İş Sürekliliği (Danışmanlığı)

İş Sürekliliği Nedir?

İş sürekliliği kavramı için, bir organizasyonun faaliyetlerini, aktifliğini devam ettirme kabiliyetidir diyebiliriz. Yani bu kavram, işletmelerin işlerine ilişkin herhangi bir kesinti veya aksama durumunda bile operasyonlarını sürdürebilme yeteneğini ifade eder. Yani kısacası iş sürekliliği, bir felaket durumu, doğal afet, terör saldırısı, sistem arızası veya diğer birçok faktör nedeniyle ortaya çıkabilecek iş kesintilerine hazırlıklı olmak anlamına gelir.

İş Sürekliliği Kavramının Tarihçesi

İş sürekliliği yönetimi kavramı, ilk olarak 1960'larda finansal sektörde ortaya çıktı. O dönemde, ana hedeflerinden biri bankaların nakit yönetimi ve para transferleri arasında güvenli bir şekilde işlem yapmalarını sağlamaktı. Bununla birlikte, 1970'lerde ve 1980'lerde, iş sürekliliği yönetimi, işletmelerin sadece finansal işlemleri değil, aynı zamanda diğer iş faaliyetlerini de kapsayacak şekilde genişletildi.

Daha sonra 1990 yıllarına geldikçe İş sürekliliği yönetimi, bankacılık, finans ve sigorta sektörlerinde yaygın bir uygulama haline geldi ve 2000'lerde ise diğer endüstrilerde de iyice popülerliğini arttırdı. Günümüzdeki durumuna bakıldığında artık her türden işletmenin her türdeki acil duruma karşı hazırlıklı olması gerekmesini sağlayan iş sürekliliği bir standart haline gelmiştir. Özellikle doğal afetler, siber saldırılar, pandemiler veya diğer kriz durumları nedeniyle işletmeler iş sürekliliği planlaması yaparlar ve iş sürekliliği yönetimi konusunda da daha fazla yatırım yapmaktadır.

İş Sürekliliği Sisteminin Amaçları Nelerdir?

Belirttiğimiz gibi iş sürekliliği sistemi, bir işletmenin faaliyetlerini devam ettirmesini sağlamak için planlama yapmasını ve kriz durumlarına karşı hazırlıklı olmasını amaçlar. Genel anlamda iş sürekliliği sisteminin amaçlarından bahsedecek olursak:
• Kesintisiz hizmet: İşletmenin kesintisiz hizmet sunmasını sağlamayı hedefler. Herhangi bir acil durumda, işletmenin müşterilere, tedarikçilere ve diğer paydaşlara hizmet vermeye devam edebilmesi oldukça önemlidir.
• Risk yönetimi: İşletmenin karşı karşıya olduğu riskleri belirlemeyi ve bunlara karşı önlemler almaya yardımcı olur. Bu, işletmenin faaliyetlerinin kesintiye uğramasını veya tamamen durmasını önler.
• İşletme sürekliliği: İşletmenin herhangi bir acil durumda faaliyetlerine devam edebilmesini sağlar. Bu, işletmenin müşterilerinin ve tedarikçilerinin güvenini arttırır ve işletmenin itibarını korur.
• Kaynak yönetimi: İşletmenin kaynaklarını (insan kaynakları, finansal kaynaklar, teknolojik kaynaklar vb.) etkin bir şekilde yönetmesine yardımcı olur. Bu, acil durumlar sırasında kaynakların etkin kullanımını sağlar.
• Yasal uyumluluk: İşletmenin yasal gerekliliklere uygun hareket etmesini sağlar. Bazı sektörlerde, işletmelerin iş sürekliliği planı oluşturmaları yasal bir gerekliliktir.
• Rekabet avantajı: İşletmenin diğer rakiplerinden farklılaşmasını sağlar. İşletmelerin müşterilerine ve tedarikçilerine kesintisiz hizmet sunabilmesi, işletmenin rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olur.
İş sürekliliğinin bu amaçları her işletme tarafından dikkate alınmakla beraber planlaması yapılmaktadır. Planlamasının yapılmadığı ve dikkate alınmadığı durumlarda işletmeler çok zorlu süreçlerden geçebilir ve büyük zarara uğrayabilirler.

İş Sürekliliği Nasıl Sağlanır?

