Pareto Analizi

Pareto Analizi Nedir?

Pareto Analizi, ilk olarak ekonomist ve sosyolog Vilfredo Pareto tarafından geliştirilen analitik bir yöntemdir diyebiliriz. Pareto'nun 80/20 ilkesini temel alan bu analiz, kaynak tahsisi ve verimlilik konusunda oldukça değerli bilgiler sağlar. Başlangıçta ekonomi alanında uygulanan bu kavram, işletme, mühendislik, kalite yönetimi ve diğer birçok alanda birçok uygulama bulmuştur.

Pareto Analizi, bir problemin veya durumun temel nedenlerini ve etkilerini belirlemek için kullanılmaktadır. Temel fikir, çoğu zaman bir problemin veya sonuçların büyük bir bölümünün, bütünün yalnızca küçük bir kısmına kadar izlenebilmesidir. Bu nedenle analizin sonuçları, kaynakların ve çabaların odaklanması gereken kilit alanları belirlemek için kullanılır. İş dünyasındaki tipik örnekler arasında satışların çoğunluğunun az sayıda müşteriden geldiği veya hataların büyük çoğunluğunun birçok spesifik nedenden kaynaklandığı durumlar yer alır diyebiliriz.

Kısaca Pareto Analizi, karmaşık sorunları daha yönetilebilir parçalara ayırmak ve kaynakları daha verimli kullanmak için güçlü bir araçtır. Bu analizin sonuçlarına göre kuruluşlar veya bireyler temel konulara odaklanabilir ve en büyük etkiyi yaratacak iyileştirmelere öncelik verebilir.

Pareto Analizi Nasıl Yapılır?

Pareto analizi için aşağıda belirttiğimiz adımlardan faydalanabilirsiniz:
• Veri Toplama ve Sıralama: İlk adım, analiz yapılacak konuyla ilgili verileri toplamak ve sıralamaktır. Örneğin, bir iş sürecindeki hataları veya bir üründeki müşteri şikayetlerini listeleyebilirsiniz. Bu veriler daha sonra hangi nedenlerin veya kategorilerin en sık meydana geldiğini belirlemek için kullanılacaktır.
• Verileri Grafikleştirme: Bu adımda toplanan verileri grafiğe dökerek görsel bir şekilde analiz edin. Genellikle sütun veya çubuk grafikleri kullanılır. Verileri yüksekten düşüğe doğru sıralayın, böylece en sık meydana gelen nedenler veya kategoriler en üstte yer alır.
• Kritik Noktaların Belirlenmesi: Bu adımda grafik incelenerek, "80/20 kuralının uygulandığı noktayı belirlenir. Bu noktada genellikle, toplam etki veya sorunların %80'i kadarını oluşturan ilk %20'lik nedenler veya kategoriler bulunur. Bu aşama, en büyük etkiye sahip kritik noktaları tanımlamanıza yardımcı olur.
• Önceliklendirme ve Eylem Planı: Pareto Analizi sonuçlarına göre, en büyük etkiyi sağlayan nedenlere veya kategorilere öncelik verilir. Bu noktada, bu nedenlerin kök nedenlerini belirlemek için daha derinlemesine bir analiz yapabilir ve uygun düzeltici veya iyileştirici önlemleri geliştirebilirsiniz.
• Sonuçların Takibi: Uygulanan düzeltici veya iyileştirici önlemlerin sonuçlarını izlenir. Eğer doğru nedenleri tespit ettiyseniz, sorunların azalması veya performansın artması beklenir. Eğer istenen sonuçlar elde edilmezse, analizi tekrar gözden geçirip gerekli ayarlamaları yapabilirsiniz.

Pareto Analizi Nerelerde Kullanılır?

Pareto Analizi birçok farklı alanda sıklıkla kullanılmaktadır. Bu alanlara kısaca değinecek olursak:
• İş Yönetimi: İş süreçlerinde en büyük etkiyi sağlayan problemleri veya verimsizlikleri belirlemek ve önceliklendirmek için kullanılır.
• Kalite Yönetimi: Bu alanda genellikle ürün veya hizmet kalitesini artırmak için en sık meydana gelen hataları veya sorunları tespit etmek ve çözümlemek için kullanılır.
• Müşteri Hizmetleri: Müşteri şikayetlerini analiz ederek en yaygın sorunları belirlemek ve müşteri memnuniyetini artırmak için kullanılır.
• Mali Analiz: Gelir veya harcamaların kaynaklarını belirleyerek en büyük etkiyi yaratan alanları tanımlamak için kullanılır.
• Proje Yönetimi: Projenin başarısını en çok etkileyen riskleri veya sorunları sıralamak ve bu sorunları ele almak için kullanılır.
• Satış ve Pazarlama: Müşteri davranışlarını inceleyerek en önemli pazar segmentlerini belirlemek ve bu belirlenen segmentlere göre pazarlama stratejilerini şekillendirmek için kullanılır.
• Sağlık Hizmetleri: Hastane veya kliniklerde en yaygın hastalıkları veya sağlık sorunlarını tespit ederek kaynakları etkili bir şekilde yönlendirmek için kullanılır.
• Envanter Yönetimi: Stoktaki ürünlerin talep düzeylerini inceleyerek en çok talep gören ürünleri ve kritik stok seviyelerini belirlemek için kullanılır.
• İnsan Kaynakları: Personel performansını değerlendirirken en sık görülen yetenek veya davranışları tespit etmek ve gelişim planları oluşturmak için kullanılır.
• Eğitim ve Öğretim: Eğitim materyallerinin etkililiğini değerlendirmek ve öğrenci başarısını artırmak için en büyük sorunları belirlemek için kullanılır.

