölçüm teknikleri içerir. Fakat başarı tek ve ortak hedefleridir. SMART, bir kısaltmadır ve açılımı şöyledir: Spesific- spesifik, measurable- ölçülebilir, achievable- ulaşılabilir, relevant- ilgili ve time bound- zamana bağlı.İnsan kaynaklarının hedefindeyse kurumun amaç ve hedefleri doğrultusunda çalışanların ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayacak şartları oluşturmak vardır. Bu şartları sağlamak için de kurum ve çalışanlar arasındaki dengeyi sağlam bir şekilde kurmalıdır. Hem çalışanların hak ettiği kazançları almasını hem de kuruma doğru bir raporlandırmanın yapılması için gerekli faaliyetleri insan kaynakları yönetir. Kurum ve çalışanlar arasındaki bu dengeyi sağlamak için veriye dayalı SMART hedeflere ihtiyaç duyarlar. İnsan kaynaklarının SMART hedeflerinden bazıları şöyledir:
• Çalışanların işe alımında verimliliği ve yetenek kazanımlarını sağlamak.
• Çalışanların deneyimlerini artırmak ya da yeni deneyimler kazanmalarını sağlamak.
• Kuruma ait geri bildirim yapısını oluşturmak ve güçlendirmek.
• Çalışanlardaki şirket kültürünü güçlendirmek.
Çalışanlar için mevcut eğitimlerin sayılarını ve içeriklerini artırmak.
İnsan Kaynakları başlıca, bulundukları şirketin daima bir sonraki seviyeye geçmesini ve attığı her adımda sağlam bir personelden destek almasını hedefler. Bunların yanı sıra şirketin birçok farklı alanında da kendilerine ait hedeflere sahip olmaktadır. Bunlar;
• İş paylaşımını adil ve yetenek odaklı kılmak
• İşi büyütmek ve zenginleştirmek
• İş talepleri üzerine veriler sunmak
• Personelleri kadrolamak
• Personel bağlılığı üzerine çalışmalar yapmak
• Eğitim ve geliştirme yöntemleriyle kurumsal eğitimi sağlamlaştırmak
• Personellerin performans analizlerini yapmak
• İşgücünü planlamak
• Şirketin iç düzenini korumak
• Dijitalleşen sisteme ayak uydurmak
• Ödüllendirmek
• Endüstriyel ilişkiler kurmak
şeklindedirler.
Sıralanmış verilerden hareketle İnsan Kaynaklarının sadece şirket içinden ibaret olmadığı açıkça görülmektedir. Şirketin piyasadaki ilişkilerini de koruyan ve geliştiren İnsan Kaynakları birimi, şirketin yapıtaşı görevini üstlenmektedir.
İnsan Kaynakları Departmanı Nedir?
İnsan Kaynakları departmanı şirketlerin en önemli departmanlarından biridir. Bu departman şirketin işe alma süreçlerini yürütür. Örneğin;Bir adayın birçok kişi arasından seçilmesinde daha sonra seçilen adayla yapılan görüşmelerin organizesinde ve adayın şirkette adaptasyon sürecinde anahtar rol oynayarak önemini gözler önüne seren İnsan Kaynakları departmanı, şirketin dinamiğini oluşturmaktadır.
Peki, İnsan Kaynakları departmanı ne iş yapar?
• Gerekli ihtiyaç analizleriyle pozisyonu tanımlar.
• Şirketin vizyonuna uygun şekilde kurum eğitimler aracılığıyla personel yetiştirir
• Şirketi personel açısından ve birçok farklı açıdan geliştirmek için yöntem analizleri yapar.
İnsan Kaynakları departmanı bu süreçleri müthiş bir özenle yürütmekte ve sonuç olarak şirketin önemli birimleri arasındaki konumunu istikrarla korumaktadır.
İnsan Kaynakları Yönetimi Nedir?
İnsan kaynakları yönetimi oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir ve aşağıdaki gibi açıklanabilmektedir.• İşe alım, şirketin mevcut durumdaki ve gelecekteki ihtiyaçlarının belirlenmesi ve ardından bu ihtiyaçları karşılayabilecek motive ve yetkin kaynakları bulmalıdır.
• Kariyer yönetimi ve sürekli eğitim, insan kaynakları departmanı için önemli bir konudur. Çünkü günümüzde ömür boyu aynı pozisyonda kalmak yerine sürekli değişim ve eğitim söz konusudur.