İş sürekliliğinin sağlanması için yapılabilecek birçok şey bulunur. Bunlar şu şekildedir:
• Risk analizi: İş sürekliliği planının temelini oluşturan adım, işletmenin maruz kaldığı risklerin analiz edilmesidir. İşletme, doğal afetler, siber saldırılar, personel eksikliği ve finansal krizler gibi durumlarla zaman içerisinde elbette ki karşı karşıya kalabilirler. Bu bağlamda oluşabilecek risklerin belirlenmesi, iş sürekliliği planının oluşturulması ve işletmenin bu risklere karşı hazırlıklı olması oldukça önemlidir.
• İş sürekliliği planı: İşletmelerin, herhangi bir acil durumda faaliyetlerini sürdürebilmesi için iş sürekliliği planı oluşturması gerekmektedir. Plan, acil durumda neler yapılacağı, hangi görevlerin kimler tarafından yapılacağı ve iletişim prosedürleri gibi detayları mutlaka içermelidir. Ayrıca iş sürekliliği planının belirli aralıklarla tekrardan gözden geçirilmesi ve güncellenmesi de gerekebilir çünkü işletmelerin içinde bulunduğu koşullar devamlı olarak değiştiği için bu planın da ayak uydurabilmesi gerekir.
• Alternatif iş süreçleri: İş sürekliliği planının, alternatif iş süreçleri oluşturulmasını da içermesi gerekir. Bu süreçler, normal iş süreçlerinin devam etmemesi durumunda kullanılacak alternatif yöntemlerdir.
• Yedekleme ve kurtarma: Elbette ki hazırlanan plana, işletmenin önemli verilerinin yedeklenmesi ve kurtarılması için de bir ek plan eklenmelidir. Veri yedeklemesi, veri kaybını en aza indirerek işletmenin faaliyetlerinin kesintisiz olarak sürdürülmesini sağlar.
• Personel eğitimi: İş sürekliliği planının etkili bir şekilde uygulanabilmesi için, işletmenin tüm çalışanlarının eğitilmesi gerekmektedir. Bu eğitim oldukça önemlidir ve işletmeler tarafından mutlaka dikkate alınmalıdır.
• Testler ve egzersizler: İş sürekliliği planının düzgün çalıştığından emin olmak için, işletme düzenli olarak testler ve egzersizler yapmalıdır. Bu da iş planının güncelliğinin korunmasını sağlayacaktır.

İş Sürekliliği Paydaşları Kimlerdir?

İş sürekliliği planının uygulanması, işletmenin paydaşlarının katılımı ve iş birliğiyle gerçekleşmektedir. İş sürekliliği paydaşları şu şekildedir:
• İşletme yönetimi: İşletme yönetimi, iş sürekliliği planının oluşturulması, uygulanması ve güncellenmesi sürecinde kritik bir rol oynamaktadır.
• Çalışanlar: İşletmenin tüm çalışanları, iş sürekliliği planının etkili bir şekilde uygulanabilmesi için eğitim almalıdır. Acil durumlarda yapılacaklar hakkında bilgi sahibi olmak ve iş sürekliliği planının bir parçası olarak belirlenen görevleri yerine getirmek, işletmenin faaliyetlerinin kesintisiz olarak sürdürülmesini sağlayacaktır.
• Müşteriler: İşletmenin müşterileri, iş sürekliliği sürecinde önemli bir paydaştır. İşletme, müşterilerine hizmetlerini kesintisiz olarak sunabildiği sürece müşteri memnuniyetini artırabilir ve işletme itibarını koruyabilirler.
• Tedarikçiler: İşletmenin tedarikçileri, iş sürekliliği planının bir parçası olarak belirlenen alternatif iş süreçlerinin uygulanması ve acil durumlarda gereksinim duyulan malzemelerin temini için önemlidir.
• Regülatörler: Regülatörler, işletmelerin acil durumlarda faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli standartların belirlenmesinde ve işletmelerin bu standartları karşılamalarını sağlamak için denetim yapmaktadır.
• Toplum: İşletmeler, bulundukları topluma karşı da sorumluluk taşımaktadır. İş sürekliliği planının bir parçası olarak, işletmelerin toplumda yaratabilecekleri etkileri minimize etmeleri gerekmektedir.

İş Sürekliliği Planı Kim Tarafından Hazırlanır?

İş sürekliliği planı, genellikle işletmenin yöneticileri ve iş sürekliliği danışmanları tarafından hazırlanır. İşletme yöneticileri, iş sürekliliği planının içeriğinde belirlenen stratejileri, politikaları ve prosedürleri belirlerken, iş sürekliliği danışmanları ise planın hazırlanması, test edilmesi ve güncellenmesi sürecinde teknik desteği sağlarlar. Bu bağlamda iş sürekliliği planı hazırlanırken, işletmenin faaliyetleri, riskleri, tehditleri ve kritik süreçleri dikkate alınarak oluşturulur. Bu planın içeriğinde, işletmenin kesintiye uğradığı durumlarda hangi süreçlerin devam ettirileceği, nasıl yapılacağı ve hangi kaynakların kullanılacağı belirtilir.

İş Sürekliliği Planını Kim Onaylar?

İş sürekliliği planı genellikle işletmelerin üst yönetimi tarafından onaylanmaktadır. Üst yönetim, planın uygulanabilirliğini ve kapsamını gözden geçirerek, iş sürekliliği planının, işletmenin faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamak için yeterli olup olmadığından emin olurlar.

İş sürekliliği planının onaylanması, işletmenin acil durumlara hazırlıklı olması ve iş sürekliliğinin sağlanması için çok önemlidir. Ayrıca yine bu yönetim, iş sürekliliği planının sık sık güncellenmesinden ve test edilmesinden de sorumludur. Bu sayede planın, işletmenin değişen ihtiyaçlarına uygun olması sağlanmış olur.