Girişim Sermayesi

Girişim Sermayesi Nedir?

Girişim sermayesi, klasik sermaye ve üretim ilişkisinden farklı bir tür sermaye çeşidi olarak ortaya çıkmıştır. Yaratıcı fikri olan girişimcilerin, küçük veya orta boyutlu işletmelerin ortaya çıkaracakları ürün veya hizmetlerin tasarımı, geliştirilmesi, üretilmesi ve pazarlaması için ciddi bir finansman desteğe ihtiyaç duyulabiliyor. Girişim sermayesi özellikle bu işletmeler ve girişimciler için finansal bir çözüm olarak iş yaşamında bulunuyor.

Girişim sermayesi ile piyasada boşluğu ve ihtiyacı hissedilen bir fikir ya da buluşun araştırma geliştirme aşamasından pazarlama ve satış aşamasına kadar tüm süreç boyunca ortaya çıkabilecekher türlü sermaye ihtiyacının karşılanması amaçlanır. Girişim sermayesi, risk sermayesi olarak da kullanılan bir terimdir. Bunun temel sebebi ise yatırım yapılacak ilgili ürün veya hizmetlerin piyasada tutulup tutulmamasından kaynaklıdır. Fakat, alınan bu riskin başarıya dönüşmesi durumunda, ürün veya hizmetlerin piyasada başarılı olması durumunda yüksek kâr marjlarına ve satış hacimlerine ulaşılabiliyor.

Girişim Sermayesi Fonu Ne Demek?

Bir fikriniz bulunuyor ve bunu hayata geçiren bir girişimci olmak istiyorsunuz fakat sermaye konusunda sıkıntılarınız mı var? Bu durumda Girişim Sermayesi Yatırım Fonu sayesinde bu girişimci fikri kolay bir şekilde ortaya koyabilirsiniz.

Peki, tam anlamıyla girişim sermayesi fonu nedir? Girişim sermayesi, sermaye piyasası esaslarına uygun işleyen ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığına verilen isimdir. Portföy yönetim şirketleri ya da girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri aracılığı ile kurulabilen bu fonların payları nitelikli yatırımcılara satılarak katılım payı vb. ödemeler ile fonda para birikip toplanması sağlanır. Girişimciler fikirlerini hayata geçirebilmek adına atacakları her üretim adımı ve pazarlama aşaması için bu fondan faydalanarak kendisine sermaye sağlayabilir.

Kimler Girişim Sermayesi Alabilir?

Parlak bir fikriniz bulunuyor ve bir girişim kuruyorsunuz, girişim sermayesi fonundan da haberdarsınız. Fakat iş girişim sermayesi fonuna başvurmaya gelince genellikle kafa karışıklığı yaşanabiliyor. Fonun içinde bulundurdukları girişimlerin nasıl özellikleri var? Kurduğunuz girişim fon portföyüne alınmanız için yeterli durumda mı? Her girişim, girişim sermayesi alabilir mi? Bu konular hakkında Resmi Gazete’de yayınlanmış bazı temel gereklilikler ve kararlar mevcut. Bunlardan en önemlisi sadece anonim ve limited şirketlerine yatırım sağlayabileceğidir.

Girişim sermayesi destekleme programından faydalanacak girişimin büyüme ve katma değer üretme potansiyeline sahip olması bekleniyor. Fikrin operasyonel anlamda geliştirildiği takdirde yüksek getiri beklentisi sunması ve verilecek finansal destek ile hedeflerini gerçekleştirebilmesi düşünülüyor.

Yayınlanan tebliğe göre girişim sermayesi fonundan yararlanacak girişimlerin;
● Türkiye’de kurulu veya kurulacak olmaları,
● Finansal destek sağlandığı dönemden itibaren yurt dışında kurulu ise son yılın finansal tablolarına göre varlıklarının minimum %80’inin Türkiye’de kurulu bağlı ortaklık ile sağlanması,
● Finansal desteğin sağlanmasını takiben 1 sene içerisinde limitet şirketlerin anonim şirkete dönüşümünü tamamlaması gerekir.

Fon portföyünde bulunan şirketler Türkiye’de kalma zorunluluğu bulunuyor mu? Elbette ki operasyonel gelişimi için işlerini yurt dışına taşımak isteyen girişimciler bu isteklerini gerçekleştirmekte özgür olacak şekilde belirlenmiştir. Böyle bir durumda girişiminize yapılan finansal destek, girişim sermayesi yatırımı olarak değerlendirilmeye ve bu şekilde sürdülebilmeye devam eder.

Girişim Sermayesi Nasıl Alınır?

