İnsan Kaynaklarında Duygusal Zekanın Önemi

Duygusal Zekâ Nedir?

Yaygın İngilizce kullanımı EQ (Emotional Quotient) şeklinde kısaltılmakta olan duygusal zekâ, geçmişten günümüze birçok alanda etkisini ve varlığını göstermekte olan bir kavramdır. İnsanların kendilerine ait veya bir başkasına ait duyguları; kavramaları, anlamaları, sezinlemeleri ve yönlendirmeleri gibi birçok unsurun ölçümünün tanımlamasıyla bilinmekte olan duygusal zekâ, göreceli bir kavram olarak görülmektedir. Bu durumun temel nedenlerinden biri de söz konusu zekâ türünün, dinamik (değişen ve güncellenen) bir yapıya sahip olmasıdır. Bazı uzmanlar duygusal zekanın değişkenliğini kabul etmekteyken bazıları söz konusu değişkenliğin var olmadığını ve duygusal zekanın sabit olduğunu iddia etmektedirler. Tüm bu anlaşmazlıklara rağmen, kişilerin tamamının kabul ettiği bir nokta bulunmaktadır. Bu nokta, duygusal zekanın insanlık için vazgeçilemez bir unsur olduğudur. Söz konusu vazgeçilemez unsur 5 faktöre sahip olmasıyla da öne çıkmaktadır. Bu faktörler;
• Öz Yönetim
• Öz Farkındalık
• Sosyal Farkındalık
• İlişki Yönetimi
• Motivasyon
Şeklindedirler.

Yukarıdaki 5 ana faktörden hareketle, duygusal zekanın kapsam açısından oldukça geniş bir spektruma sahip olduğu gözlemlenmektedir. Bu nedenle gelişmekte olan çağımızın gidişatında insanların duygusal zekalarının büyük bir öneme sahip olduğunu düşünmek yanlış olmayacaktır. Peki, günümüzde dahi önemini korumakta olan duygusal zekanın tarihçesi nedir?

Duygusal zekâ terimsel olarak 1990’lı yıllara kadar uzanan köklere sahiptir. Salovey ve Mayer tarafından ‘Kişilerin kendilerinin ve başkalarının duygu ve hislerini gözlemleyebilme…’ olarak tanımlanan duygusal zekâ, ilerleyen yıllarda birçok teori ve tanımlamalara maruz kalmıştır. Günümüzde hala üzerinde durulan konulardan biri olarak bilinen duygusal zekâ adeta kişilerin benliklerinin bir bütünü olarak görülmektedir.

İnsan Kaynaklarında Duygusal Zekanın Önemi Nedir?

Duygusal zekâ kavramı, dünyanın her bir yerinde etkisini göstererek, güven ve esneklik sağlamaktadır. Bu nedenle, insan kaynaklarıdepartmanı yürütmekte olduğu birçok işte duygusal zekadan ve etkilerinden faydalanmaktadır. İş birliklerinde de önemli konumuyla gözler önüne çıkan duygusal zekâ, insan kaynakları profesyonellerinde de bulunması tercih edilen bir unsurdur. Peki, söz konusu zekâ türünün insan kaynaklarında önemi nedir?

Duygusal zekâ, sağladığı çeşitli faydalarla insan kaynaklarının işlerini sağlıklı bir biçimde yürütmelerini sağlamaktadır. Söz konusu faydalara aşağıda yer verilmiştir.
• Duygularla iş birliği içerisinde çalışmalar yürüterek üretkenlikte fark edilebilir bir artış görülmektedir.
• Eleştirel düşünme süreçlerinin oluşması için gerekli koşulları sağlamaktadır.
• Oluşan problemleri kısa sürede çözüme ulaştırabilmeyi sağlamaktadır.
• Kurum ya da kuruluşların bünyesindeki kişilerin öz motivasyonuna katkıda bulunmaktadır.
• Sosyal farkındalık aracılığı ile kişilerde olumlu etkiler oluşturulabilmektedir.
• Kurum ya da kuruluşların söz konusu departmanını güvenilir bir birim haline getirmektedir.

Yukarıda sıralanmış olan duygusal zekâ kullanımının faydalarından hareketle, kişi veya kurumların insan kaynakları departmanlarının söz konusu zekâ türüne önem vermeleri gerektiği görülmektedir. Bunun başlıca nedeni ise duygusal zekanın, iş yerlerinin sağlıklı bir biçimde çalışmasını ve kişiler arasında etkili iletişimlerin oluşmasını sağlamasıdır. Bu nedenle, kurumların iç iletişim birimiyle yakından ilgilenmekte olan insan kaynakları, duygusal zekayı kapsamı içerisine dahil etmektedir.

İnsan Kaynakları İçin Duygusal Zekanın 5 Temel Özelliği

Duygusal zekâ, ticari yaşantı bazlı bakıldığında kendisini en çok insan kaynakları departmanında göstermektedir. Bu durumun nedeni, insan kaynakları departmanının kurum ya da kuruluşların iletişim ağını organize etmesidir. Söz konusu organizede duygusal zekaya başvurmakta olan insan kaynakları, bahsi geçen zekanın özellikle 5 temel özelliğinden bolca yararlanmaktadır. Söz konusu 5 temel özellik aşağıda belirtilmiş ve açıklanmıştır.

