Tersine Mentorluk

Tersine Mentorluk Nedir?

Son yıllarda gözlemlenen inanılmaz hızlı dijital değişim ve küreselleşen dünya sebebiyle bu çağda büyüyen çocuklar da günümüz yetişkinlerinden farklı birer yetişkin birey haline gelmektedir. İnternetin sağladığı büyük bilgi arşivi ve dünya ile sürekli iletişim hali çocukların büyürken eski nesillerden çok daha geni ve farklı bir bilgi yelpazesine sahip olmasına sebep olmaktadır.

Z kuşağı dediğimiz yeni nesil, sahip olduğu yeni fikirler ve farklı bakış açılarıyla şirketlere daha önce hiç karşılaşmadığı öneri ve çözümlerle gelebilmektedir. Tersine mentorluk dediğimiz kavram da bu noktalarda Y kuşağı ile başlayan ve Z kuşağı ile çok daha fazla hız kazanmış bir bilgi alışveriş yöntemidir. Tersine mentorluk programına göre nesiller arası etkileşim sağlanması ve tecrübesiz olsa dahi farklı bakış açılarına sahip genç yetişkinlerin yaşça büyük eski nesiller ile fikir alışverişinin yapılması amaçlanmaktadır.

Tersine mentorluk, Y kuşağı ile birlikte karşımıza çıkan ve yeni nesildeki genç yetişkinlerin eski nesildeki yaşça büyük yönetici ve yetkililerle karar alma ve proje kapsamlarında kurduğu iletişim ve etkileşim anlamına gelmektedir. Tersine mentorluk ile birlikte yeni nesil aracılığıyla güncel bir piyasa ortamına adım atılımı sağlanmaktadır. Günümüzde kullanılan fikir, yöntem, gelişim araçları ve proje planlamaları bazen gelişime katkı sağlamayabilmekte ve şirketin duraksamasına yol açabilmektedir. Bu gerileme ve duraksama durumundan kurtulmak için güncel başarı yöntemlerine başvurmak ve daha yenilikçi fikirlere sahip olmak gerekmektedir. Özellikle son zamanlarda yetişkin konumuna geçen Z kuşağı bunun yapılabilmesi için en önemli aracılardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Şirketler, bu ilerleme doğrultusunda bulamadığı çözümler için yeni neslin fikir ve bakış açısına ihtiyaç duymaktadır. Yeni neslin sunduğu yenilikçi ve gelişim odaklı fikirler, projeler ve yöntemler sayesinde şirketler daima güncel kalmayı başarmakta ve dijitalleşen dünyaya daha kolay bir şekilde ayak uydurabilmektedir.

Tersine Mentorluğun Faydaları Nelerdir?

Tersine mentorluk yöntemin son zamanlarda şirketlerin yeni nesle daha fazla ayak uydurmak istemesi ve güncel kalabilmesi için gittikçe daha çok karşımıza çıkan bir kavram haline gelmiştir. Özellikle Y kuşağından sonra başlayan tersine mentorluk hareketi günümüzde Z kuşağının da katkılarıyla şirketlere yenilikçi fikirler sunulmasında büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda tersine mentorluğun birçok faydası bulunmaktadır:
• Dünyanın gittikçe dijitalleşmesiyle birlikte şirket içi gelişim araçları ve ekipmanları da teknolojik gelişmenin hızından nasibini almıştır. Bu farklı ve yeni teknolojik araçların kullanımına eski nesil dediğimiz Baby Boomer çalışanları ayak uyduramayabilir ve geride kalabilir. Bu bağlamda bu teknolojinin içine doğmuş yeni nesil çalışanların yardımının alınması iki taraf içerisine hem sağlıklı bir etkileşim hem de bir güven duygusu yaratır.
• Alışılanın tersine yaşı büyük olan yöneticinin genç çalışanından bir şeyler öğrendiği tersine mentorluk yöntemi sayesinde yöneticiler gençlerin değerlerini anlama ve fikirlerine, bakış açılarına tanık olma fırsatı yakalarlar.
• Nesiller arası bir köprü kurularak yalnızca şirket içinde iş ile alakalı performansal fikirlere değinilmekle kalmayıp taraflar arasında profesyonel ve yenilikçi bir iletişim kurulur.
• Büyük yaştaki yöneticinin bu kapsamda egosunu bir kenara bırakıp tüm önyargılarından kurtularak genç çalışana yaklaşması büyük önem taşımaktadır. Buradaki iletişimin amacı fikir alışverişi yapmaktır ve taraflar birbirlerinin düşünce ve fikirlerine saygıyla yaklaşmalıdır. Dolayısıyla eski nesil bu değerleri kazanarak kendinden yaşça küçük biriyle güç dengesi kurulmadan eşit seviyede bir iletişim kurar.
• Tersine mentorluk sayesinde Y ve Z kuşağının kalıcılığı artırılarak bu nesillerin şirket içinde bir yer sahip olmaları sağlanır.
• Fikir, proje ve düşünce çeşitliliği sağlanmasından dolayı yeni iş girişimlerinde olası problemlere daha kolay çözüm üretilebilir ve farklı projeler çıkarılması fırsatı yakalanabilir.
• Tersine mentorluk yalnızca eski nesil çalışan ve yöneticilerine fayda sağlayan bir durum değildir. Fikir alışverişi yapan yeni nesil çalışan iş ortamında özgüven kazanır ve kritik iş becerilerini geliştirmek için gereken motivasyonu yakalar.
• Yeni fikirler ve gelişim araçlarından en büyük ve en önemlilerinden biri kod yazma ve yazılım konusudur. Özellikle büyük yazılım şirketleri tarafından da sıklıkla uygulanan tersine mentorluk yönteminin yeni nesil yazılım programlarına yabancılık çekildiği durumlarda karşımıza çıktığını gözlemleyebiliriz. Yeni neslin bu yazılım programlarına oldukça aşina olması ve küçük yaşlardan bu programı kullanarak günümüzde yetkinliğe ulaşması sebebiyle şirketlerin dijitalleşmesine büyük katkıda bulunulur.