• Ücretlendirme ise yalnızca maaş yönetimiyle değil, ek olarak ikramiyeler veya diğer faydaları da kapsamaktadır.
• Çalışma koşullarının iyileştirilmesi, hijyen, konfor ve güvenlik koşullarının sağlanması ve her gün geliştirilmesi, stresle mücadelenin yanı sıra üretkenlik ve performansın iyileştirilmesi için önemli bir rol oynamaktadır.
İnsan Kaynaklarının Kurumsal Yönetimde Önemi Nedir?
İnsan kaynakları, sadece işe alım ile ilgilenmez. Şirketteki yeni çalışanlara kurum kültürünün aşılanması, çalışanın motive bir şekilde çalışması, verimliliğin artması gibi pek çok detay insan kaynaklarının sorumluluğundadır. Şirket işleyişinin aksamaması adına ve etkin, etkili, verimli çalışma düzeni için insan kaynakları kurumsal yönetimin vazgeçilmez bir parçasıdır.İşe Alım Sürecinde İnsan Kaynakları Nasıl Bir Rol Oynar?
Kurumsal firmalar ister işçi olsun ister üst düzey yönetici, işe alacağı personel için insan kaynakları disiplinine başvurur. İşe alım sürecinin profesyonellerce yönetilmesi, işin gerekliliklerine en uygun adayın işe alınmasının temel koşuludur. Bu sebeple işe alım sürecinin yetenek yönetimi bünyesinde insan kaynakları uzmanları tarafından yürütülmesi kritik önem taşır.İnsan Kaynakları Yönetimi Neleri Kapsar?
İnsan kaynakları yönetimi, üst düzey yöneticiden teknisyene bir firmanın tüm çalışanlarını kapsar. Standartların üzerinde bir mali duruma sahip bile olsa yeterli ve doğru çalışanı olmayan şirketlerin uzun vadede başarılı olma ihtimali sıfıra yakındır. Yetersiz çalışan profili, şirket başarısını olumsuz etkiler.Bu doğrultuda insan kaynakları yönetimi;
• Organizasyon yönetimi,
• Personel idaresi,
• İş gücü yönetimi,
• Endüstriyel yönetim süreçlerini kapsar.
İnsan kaynakları yönetiminin en büyük amacı kurumdaki verimliliği artırmaktır. İş yaşamında üstün nitelikler oluşturmak ve piyasadaki rekabeti arttırmak da diğer amaçları arasındadır.
İnsan Kaynakları Yönetiminde Eğitim ve Gelişim Nasıl Sağlanır?
Eğitim, hiç bitmeyen bir süreçtir. Değişen ve gelişen dünyaya ayak uydurmak, çağın gerisinde kalmamak adına her meslek grubu kendini güncellemek zorundadır. Özel sektörde bunu insan kaynakları yönetimi üstlenir. Çalışanların mesleki gelişimi ve işlerini dünya standartlarında sürdürebilmesi için gerekli eğitimleri planlamak insan kaynakları departmanında eğitimden sorumlu birimin görevidir. Şirketteki her departman, birim ve çalışan için uygun eğitimler organize edilir.İnsan Kaynaklarında Kurumsal Eğitimlerin Önemi
İnsan Kaynaklarında bulunan kurumsal eğitim, içerisinde çalışılan şirketlere özel olarak düzenlenmiş bir eğitim içeriğidir. Bu içeriğin amacı çalışanları şirketin kendine özgü sistem ve yöntemleriyle tanıştırmak ve sonuçlar edinmektir.Sonuçlar personelin eğitim seviyesi, artıları ve eksileri de göz önüne alınarak değerlendirilmektedir. Böylece, kurumsal eğitim sonucu elde edilen bilgilerle şirketlerin personellerinden yüzde yüz verim alması sağlanılır. Bu durum da kurumsal eğitimi, rekabetin her geçen gün arttığı günümüz piyasasında şirketler için oldukça önemli kılmaktadır.
Peki, yukarıda bahsedilen kurumsal eğitimin içerikleri nelerdir?