Girişimcilerin, küçük ve orta boyutlu işletmelerin üreterek piyasalara dahil etmek istedikleri yenilikçi, güncel ve dinamik fikirler için ihtiyaçları olan finansal gücü sağlayan girişim sermayesini almanın farklı farklı yolları vardır. Bu yollar, girişim sermayesi modellerine göre bazı değişiklikler gösteriyor. Girişim sermayesi modelleri ve bu modellere bağlı olarak girişim sermayesi almanın yolları aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Enformel Girişim Sermayesi

Daha çok melek yatırımcı olarak da karşımıza çıkan enformel girişim sermayesinde, herhangi bir aracı kurum veya organ bulunmadan yatırımcının doğrudan girişimci veya işletmelere finansman sağladığı bir girişim sermayesi modelidir. Girişimciler veya işletme yöneticileri bu sermaye modelinden yararlanmak adına çeşitli melek yatırımcının yer aldığı belirli platform ve gruplara ulaşması gerekir.

Kurumsal Girişim Sermayesi

Kurumsal girişim sermayesi (CVC), sadece bir finansal getiri kaynak sağlamak adına değil aynı zamanda stratejik hedeflere ulaşmak için de büyük çaplı firmaların genellikle hisse senedi alarak veya belirli kredi tutarıyla yatırım yaptığı bir girişim sermayesi modeline verilen isimdir. Girişimciler veya işletme yöneticileri ihtiyaçları bulunan sermaye için girişimci kurumları çeşitli platformlar üstünden keşfetmek ve temel gerekliliklerini incelemek mümkündür.

Geleneksel Girişim Sermayesi

Geleneksel girişim sermayesi modeli sigorta şirketleri, bankalar ve benzer mali kurumlardan biriken fonların girişimciler veya işletmeleri finanse etmek adına kullanıldığı bir modelidir. Bu modelde, finanse etme sürecini yürüten profesyonel firmaların, yatırımcıların kimliği önemli olmamaktadır. Gerekli görülen sermaye için girişimciler veya işletme yöneticiler KOSGEB gibi resmî kurumlara başvuru sağlayabilirler.

Girişim Sermayesi Özellikleri Nelerdir?

GSYO’lar hem azınlık hem de çoğunluk hissedarı olarak bulunabilir fakat genellikle azınlık hissesi (%49) sahibi olarak kalmayı tercih ederler.
● Sağlanan finansman kaynağı uzun süreli aynı zamanda geri ödemesiz ve faizsizdir.
● Ortak olarak kurulan şirketlere yeni ürün ve hizmet geliştirme, kurumsal yönetim gibi konularda önemli ölçüde destek sağlarlar.
● Şirketlerin yönetimlerine aktif katılımda olarak stratejik kararların alınmasına ve kurumsallaşma süreçlerine katkı sağlarlar.
● GSYO’lar genellikle şirket yaşam döngüsünün 2. ve 3. (üreten, hizmet veren ve teslimata başlayan fakat kara geçememiş veya satışları artan ve kara geçmiş) aşamalarındaki şirketlere yatırım yapmayı isterler.
● GSYO’lar yatırımlarından genel olarak 3 ile 7 sene arasında çıkmayı hedeflerler.

Girişim Sermayesi Yatırım Ortakları

SPK’da belirtilen esaslar çerçevesinde; kayıtlı sermayeli olarak kurulan ve çıkarılmış sermayelerini dikkate alınarak girişim sermayesi yatırımlarına yönelten ortaklıklardır.
● Tebliğ’de gösterilen esaslar çerçevesinde girişim şirketlerine yatırım sağlayabilirler.
● Girişim şirketlerinin yönetimine dahil olabilir, bu şirketlere danışmanlık hizmeti verebilirler.
● Portföylerini çeşitlendirmek hedefiyle ikinci el piyasalarda işlem gören sermaye piyasası araçlarına ve para piyasası araçlarına yatırım sağlayabilirler.
● Bir yıldan kısa süreli olanlar için özsermayelerinin yarısını, bir yıl ve daha uzun süreli olanlar için özsermayelerinin iki katını aşmamak suretiyle borçlanabilirler.
● Türkiye’de kurulu girişim şirketlerine yatırım sağlamak üzere yurtdışında kurulan girişim sermayesi fonlarına yatırım yapabilirler. Fakat bu yatırımlardan kaynaklanan riskin yatırıma yönlendirilen anapara miktarı ile sınırlı olması istenmektedir.
● Türkiye’deki girişim sermayesi faaliyetlerine yönelik olarak çalışan ve danışmanlık hizmeti vermek üzere görev alan yurtiçinde ve yurtdışında kurulu danışmanlık şirketlerine ortak olabilirler.
● Yurtiçinde kurulu olan portföy yönetim şirketleri ile yurtdışında kurulmakla birlikte faaliyet kapsamı sadece yurtiçinde kurulu girişim şirketleri olan portföy yönetim şirketlerine ortaklık sağlabilirler.