Tersine Mentorluk Kapsamında Kaçınılması Gereken Durumlar Nelerdir?

Bu mentorluk yöntemine sayesinde şirketlerin ve yöneticilerin elde edebileceği birçok faydalı durumdan bahsettik ama bir de madalyonun diğer, yani olumsuz tarafı var ki bunun da konuşulması büyük önem taşımaktadır. Tersine mentorluk yeni neslin eğitici ve mentor konumuna geçmesi sebebiyle bazı güç ve ego çatışmalarına sebep olabilmektedir. Özellikle birçok şirket yöneticisi bu yenilikçi fikirlerin, yeni kuşakların kararlara katılmasının ve bu yöntemin saçma ve zararlı bir durum olduğu görüşünü savunmaktadır. Buna birçok sebep gösterilebilse bile en çok dikkat çeken sebeplerden biri yöneticilerin kendilerinden tecrübe ve yaş anlamında düşük birini kendilerine eşit tuttukları bir ortamda onlardan eğitim almak istememesinden kaynaklıdır. Bu durum tersine mentorluğun sağladığı yararları ve tüm sistemi aşağı çeken bir durumdur. Yöneticilerin önyargılarını bir kenara bırakmaları ve açık fikirlilikle yeni nesli dinlemeleri gerekmektedir. Güç dinamikleri ve egonun şirketin gelişimine katkı sağlayacak yeni fikirleri ve başarılı projeleri engellememesi için eski neslin kendi içlerinde bu problemi çözmeleri ve büyük resme odaklanmaları gerekmektedir.

Fakat tersine mentorluk kapsamında yalnızca yöneticilerden doğan olumsuz durumlar bulunmamaktadır. Yeni neslin birden elde ettiği eğitimci ve mentor sıfatını kötüye kullanmayıp kendini olmadığı bir konumda görmemesi de büyük önem taşımaktadır. Tarafların kibir ve pozisyon seviyesinden uzak olarak saygılı ve sağlıklı bir iletişim içerisinde olması en önemli hususlardan biridir. Bunun için tersine mentorluk yapılan ortamın iki taraf içinde nötr ve ortak bir alan olması ve kişilerin açık fikirlilikle birbirini dinlemesi yapılacak şeylerden bazılarıdır.

Tersine Mentorluk Örnekleri Nelerdir?

Dünyada Microsoft gibi önemli şirketlerin de kullanımıyla yaygınlaşan tersine son zamanlarda birçok şirkette de uygulanmaya başlanmıştır. Bugün tersine mentorluk programının uygulandığı birçok büyük veya küçük şirket bulunmaktadır. Bu şirketlere ilk örnek olarak ünlü şirket P&G’yi örnek verebilir. P&G, bünyesindeki genç çalışanı Daisy Gray sayesinde kültürel farklılıklar, kuşak farklılıkları ve kapsayıcılık ile alakalı yeni ufuklara sahip olmuştu.

Ya da uzaklara gitmeyip Türkiye’den Akbank şirketinin bu kapsamda yaptığı çalışmayı örnek gösterebiliriz. Akbank, insan kaynakları departmanıyla beraber nesiller arası köprüyü sağlamlaştırmak ve kıdemli yöneticilerin gençlerden bir şeyler öğrenmesi amacıyla Switch Case isimli bir prensip geliştirmişti. Bu bağlamda genç çalışanların gönüllülük esasıyla olmak üzere kıdemli çalışanlara bir eğitim vermesi planlandı. Altı boyunca sürecek eğitimlerde yeni neslin daha çok benimsediği sosyal medya ve teknoloji konuları tartışıldı. Bu projeyle birlikte tersine mentorluk kapsamında Türkiye’nin de belirli adımları attığını görebilmekteyiz.

Bu örnekleri genelleştirerek bir sonuca varabiliriz. Şirketler, genç ya da büyük yaştaki yöneticilerine kıyasla daha yeni nesildeki çalışanları sayesinde genç kitlelere seslenme ve şirketlerini dijitalleştirerek yenilikçi bir hale büründürme fırsatı yakalamaktadır. Bu kapsamda yeni neslin daha hâkim olduğu yazılım ve kodlama teknolojileri, sosyal medya stratejileri ve proje fikirlerinin kullanılması sağlanmaktadır.