• Liderlik Eğitimi
• Etkili Takım Çalışması Eğitimi
• Zaman Yönetimi Eğitimi
• Satış ve Pazarlama Eğitimi
• Stres Yönetimi Eğitimi
Gibi birçok kapsamlı eğitim sunan kurumsal eğitim, şirketlerin başarıya ulaşmasını sağlayan yegâne unsurlardandırlar.
İnsan Kaynakları Yönetimi Bir Şirketin Başarısını Ne Kadar Etkiler?
Bir kurumun başarılı olabilmesi için ürün ve hizmete yaptığı yatırımlar kadar çalışanlara yaptığı yatırımlar da önemlidir. Çünkü ihtiyaç duyduğu iş gücünü ne kadar doğru seçerse işlerindeki verim de o derece artar. Çalışan profili, bir şirketin kimliğidir. Kademesi ve kıdemi ne olursa olsun; dürüst, etik, disiplinli çalışanlar şirket başarısını ileri düzeye taşırlar. Bunun gerçekleşmesi için öncelikle doğru pozisyona doğru adayın gelmesi gerekir. Ardından hak ve sorumluluklarını bilen, kendini geliştirmeye açık, işini önemseyen çalışanlar şirketi başarılı kılar. Tüm bu süreçte söz ve sorumluluk sahibi olan insan kaynakları yönetimi, bir şirketin başarısını doğrudan etkiler.İnsan Kaynakları Nasıl Çalışır?
Bir kurumun insan kaynakları departmanı kurumun ihtiyaç duyduğu çalışanların işe alım ve uyum süreçleri, eğitimlerle yeteneklerinin geliştirilmesi ve performans denetlemelerinden sorumludur. Bu görevlerin doğru bir şekilde yapılması için düzenli bir çalışma yürütülmelidir. Bunun için bütün görevler bir sistem doğrultusunda gerçekleştirilir. İnsan kaynaklarının ilk hedefi kurumdaki açık pozisyona en uygun personelin yerleşmesini sağlamaktır. Daha sonra yeni personelin performansını inceleyerek gerekli eğitimleri organize eder. Maaş, pirim, fazla mesai hesapları ve iş çıkışında tazminat hesaplanması da insan kaynakları tarafından yürütülür. Personele dair tüm bu bilgilerin sistematikleştirilmesi insan kaynakları yönetiminin son adımıdır.İnsan Kaynakları Neleri Bilmeli?
İnsan kaynakları çalışanları, görevi gereği insanlarla etkili iletişim kurma becerisine sahip olmalıdır. Çalışanlar hakkında doğru analizlerde bulunabilmeli ve bunu yetkililere sunmak için raporlama yapabilmelidir. İnsan kaynakları yalnızca işe alım süreci ile değil çalışanların genel performansları ile de ilgilidir. Bunların haricinde temel bilgisayar becerileri, çalıştığı sektöre hakimiyet, stratejik ve analitik zeka da insan kaynakları çalışanları için mesleki kriter olarak sayılabilir.İnsan Kaynakları Maaşı Nasıldır?
İnsan kaynakları; bordro-özlük, işe alım ve yetenek yönetimi, eğitim gibi farklı kalemlerden oluşur. İnsan kaynakları departmanında çalışanların maaşı hangi birimde görevli olduklarına göre değişkenlik gösterir. Bununla beraber çalışanın eğitim durumu, yabancı dil bilgisi, kıdemi de maaşını etkileyen faktörlerdendir.Fabrika İnsan Kaynakları (İK) Ne İş Yapar?
Fabrikanın hangi alanda faaliyet gösterdiği insan kaynakları departmanının işini belirler. Genel görevler diğer sektörler ile neredeyse aynıdır. Fabrikada çalışacak personelin seçimi, uyum süreci, bordro ve özlük hakları gibi birimler hemen her fabrikada özel sektörün bağlı olduğu kurallarla işler. Bunun haricinde örneğin mevsimlik işçi çalıştıran ya da vardiyalı sistemle çok sayıda işçi çalıştıran bir fabrikanın insan kaynakları birimi daha farklı sorumluluklar da üstlenebilmektedir.Otel İnsan Kaynakları (İK) Ne İş Yapar?