• ÖZ FARKINDALIK
Kurum ya da kuruluşların bünyesinde çalışmakta olan kişilerin kendilerine karşı birçok açıdan farkındalıkla bakmalarını sağlamakta olan öz farkındalık, verimli bir geri bildirim de sağlamaktadır. Öz farkındalık; duygular, güçlü ve zayıf yanlar, sınırlamalar vs. gibi birçok önemli alanın altını çizmektedir. İnsan kaynaklarında, ekiplerin uyumlu çalışmasını sağlayan duygusal zekâ, güçlü ilişkilerin inşa edilmesine de yardımcı olmaktadır.

• ÖZ DÜZENLEME
Kişilerin sahip oldukları dürtüleri yönetmesine olanak sağlayan öz düzenleme, dışa dönük duyguların kontrolünü sağlayan yegâne unsurlardandır. Kendisini; uyum sağlama, baskı altında analitik düşünme ve istikrarlı kalabilme gibi çeşitli formlarda da göstermekte olan öz düzenleme, insan kaynakları departmanına adaptasyon hızı açısından fayda sağlamaktadır.

• EMPATİ
Diğer kişilerin duygularını anlayabilme yeteneği olarak tanımlanan empati, motivasyonun iniş ve çıkışları hakkında bir fikir sahibi olunmasını sağlamaktadır. Çalışan bağlılığı gibi önemli bir hususun sağlamlaştırılmasını sağlayan empati yeteneği, sağlıklı iletişimler kurulmasına olanak vermektedir.

• MOTİVASYON
Hedeflenen başarı noktalarına ulaşma sürecinde oldukça etkili bir unsur olan motivasyon, üretkenlik için oldukça önemlidir.

• SOSYAL BECERİLER
Kurum ya da kuruluşların bünyesindeki çalışanların kendi aralarında ilişkilerinin sağlamlaşmasına olanak veren sosyal beceriler, çatışmaları hızlı bir biçimde çözüme ulaştırmaktadır.

Yukarıda bahsedilen 5 temel özellikten hareketle, duygusal zekanın kurumsal yaşantıda geniş bir konuma sahip olduğu görülmektedir. Söz konusu konumu sayesinde, duygusal zekâ insan kaynakları başta olmak üzere birçok departmana katkı sağlamaktadır.

Duygusal Zekâ ve Duygusal Zekanın İşe Alım Süreçlerindeki Önemi

Kurum ya da kuruluşların başarıya gitmelerinde etkin olan en önemli bileşenlerden biri de çalışanlardır. Bu nedenle hizmetlerini esirgemeyen söz konusu çalışanların aynı zamanda duygusal zekaya da sahip olmaları kurum ve kuruluşlar açısından oldukça kârlı görülmektedir. Peki, çalışanlarda dahi kendisini gösterebilen söz konusu duygusal zekanın işe alım süreçlerindeki önemi nedir?

Adayların test edildiği işe alım sürecinde, söz konusu adayların düşünce tarzlarını, saldırganlık seviyelerini, uyum sağlayabilme ihtimallerini gözler önüne sermekte olan duygusal zekâ ölçümü, insan kaynakları tarafından yürütülmekte olan bahsi geçen sürecin etkili bir biçimde ilerlemesini sağlamaktadır. Bu durumun nedeni ise, çeşitli araştırmalar sonucunda duygusal zekâ sahibi kişilerin daha başarılı olmasının bilinmesidir. Söz konusu olguya örnek olarak duygusal zekâ sahibi adayları göz önüne alalım. Bu kişiler, insan ilişkilerinde ve kendi duygularının farkına varabilmede daha iyi olmaktadırlar. Tam olarak bu nedenle, olanak sağlayıcı olarak görülmekte olan duygusal zekâ, işe alım sürecinde büyük bir önem arz etmektedir.

İş Hayatında Duygusal Zekâ ve Önemi

İş hayatında duygusal zekâ, önemli bir konuma sahiptir. Söz konusu konumunu çeşitli faktörler altında göstermekte olan duygusal zekâ, gelişim ve başarı için vazgeçilmez bir unsur olarak görülmektedir. Bahsi geçen çeşitli faktörler aşağıda belirtilmiş ve açıklanmışlardır.

• Motivasyon
Duygusal zekâ, iş hayatındaki motivasyonun artmasını, iletişimi geliştirerek sağlamaktadır.

• Ortak Vizyon
Duygusal zekâ, ekip çalışmasında empati sayesinde rol oynayarak ortak bir vizyon oluşturulmasını sağlamaktadır.

• Değişim
Duygusal zekâ, profesyonel olmak isteyen bireylere değişime açık olma gerekliliğini göstererek iş hayatındaki stresin ve kaygının önüne geçmektedir.

• İletişim
Duygusal zekanın kendisini en belirgin gösterdiği iletişim, kurum ya da kuruluşların iş yaşantıları için ölçülemeyecek bir öneme sahiptir. Etkili bir iletişim ağı vadeden duygusal zekâ, başarının öncüsü rolünü bu sayede üstlenmektedir.

• Liderlik
Kişilerin kendi duygularını yönetmelerini sağlayan duygusal zekâ, kurumsal yaşantıda hedeflere ulaşmayı, kişilerin liderlik konusundaki özgüvenlerini artırarak mümkün kılmaktadır.

Yukarıda bahsedilen duygusal zekanın iş yaşantısı etkilerinden hareketle, duygusal zekanın;
• Zor durumları yönetme
• Takım çalışmasını güçlendirme
• Motivasyon artırma
• Kurumsal dayanışma
gibi birçok getiriye sahip olduğu kanısına varılabilmektedir.