MRP

Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) Nedir?

Piyasada var olan şirketler arasındaki rekabet her geçen gün katlanarak artmaktadır. Bu nedenle şirketler rakiplerinin bir adım önlerine geçebilmek adına günümüzde çeşitli teknolojik veya sistematik yöntemlere başvurmaktadırlar. MRP ise söz konusu yöntemlerden biri olarak şirketlerin karşısına çıkmaktadır. MRP açılımı Material Requirement Planning olan ve Türkçesi Malzeme İhtiyaç Planlaması anlamına gelen bilgisayar destekli bir sistemdir. Bu sistem şirketlerin rekabet ortamında öne geçmek için kaliteli üretime ihtiyaç duyması nedeniyle ortaya çıkmıştır. MRP sistemi kaliteli üretime katkı sağlama esasının yanı sıra 3 ayrı ana amaca da hizmet etmektedir. Söz konusu amaçlar aşağıda açıklığa kavuşturulmuşlardır.
● Müşteri hizmetlerinin düzenlenmesi ve geliştirilmesi.
● Elde bulunan en düşük malzeme ve en düşük ürün seviyesini daima korumak veya bir diğer deyişle envanter yatırımının en aza indirilmesi.
● Üretimin etkinliğini artırabilmek adına; üretim, malzeme, teslimat programları ve satın alma faaliyetleri gibi hususları planlamak ve verimli bir satın alma yöntemi ortaya koyabilmek.
Herhangi bir envanter yönetim sistemiyle aynı amaçlara sahip olan MRP, birçok imalat şirketi tarafından üretim süreçlerini optimize etmek hedefiyle benimsenmiş ve kurumların tercihi haline gelmiştir.

Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP)’nin Açılımı Nedir?

MRP’nin açılımı birkaç faklı şekilde söylenebilmektedir. Materials Requirement Planning, Materials Resource Planning veya Manufacturing Resource Planning şeklinde kullanılabilmektedir. Türkçe kullanımda ise en yaygın bilinen açılımı Malzeme İhtiyaç Planlaması olsa da Malzeme Kaynak Planlaması ve İmalat Kaynak Planlaması olarak da kullanılabilmektedir.

Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) Nasıl Yapılır?

Malzeme İhtiyaç Planlaması yapılışı bilgisayar üzerinden oluşturulmuş bir doğrultudadır fakat MRP kendi içerisinde belirli bir akışa sahiptir. Bu akışı başlatan unsur, iş planlamadır. Hizmet verilen şirketin ilgilendiği işin planlandığı bu aşamadan hemen sonra gelen aşama, iş ile alakalı gerekli üretimlerin düşünülmesi ve planlanmasıdır. Bu planlamaların ardından ana üretim programı gelmekte ve tabiri caizse akış oturmaya başlamaktadır. Üretim üzerine yapılan planı göz önünde bulundurarak hazırlanan malzeme gereksinim ve hemen ardından yapılan kapasite gereksinim planlaması arasında dikkat edilmesi gereken bir etken bulunmaktadır. Eğer bu iki planlama birbirlerine uygun değilse yeni bir planlama oluşturulmalıdır. Fakat iki planlamanın da uygun olması durumunda, kapasite planlarını yürütme aşamasına geçilmeli ve envanter de denklemin içine dahil edilmelidir. Son olarak ise malzeme planlarını yürütme aşaması üzerine çalışılmalı ve MRP akışı sağlıklı bir şekilde sonlandırılmalıdır.

Her ne kadar bilgisayar üzerinden oluşturulan MRP sisteminin hata payı neredeyse sıfır olsa da söz konusu akış şirketleri en küçük bir hata olasılığından korumaktadır.

Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) Ne İşe Yarar?

İşlevselliği ile öne çıkan MRP sistemi hakkında merak edilen bir diğer unsursa söz konusu sistemin kendisinin ve işlevselliğinin ne işe yaradığıdır. MRP sistemi kendisini birçok farklı alanda göstermekte ve etkisini gözler önüne sermektedir. Bahsi geçen bu alanlar aşağıda belirtilmiş ve açıklanmışlardır.

Yatırımların Planlanması= Malzeme ihtiyaçlarını planlamasıyla öne çıkan MRP sağladığı kolaylıkları sonucu işletmelerin yatırım planlamaları yapmalarını olanaklı kılmakta ve müşterilere sağlanan hizmetlerin de geliştirilmesini teşvik etmektedir.