Turizm sektöründeki insan kaynakları, diğer sektörler ile benzer işleyişe sahiptir. Otomasyonun zor olması ve insan kaynağına sürekli ihtiyaç, özellikle büyük ölçekli turizm işletmelerinde insan kaynakları departmanını olmazsa olmaz kılar. Otel insan kaynakları işe alım, oryantasyon, eğitim, muhasebe gibi kalemlerle işler.İnsan Kaynaklarında Dijitalleşme Zorunluluğu
Günümüzdeki sistemlerin gelişmesi ve internetin de ticarette önemli bir yere sahip olması çoğu birimde zorunlu dijitalleşmeye yol açmıştır. Dijitalleşme sürecinde yerini alan bir diğer önemli birim ise, İnsan Kaynaklarıdır.Günümüzdeki dijitalleşme sayesinde İnsan Kaynakları, doğru analizlere pratik ve etkili bir şekilde ulaşarak birçok avantaja sahip olmuştur.
Artık işe alım süreçlerinde de dijitalleşmenin avantajlarından faydalanan İnsan Kaynakları, potansiyel personeli, veri tabanları ve internet aracılığıyla keşfetmektedir. Bu sürecin sonunda ise yüz yüze mülakatın aksine uzaktan mülakatlarla zamandan da tasarruf sağlamaktadır.
Tüm bu artılar üzerine düşünüldüğünde İnsan Kaynaklarının dijitalleşmesinin günümüz rekabet dünyasına ayak uydurabilmesi için bir zorunluluk olduğunu düşünmek yanlış olmayacaktır.
İnsan Kaynakları Rolleri ve Unvanları
İnsan Kaynakları birçok süreci üstlenmesi nedeniyle kendi içerisinde de görevlendirme ve düzeylere bölünmektedir. Böylece, süreçler daha pratik ve verimli bir şekilde yürütülmesi sağlanmaktadır.İnsan Kaynakları birimindeki unvanların temel kademeden üst düzeye doğru sıralanışı aşağıdaki gibidir:
• İnsan Kaynakları Uzman / Sorumlusu Yardımcısı
• İnsan Kaynakları Uzmanı / Sorumlusu
• İnsan Kaynakları Yöneticisi
• İnsan Kaynakları Müdür Yardımcısı
• İnsan Kaynakları Müdürü
• İnsan Kaynakları Direktörü
- İnsan kaynakları sorumluları ve sorumlu yardımcıları, işe alım süreçleriyle ve bordro hesaplama gibi hususlarla ilgilenirler.
- İnsan kaynakları yöneticileri, şirket sahiplerini beklentilerini karşılayan ve bu esnada şirketin İnsan Kaynakları departmanı stratejilerini belirleyen kişilerdir.
- İnsan kaynakları müdürleri ve müdür yardımcıları ise şirketin işe alım süreçleriyle ilgilenip denetlemekten sorumludurlar. Ayrıca faaliyetlerin kontrolünü sağlayıp yönetirler.
- En üst unvana sahip olan insan kaynakları direktörü yukarıda sıralanmış tüm personellerin yaptıkları işlerin doğrultusundan ve yürütülmesinden sorumludur.
Bu unvan ve rol düzeni sayesinde işler zaman kaybı yaşanmadan yürütülmekte ve faaliyetlerin kontrol altında tutulması kolay hale gelmektedir.
İK Departmanı Çalışanları Nasıl Destekler?
Yoğun rekabetlerin süregeldiği piyasada her geçen gün bir adım öne çıkmaya çalışan şirketler için oldukça önemli olan unsurlardan biri de çalışanlardır. Şirketlerin gelecekleri adına belirledikleri hedeflere onları ulaştıran çalışanlara İnsan Kaynakları departmanı aracılığıyla destek vermek oldukça önemlidir.Peki, İnsan Kaynakları departmanı çalışanlara desteklerini hangi yöntemlerle yansıtırlar?
İnsan Kaynakları departmanı çalışanlarına karşı desteklerini psikolojik yardım, çeşitli motivasyon yöntemleri veya beklenmedik jestlerle gösterebilmektedirler. Bunlara verilebilecek en kapsamlı örnekse, ödüllendirme yöntemidir. Ödüllendirme yöntemi içerisinde; seyahat fırsatları, tebrik uygulamaları veya bonus gibi birçok çalışanı destekleyen, motive eden unsurları barındırır.
İnsan Kaynakları departmanı bu unsurları kullanarak çalışanlara destek sağlamakta ve çalışanların işlerine olan bağlılıklarını artırmaktadırlar.