Pareto Analizinin Amacı Nedir?

Pareto Analizinin temel amacı, karmaşık bir konunun veya problem alanının önceliklendirilmesi ve iyileştirme çabalarının odaklanmasında rehberlik sağlamaktır diyebiliriz. Bu analiz yöntemi belirttiğimiz gibi, 80/20 kuralına dayanarak, bir sorunun veya sonuçların büyük bir kısmının, toplamın sadece küçük bir kısmından kaynaklandığını öne sürer. Bu nedenle, analiz sonuçları, en büyük etkiyi sağlayan nedenlere veya alanlara öncelik verilmesine yardımcı olur. Pareto Analizi, kaynakların etkili bir şekilde kullanılmasını sağlayarak sonuçların hızlı ve etkili bir şekilde elde edilmesine katkı sağlar. Aynı zamanda karmaşık problemleri daha yönetilebilir parçalara böler, böylece ekipler veya bireyler sorunlara daha odaklı bir yaklaşım geliştirebilir ve daha etkili çözümler üretebilir.

Pareto Analizi Faydaları Nelerdir?

Pareto Analizi, birçok fayda sağlayan güçlü bir analiz yöntemidir. Bu bağlamda ilk olarak, karmaşık sorunları daha anlaşılır ve yönetilebilir hale getiriyor olması büyük faydalarından biridir diyebiliriz. Büyük veri kümesini sıralamak ve önceliklendirmek, ekiplerin veya bireylerin hangi alanlara odaklanması gerektiğini netleştirir. Bu da kaynakların etkili kullanılmasını sağlar ve çözüm süreçlerini hızlandırmaya yarar.

Bir diğer faydasından bahsedecek olursak, Pareto Analizi, en büyük etkiyi sağlayan sorunları veya nedenleri belirlemek için veriye dayalı bir yaklaşım sunar. Bu sayede çözümler daha hedefli ve etkili bir şekilde geliştirilir. Önemli olan alanlara yoğunlaşmak, performansı artırabilir, kaynak israfını azaltabilir ve sonuçların kalitesini yükseltebilir. Ayrıca, iş süreçlerinin veya projelerin yönetiminde daha bilinçli kararlar alınmasına yardımcı olarak olumlu sonuçlar elde edilmesine olanak tanır.

Pareto Analizi Örnekleri Nelerdir?

Pareto Analizine kısa kısa değinerek çeşitli örnekler verecek olursak:
• Müşteri Şikayetleri Analizi: Herhangi bir şirket, müşteri şikayetlerini inceleyerek hangi tür sorunların en sık meydana geldiğini belirleyebilir. Elbette ki bu analiz sonucundan yola çıkılarak, en yaygın şikâyet nedenleri öncelikli olacak şekilde ele alınarak, müşteri memnuniyeti artırılabilir.
• Satış Performansı İncelemesi: Herhangi bir mağaza veya benzeri bir yer, ürün satışlarını analiz ederek hangi ürünlerin en fazla talep gördüğünü ve hangi ürünlerin daha az sattığını rahatlıkla tespit edebilir. Bu sayede de stok yönetimi ve satış stratejileri optimize edilebilir.
• Proje Yönetimi: Bir proje yöneticisi, projedeki riskleri değerlendirerek en büyük riskleri belirleyebilir. Bu analiz sonucunda, proje yönetimi süreçlerine daha fazla dikkat ve kaynak ayrılarak projenin başarısını arttırabilir.
• Zaman Yönetimi: Elbette ki bu analiz bireysel düzeyde de kullanılabilir. Bir kişi, günlük görevlerini analiz ederek hangi görevlerin en büyük etkiyi sağladığını ve hangi görevlerin daha az önemli olduğunu rahatlıkla tespit edebilir. Ardından bu analiz ile birlikte kişisel üretkenliği artırmak için zaman yönetimini kendisi için kolayca geliştirebilir.
• Hastane Performans Değerlendirmesi: Bir hastane, hastaların en sık karşılaştığı sağlık sorunlarını analiz ederek hangi alanlarda daha fazla kaynağa ve dikkate ihtiyaç duyulduğunu belirleyebilir. Bu, hasta bakım kalitesini artırmak ve kaynakların daha etkili kullanılmasını sağlamak için kullanılabilir diyebiliriz.