Zaman Yönetimi= Malzeme ihtiyaçlarının yanı sıra üretim alanı ile de ilgilenen MRP sayesinde şirketler üretim süreçlerini zamanlara ayırabilmektedirler. Bu durumun sonucu olarak sipariş programları belirli dilimlerde hazırlanmakta ve evreler oluşmaktadır.

Üretim Planlaması= Üretim sürecinin birçok aşamasını üstlenen MRP sistemleri, işletmelerin yaptıkları faaliyetleri de bu kapsamda belirlemektedirler.

Malzeme Zamanı ve Miktarı Belirleme= MRP eşliğinde çoklu veya seri üretime imza atan işletmeler, bu üretim esnasında kullanacakları malzemeleri hangi aşamada ya da miktarda kullanacaklarını malzemenin planlanması ile belirlemektedirler.

Sıralanan maddelerden yola çıkarak düşünüldüğünde, MRP’ nin işlevselliğinin pratik ve kar hedefli olduğu görülmektedir. Bu nedenle şirketlerin MRP sisteminden yana tercihte bulunmaları şaşırtıcı bulunmamaktadır.

ERP ve MRP Farkları Nelerdir?

ERP ve MRP arasındaki farktan bahsetmeden önce ERP’ nin tanımına göz gezdirmek yerinde bir karar olacaktır. ERP, Kurumsal Kaynak Planlaması olarak ya da İşletme Kaynak Planlaması olarak bilinen ve işletmelerde bulunan mal ve hizmet üretimleri adına çeşitli kaynakların etkin bir şekilde kullanımını sağlayan bütünsel yapıya sahip yönetim sistemine verilen addır.

Peki, kapsamları derine bakılmadığı sürece aynı gözükebilen bu iki sistem arasındaki fark nedir?
Kurumsal Kaynak Planlaması olarak bilinen ERP, işletmelerin çeşitli konulardaki (kaynak, süreç ve bilgi) koordinasyonunu ayakta tutmakta ve ortak bir çatı sunmaktayken MRP kullanılan yöntem ve içeriğe göre çeşitli şekillerde yorumlanabilmektedir. 1960’lı yıllara kadar uzanan bir tarihe sahip olan MRP, ERP’ nin atası olarak görülmektedir ve bu durum da söz konusu iki sistem arasındaki en büyük farktır.

Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) Kullanım Alanları Nelerdir?

Günümüz dünyasında kurulan şirketlerin neredeyse tamamı belirli bir hizmet ya da ürün dağıtımı üzerine kurulmuşlardır. Bu hizmetlerin ve ürünlerin birçok çeşidinin olması sonucu ise MRP kapsamı oldukça genişlemiş ve birçok kullanım alanına veya sektöre ulaşmıştır. Bu alanlar:
● İlaç Sektörü
● Elektronik Sektörü
● Tekstil Sektörü
● Yiyecek ve Gıda Sektörü
● Kimya Sektörü
● Otomotiv Sektörü
şeklindedirler.

Malzeme İhtiyaç Planlama sisteminin kapsamını kanıtlar niteliğe sahip olan yukarıda sıralanmış sektörler, günümüzde ticari alanda büyük yerlere sahip sektörlerden oluşmaktadırlar. Bu nedenle Malzeme İhtiyaç Planlama sistemi değişen sektörlerle birlikte değişmekte, gelişmekte ve yenilenmektedir.

Malzeme İhtiyaç Planlama (MRP) Neden Önemlidir?

Malzeme İhtiyaç Planlama sistemini önemli kılan unsurlar söz konusu sistemin sağladığı faydalardır. Bahsi geçen faydalar aşağıda açıklığa kavuşturulmuşlardır.
● Bozma maliyetlerinin MRP sayesinde azalması
● Boş ve verimsiz geçen zamanın azalması
● Müşterilere sağlanan hizmetlerin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi
● Şirketin sahip olduğu verimliliğin sistematik bir biçimde artması
● Satın alma konusunda karşı karşıya gelinen maliyetlerin düşmesi
● Satış fiyatlarının azalması
● Var olan Pazar taleplerine karşı verilecek daha kapsamlı cevaplar
● Hazırlık süreci maliyetlerinin azalması

Malzeme İhtiyaç Planlama sisteminin etkisi, yukarıdan da görüldüğü üzere satış fiyatlarının azalmasından şirketlerin sahip oldukları genel verimliliğin artmasına ulaşan bir fayda spektrumuna sahiptir. Bu nedenle MRP, üretici şirketler için paha biçilemez bir değere sahiptir.